Ǵalymdar atmosferalyq aýadan sý óndiretin jańa qurylǵy jasap shyǵardy
ASTANA. KAZINFORM — AQSh-taǵy Massachýsets tehnologııalyq ınstıtýtynyń ınjenerleri qaýipsiz ári arzan aýyz sýǵa qoljetimdilikti arttyrý maqsatynda aýany paıdalanyp otyr.
AZƏRTAC agenttiginiń habarlaýynsha, Jer atmosferasynda bý kúıinde mıllıardtaǵan gallon sý bar. Eger osy býdy tıimdi túrde ustap, kondensatsııalaýǵa múmkindik týsa, ol dástúrli sý kózderi qoljetimsiz aımaqtardy taza aýyz sýmen qamtamasyz ete alady.
Osy maqsatta Massachýsets tehnologııalyq ınstıtýtynyń komandasy atmosferalyq sýdy jınaýǵa arnalǵan jańa qurylǵy oılap taýyp, ony synaqtan ótkizdi. Nátıjesinde bul qurylǵy sý býyn tıimdi ustap, tipti shóldegi qurǵaq aýa jaǵdaıynda da qaýipsiz aýyz sý óndire alatyny dáleldendi.
Qurylǵy — tereze kólemindeı qara tústi tik panel. Ol sý sińirgish gıdrogel materıalynan jasalyp, salqyndatqysh qabatpen qaptalǵan shyny kameraǵa ornalastyrylǵan. Gıdrogel — qara tústi kópirshikti plenka tárizdes, onyń betinde bý sińirgen kezde isinetin kúmbez tárizdi qurylymdar bar. Bý býlanǵan kezde bul kúmbezder jıyrylyp, orıgamı sekildi pishinge enedi. Bý shyny betine kondensatsııalanyp, aǵyp, arnaıy tútik arqyly ishýge jaramdy taza sý retinde jınalady.
Qurylǵynyń ereksheligi — ol tolyqtaı avtonomdy, ıaǵnı jumys isteýi úshin batareıa, kún panelderi nemese elektr jelisi qajet emes. Komanda bul qurylǵymen AQSh-taǵy Soltústik Amerıkanyń eń qurǵaq óńiri sanalatyn Kalıfornııadaǵy Ólim ańǵarynda bir aptadan asa ýaqyt jumys júrgizgen. Tipti óte tómen ylǵaldylyq jaǵdaıynda qurylǵy táýligine shamamen 160 mıllılıtr (shamamen eki úshinshi kesedeı) aýyz sý óndire alǵan.
Injenerlerdiń baǵalaýynsha, birneshe tik paneldi shaǵyn massıv túrinde ornatý arqyly tipti shóleıt aımaqtarda da úı sharýashylyqtaryn aýyz sýmen passıvti túrde qamtamasyz etýge bolady. Al aýa ylǵaldylyǵy artqan saıyn qurylǵynyń ónimdiligi de artady, bul ony qońyrjaı jáne tropıktik klımattaǵy úıler úshin de tıimdi etedi.
Aıta ketelik 27 jastaǵy qazaqstandyq ǵalym jańa ólsheý qurylǵysyn oılap tapqan edi.