Gadjetter balalardyń psıhologııalyq damýyna áser etedi – sanıtar dárigerler
SQO sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý departamenti bilim berý jáne tárbıeleý obektilerin baqylaý jáne qadaǵalaý bóliminiń bas mamany Amınat Baımatovanyń aıtýynsha, ata-analardyń kópshiligi gadjetterdiń bala damýyna keri áser etetinin biledi, alaıda olardyń uıaly telefon men kompıýterdi paıdalaný ýaqytyn shektemeıdi. Saldarynan sońǵy kezde balalardyń arasynda kóz aýrýy kóbeıgen.
«Balalar ózine qyzyqty nárseni tez qabyldaıdy. Ǵalymdar búldirshinderge planshetterdi kúnine 30 mınýt, al smartfondardy kúnine eki saǵattan artyq paıdalanýǵa bolmaıdy deıdi. Jasóspirimderge gadjetterdi paıdalanýǵa ruqsat etiledi, biraq tek mektep tapsyrmalaryn oryndaý úshin.
Jalpy erte jasta balany kompıýterdiń de, teledıdardyń da aldyna otyrǵyzbaǵan jón. Óıtkeni gadjetti qoldaný balanyń fızıkalyq jáne psıhologııalyq damýyna áser etedi. Búginde gadjettik táýeldilik paıda bolǵan», - deıdi Amınat Baımatova.
Mamannyń aıtýynsha, balanyń oıyn oınaý kezinde alǵan marapaty oǵan qýanysh syılaıdy. Saldarynan kompıýterge táýeldiligi arta túsedi. Eger bala tek elektrondy qurylǵylarǵa qyzyǵatyn bolsa, onda bul onyń shyǵarmashylyq áleýetin, fızıkalyq belsendiligin tómendetedi.
«Fızıkalyq belsendiliktiń bolmaýy, kóp otyrý onyń fızıologııasyna áser etedi, sonymen qatar balanyń júıke júıesin buzady. Uıyqtar aldynda mýltfılm kórý de balanyń densaýlyǵyna zııanyn tıgizedi, bala uıyqtar aldynda eki saǵat buryn mýltfılm kórmegeni jón, óıtkeni onyń uıyqtaǵysy kelmeı, tósekke jatýy qıyndaı túsedi. Bul balanyń júıke júıesine áser etedi», - deıdi sanıtar dáriger.
Amınat Baımatova ata-analarǵa balalarymen taza aýada jıi serýendeýine, qozǵalmaly oıyndardy kóbirek oınaýǵa keńes beredi. Sondaı-aq kompıýterge ata-ana baqylaýyn ornatý qajet. Ekinshiden, qurylǵylardy paıdalaný ýaqytyn mólsherleý. Al, úshinshiden, gadjetterdi paıdalaný kezinde jáne odan keıingi balanyń minez-qulqyn baqylaýǵa alǵan jón. Eger onyń boıynda titirkený baıqalsa nemese ol bas aýrýyna shaǵymdansa, gadjetterdi paıdalaný ýaqytyn qysqartý kerek. Gadjetter balanyń ómirinde serýendeý, hobbı, sportpen aınalysý sııaqty qarapaıym nárselerdi almastyrmaýy qajet.