Ǵabıt Músirepov dúnıege kelgen Jańajol aýylynyń búgingi tynysy - fotoreportaj
PETROPAVL. KAZINFORM — Soltústik Qazaqstan oblysy Jambyl aýdany Jańajol aýyly — qazaq ádebıetiniń asa kórnekti ókili, halyq jazýshysy, qoǵam qaıratkeri Ǵabıt Músirepovtiń kindik qany tamǵan qasıetti meken. Qazaq rýhanııatyna ólsheýsiz úles qosqan qalamgerdiń týǵan jeri búginde qandaı kúıde?
Jańajol aýyly oblys ortalyǵy Petropavldan 200 shaqyrym shalǵaı jatyr.
Jol aıtarlyqtaı alys emes, joldyń sapasy nashar bolǵandyqtan jeńil kólikpen jetý úshin shamamen úsh saǵat ýaqyt qajet.
Jańbyr jaýsa, aýylǵa kirý tipti múmkin bolmaı qalady.
Bir kezderi keńshar ortalyǵy bolǵan eldi mekende búginde nebári 71 úı qalǵan, 280 turǵyny bar. Aýyl halqynyń sany jyl sanap azaıyp keledi, jylda bir-eki otbasy kóship ketedi.
Aýylda týyp-ósken Aıdarhan Máshikov — Ǵabıt Músirepovpen birneshe ret júzdesip, qyzmet kórsetken adamdardyń biri.
— Ǵabeń aýylǵa jıi kelip turatyn. Onyń ár sapary biz úshin úlken toı edi. Óte sabyrly adam edi, bir nárse unamasa tek qana qarap qoıatyn, sol kózqarastyń ózi jetkilikti bolatyn. Ol kezde men jas jigitpin, komsomol uıymynda basshylyq qyzmet atqardym. Bizge aqyl-keńesin aıtyp, baǵyt-baǵdar beretin. Aýylyn eshqashan umytqan joq. Qazir turǵan mektep te, mádenıet úıi de — sol kisiniń tikeleı yqpalymen salynǵan, — deıdi Aıdarhan Máshikov.
Ǵabıt Músirepov atyndaǵy orta mektepte qazir 41 oqýshy oqıdy. Feldsherlik pýnkt jumys istep tur. Úsh dúken, bir jyl buryn ashylǵan sý taratatyn pýnkt bar.
Eki JShS jáne bir jeke kásipkerlik sharýasyn dóńgeletip otyr.
Bul eldi mekenniń óńirdegi kóptegen qazaq aýylynan ereksheligi — myna mádenıet úıi.
Kitaphana da, jazýshynyń mýzeıi de osynda ornalasqan. Qasyndaǵy Ǵabıt Músirepovtyń 90 jyldyǵyna oraı salynǵan mýzeı ǵımaraty búginde jabylyp qalǵan.
— 1992 jyly bul ǵımarat arnaıy salynǵan edi. 2012 jyly mýzeıge kúrdeli jóndeý júrgiziledi dep qasyndaǵy mádenıet úıine ýaqytsha kóshirdi, sodan qalyp qoıdy, — deıdi mýzeıdiń meńgerýshisi Klara Qoshaeva.
Klara Ótegenqyzynyń aıtýynsha, mádenıet úıiniń ekinshi qabatynda ornalasqan Ǵabıt Músirepov mýzeıine byltyr 500-deı adam kórýge kelgen, basym bóligi — oqýshylar.
Munda kórip, tamashalaýǵa turarlyq dúnıe jetkilikti: jazýshynyń fotosýretteri, qoljazbalary, jeke buıymdary, kitaptary saqtalǵan.
— Ertoqym deımiz nemese ashamaı, Ǵabıt bes jasqa tolǵanda muny aýyldyń sheberi, kindik ákesi Júsip degen kisi syılaǵan eken. HH ǵasyrdyń basynda aǵashtan bir shege qoldanylmaı jasalǵan, bertin shashyla bastaǵasyn shegemen bekitýge týra keldi, — deıdi Klara Qoshaeva.
Tór jaqta jazýshynyń kostıým-shalbary, plaşy, aıaq kıimderi tur. Mýzeı qyzmetkeriniń aıtýynsha, jazýshy talǵammen kıingen, óte uqypty, syrbaz bolǵan.
— Jubaıy Qusnı ıAǵfarova jazýshynyń shalbaryna átir seýip, útiktep daıyndaıtyn. Bul 70-80 jyldary kıgen kıimderi. Kórgenderińizdeı, óte jaqsy saqtalǵan. Al myna kózildirikti dosy — Sálken Sýbhanberdın syılaǵan. Týǵan-týystary mýzeıge jazý quraldaryn da tapsyrdy. Ǵabıt óshirýge yńǵaıly bolǵandyqtan kóbine qoljazbalaryn qaryndashpen jazǵan. Kabınetinde otyryp jáne turyp jazatyn ústelderi bolǵan. Saýatyn arabsha ashqandyqtan bolar, qoljazbalaryn arabsha jazǵan, — deıdi Klara Ótegenqyzy.
Mýzeıde jazýshynyń kitaptary da saqtalǵan. Sonyń biri — «Ulpan» romany. Jazýshy ómirde bolǵan tarıhı tulǵany kórkem shyǵarmaǵa aınaldyrdy.
Ulpan ananyń máńgilik mekeni de osy Jańajol aýylynda. Zırat eldi mekennen eki shaqyrymdaı qashyqta ornalasqan.
Bul jerde Ulpannyń jary, aǵa sultan, bı Eseneı Estemesuly da jerlengen. Olardyń jalǵyz qyzy Bijiken men kúıeý balasy Torsannyń zıraty da osynda.
— Ǵabıt Músirepov «Ulpan» romanyn jazý ıdeıasyn 40 jyl boıy kókireginde saqtaǵan eken.
Ulpan Eseneı qaıtys bolǵannan keıin bılikti óz qolyna alyp, aqylmen basqarǵan el anasy. Keń peıildi, adamgershiligi mol, sheshen boldy. Aýylǵa monsha, qystyq úı salǵyzǵany da belgili. Kedeı-kepshikke qamqor bolǵan. Ol qaıtys bolǵan soń aýyl áıelderi molasyn qamqorlyqqa alyp, topyraǵy basylyp qalmasyn dep aq jaýlyqtaryna topyraq salyp, basyn kóterip otyrǵan. Birneshe jyl buryn basyna mazar ornatyldy. Byltyr zırat aýmaǵyn temir sharbaqpen qorshadyq. Endi Eseneıdiń basyna da mazar salynsa degen tilegimiz bar, — deıdi Klara Qoshaeva.
Esterińizge salaıyq, Soltústik Qazaqstan oblysynda jergilikti mańyzdaǵy tarıh jáne mádenıet eskertkishteri tizimine engen 12 mýzeı bar.
Sonyń tórteýi — elimizdiń belgili aqyn-jazýshylaryna arnalǵan memorıaldy murajaılar.
