Eıfel munarasy bar aýyl: Amangeldi aýdanynan fotoreportaj
ASTANA. KAZINFORM – Qostanaı oblysy Amangeldi aýdanynda ulttyq rýh pen álemdik sáýlet ónerin toǵystyrǵan erekshe saıabaq ashyldy. Bul saıabaqty 140-tan astam eldi aralaǵan saıahatshy ári metsenat jeke bastamasymen salǵan. Kazinform tilshisi sol jerge arnaıy baryp, fotoreportaj jasap qaıtty.
Bári neden bastaldy?
Bul saıabaq ıdeıasy aıaq astynan týyndaǵan joq. Onyń avtory – Amangeldi aýdanynda turatyn ómir joly ózgeshe jan. Sapar Ysqaqov – jekemenshik qaıyrymdylyq qorynyń dırektory, Qostanaı ınjenerlik-ekonomıkalyq ýnıversıtetiniń jáne Y.Altynsarın atyndaǵy Arqalyq ýnıversıtetiniń qurmetti professory, Ýkraınanyń Kıev qalasyndaǵy Ulttyq avıatsııa ýnıversıtetiniń magıstri.
Ol 146 elde bolyp, ár halyqtyń mádenıetin, sáýleti men salt-dástúrin zerttegen. Kindik qany tamǵan jerge oralǵan soń, osyndaı erekshe baq salýǵa bel býǵan.
– Óz elime, týǵan aýylyma oralǵanda, bir oı mazalady: bizge este qalatyn, tarıhty da, bolashaqty da qııýlastyra alatyn jer kerek. Osylaısha, on jylǵa jýyq ýaqytqa sozylǵan jumys bastalyp ketti, - deıdi joba avtory.
«Jeti keremet» pen basqa da qyzyqtar
Saıabaqqa kelýshilerge áser qaldyrý maqsatynda avtor álemge tanymal arhıtektýralyq nysandardyń shaǵyn kóshirmelerin jasaǵan.
Búgingi tańda saıabaqqa túrli kólemdegi 12 arhıtektýralyq nysan qoıylǵan. Onyń jeteýi – álemniń eń áıgili eskertkishteriniń kishireıtilgen nusqalary. Olardyń qatarynda – Bostandyq músini, Eıfel munarasy, maııa taıpasynyń ǵıbadathanasy syndy tanymal nysandar bar.
Úndistandaǵy Táj-Mahal sııaqty ǵımarat ta salynyp jatyr. Jaqyn arada ol da saıabaqtyń kórkine kórik qospa. Bir aıta keterligi, barlyq nysan jergilikti materıaldardan salynǵan jáne túpnusqaǵa barynsha uqsatyp jasalǵan.
Qazirgi ýaqytta munda belsendi jumys isteıtin tórt nysan bar: qonaqúı, dámhana, saýna jáne ákimshilik ǵımarat.
Saıabaqtyń bir bóligi jergilikti ákimdik balansyna berilgen. Aýmaqty kútip-ustaý jáne sanıtarlyq tazalyq – memleket jaýapkershiliginde.
Qarjylandyrý máselesine kelsek, saıabaq negizinen metsenattyń jeke qarajatyna salynyp jatyr. Ótken jyly ol memleketten 10% kóleminde sýbsıdııa alǵanymen, bıyl qoldaý kórsetilmegen. Jergilikti bılik tarapynan kómek bar, alaıda respýblıkalyq deńgeıdegi qoldaý áli de joq.
«Ár adam bir ret kelip kórýi kerek»
Sapar Ysqaqov salǵan saıabaqtyń arqasynda shalǵaıdaǵy óńirge týrıster kóptep tartylatyndyǵy sózsiz. Óıtkeni Qostanaı oblysynyń Amangeldi sekildi aýdandarynda biregeı nysandar jeterlik.
– Aýyl turǵyndary keshkisin kelip, serýendep, demalyp júredi. Ózim olarǵa qarap otyryp, rıza bolamyn. «Eńbegim zaıa ketpepti» degen oı keledi, - deıdi Sapar Ysqaqov.
Saıabaqtaǵy eń erekshe nysandardyń biri – Ulttyq jad qabyrǵasy. Bul nysan álemdik rekordtar kitabyna engen. Qabyrǵa kirpishteriniń ishine 46 túrli elden alynǵan topyraq kapsýlalary qoıylǵan. Bul – babalarymyz bir kezderi taban tiregen elderdiń izi. Ár kapsýla – Qazaqstan men álem arasyndaǵy kózge kórinbeıtin, biraq rýhanı tereń baılanys jibi. Bul memorıal týraly tolyǵyraq aldaǵy ýaqytta jarııalanatyn materıaldarymyzdan oqı alasyzdar.
Torǵaı geoglıfteri
Sapar Ysqaqovtyń týrıstik jobasyndaǵy taǵy bir mańyzdy baǵyt – Torǵaı geoglıfteri. Mundaı geoglıfter Ońtústik Amerıkadaǵy áıgili Naska syzyqtaryn eske túsiredi.
– Torǵaı dalasyndaǵy geoglıfter – úıindiler men qorǵandar arqyly jasalǵan. Bıiktigi 1,5-2 metrge deıin jetedi. Olardy dron arqyly joǵarydan anyq kórýge bolady, - deıdi saıabaq avtory.
Bul baǵytty týrıstik marshrýt retinde damytý josparlanyp otyr. Dron arqyly geoglıfterdiń ereksheligin kórsetý kózdelgen. Sonymen qatar jeńil avıatsııa arqyly týrısterge Ulytaý jaqtaǵy balshyqty jáne qumdy taýlardy kórsetý oılastyrylǵan. Bul taýlardyń bıiktigi 300-400 metrden aspaıdy.
Keleshekke kózqaras
Sapar Ysqaqovtyń jobasy endi ǵana keń aýqymda damyp keledi. Bolashaqta saıabaqta mýzeı salý, qonaq úıdi keńeıtý,«Samuryq» qusy beınelenetin mýzykalyq fontan ornatý josparlanǵan.
Dese de qazirdiń ózinde bul saıabaq Amangeldi aýdanynyń jańa sımvolyna aınalyp úlgerdi. Munda ótken shaq pen búgingi sát sapyrylysyp, tarıh árbir tastan, árbir músinnen «sóılep» turady.
Eske salsaq, osyǵan deıin Almatynyń sımvoly Kóktóbe telemunarasy qalaı salynǵany jaıly jazǵanbyz.