Eýroparlamentte Orta dálizdiń ósip kele jatqan róli talqylandy
ASTANA.KAZINFORM - Eýropalyq Parlamentte «Qazaqstan men Eýropalyq Odaq arasyndaǵy baılanysty nyǵaıtý: Orta dálizdiń bolashaǵy men strategııalyq áleýeti» taqyrybynda dóńgelek ústel ótti, dep habarlaıdy Kazinform menshikti tilshisi.
Talqylaýǵa Qazaqstan Parlamenti Májilisiniń jáne Eýropalyq Parlamenttiń depýtattary, sondaı-aq Qazaqstan men EO-nyń memlekettik organdary men taldaý toptarynyń ókilderi qatysty.
Іs-shara Eýropa men Ortalyq Azııa arasyndaǵy kólik baılanystarynyń strategııalyq damýyna jáne Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytynyń (THKB, sondaı-aq Orta dáliz dep atalatyn) jahandyq logıstıkadaǵy mańyzdylyǵynyń artýyna arnaldy.
Eýropalyq Parlament depýtaty jáne Quqyqtyq ister komıtetiniń tóraǵasy Ilhan Kıýchýk quttyqtaý sóz sóıledi. Ol Orta dálizdiń belsendi damýy Qazaqstan men Eýropalyq Odaq arasyndaǵy strategııalyq seriktestikti nyǵaıtýda baıqalǵan ilgerileýdiń negizinde jatqanyn málimdedi. Onyń aıtýynsha, «bul tek Eýropa men Azııa arasyndaǵy kólik baılanysynan áldeqaıda mańyzdy. Bul múmkindikter dálizi, turaqtylyq kópiri jáne strategııalyq avtonomııa men ortaq órkendeýdiń sımvoly».
Іs-sharanyń negizgi baıandamashysy Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń Halyqaralyq ister, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń tóraǵasy Aıgúl Quspan boldy. Ol kólik baılanysyn damytý Qazaqstan men Eýropalyq Odaq arasyndaǵy yntymaqtastyqtyń basym baǵyttarynyń biri ekenin jáne «Ortalyq dáliz» Eýrazııa arqyly ótetin strategııalyq kópirge aınalyp kele jatqanyn atap ótti.
Onyń aıtýynsha, Qazaqstan-EO keńeıtilgen seriktestik pen yntymaqtastyqtyń 10 jyldyǵy bizdiń ózara is-qımylymyzdyń turaqtylyǵy men tereńdigin kórsetedi.
Májilis depýtatynyń aıtýynsha, Uly Jibek jolynda tarıhı ornalasqan Qazaqstan búginde óziniń zamanaýı, joǵary tehnologııalyq nusqasyn qalyptastyrady.
El Eýropa men Azııa arasyndaǵy negizgi tranzıttik habqa aınaldy: Shyǵys-Batys osi boıynsha qurlyqtaǵy júkterdiń 85%-dan astamy onyń aýmaǵy arqyly ótedi. «Sońǵy onjyldyqta Qazaqstan kólik ınfraqurylymyna 35 mıllıard dollar ınvestıtsııa saldy jáne 2030 jylǵa qaraı taǵy 15 mıllıard dollar ınvestıtsııa salýdy josparlap otyr», - dep túsindirdi ol.
A. Quspan sonymen qatar Ońtústik Kavkazdaǵy aımaqtyq yntymaqtastyq úshin jańa múmkindikter ashyp jatqan oń ózgeristerdi atap ótti. Ol Ázerbaıjannyń tranzıttik shekteýlerdi alyp tastaý týraly sheshimi Qazaqstan astyǵynyń Armenııaǵa alǵashqy jetkizilimderin júzege asyrýǵa múmkindik bergenin atap ótti jáne muny «kólik logıstıkasy senimdi, turaqtylyqty jáne beıbitshilikti qalaı nyǵaıta alatynynyń» mysaly dep atady.
Eýropalyq Odaqtaǵy Qazaqstannyń turaqty ókili Roman Vasılenko Astana men Brıýssel arasyndaǵy ózara is-qımyl Qazaqstan men Eýropalyq Odaq arasyndaǵy Keńeıtilgen seriktestik jáne yntymaqtastyq týraly kelisimge qol qoıylǵannan beri 10 jyl ótken soń odan ári nyǵaıǵanyn atap ótti. Ol eýropalyq taraptyń senimdi jáne ártaraptandyrylǵan saýda joldaryn damytýǵa degen qyzyǵýshylyǵy elimizdiń qurlyqtardy baılanystyratyn negizgi hab retindegi rólin nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan Qazaqstannyń uzaq merzimdi strategııasyna tolyq sáıkes keletinin málimdedi.
Talqylaýdan keıin qatysýshylar Orta dálizdiń bolashaq eýrazııalyq baılanys modeliniń negizgi elementi ekendigi týraly ortaq pikirdi rastady. Qazaqstannyń belsendi ustanymy men keńeıtilgen halyqaralyq yntymaqtastyqtyń arqasynda baǵyttyń strategııalyq kólik arterııasy retindegi róli nyǵaıyp, jetkizý tizbekteriniń turaqtylyǵyn qamtamasyz etip, ekonomıkalyq ósý úshin jańa múmkindikter týǵyzýda.
Buǵan deıin Qazaqstan men EO arasyndaǵy Keńeıtilgen seriktestik týraly kelisimniń (EPA) 10 jyldyq mereıtoıy atalyp ótkeni týraly habarlanǵan bolatyn.