Eýropalyq sot Italııa jasaǵan «qaýipsiz elder» tizimine kúmán keltirdi
ASTANA. KAZINFORM — Eýropalyq Odaqtyń joǵarǵy soty Italııanyń Albanııadaǵy mıgranttardy ustaý ortalyqtaryn paıdalanýyna qarsy sheshim qabyldady, dep jazdy Euronews.
Sottyń pikirinshe, bir memleket basqa eldi «qaýipsiz» dep jarııalaı almaıdy, eger ol qaýipsizdik barlyq azamattar men osal toptarǵa birdeı kepildik bermese.
Lıýksembýrgtegi sot juma kúni málimdegendeı, Italııa mıgranttardy óz tizimindegi «qaýipsiz» elderge jedeldetilgen tártippen qaıtarýǵa quqyly, biraq naqty sharttarmen ǵana.
Sýdıalar Rım okrýgtik sotynyń sheshimin tolyq qoldaı otyryp, jedeldetilgen rásim EO zańnamasyn buzbaıtynyn, alaıda eldiń «qaýipsiz» mártebesin berýi sottyq tekserýge jataýy tıis ekenin atap ótti. Bul — baspana suraǵan adamdarǵa sheshimge shaǵymdaný quqyǵyn qamtamasyz etý úshin mańyzdy.
Bangladesh azamattarynyń isi negiz boldy
Sheshimge sebep bolǵan — eki bangladeshtik azamattyń isi. 2023 jyly olardy Italııa áskerı-teńiz kúshteri teńizden qutqaryp, Albanııadaǵy ýaqytsha ustaý ortalyǵyna jibergen. Sebebi Bangladesh Italııanyń «qaýipsiz elder» tizimine engizilgen.
Osyǵan baılanysty olardyń baspana týraly ótinishteri jedeldetilgen tártipte qaralyp, bas tartylǵan. Keıin olar sotqa shaǵym túsirip, Italııa bul tizimdi qandaı negizde daıyndaǵanyn ashyq kórsetpegenin alǵa tartty. Rım soty bul isti Eýropalyq sotqa joldady.
Italııa úkimetiniń reaktsııasy: EO quzyrynan asyp ketti me?
Premer-mınıstr Djordjııa Melonı basqaratyn Italııa úkimeti sot sheshimin qatań synǵa aldy. Olar EO sotyn «ókilettiligin asyra paıdalandy» jáne «ulttyq egemendikke qaýip tóndirdi» dep aıyptady.
— Eýropalyq sot úkimet júrgizgen aýqymdy zertteýlerge emes, jeke sýdıalardyń pikirimen kelisip otyr, — delingen premer-mınıstr keńsesiniń málimdemesinde.
Soǵan qaramastan, Albanııaǵa deportatsııa ázirge jalǵasady. Vlast Albanııadaǵy ortalyqtardyń rólin ózgertip, olardy tek baspana berý ótinishteri qabyldanbaǵan adamdar úshin paıdalaný týraly sheshim qabyldady.
Bolashaq ózgerister men EO zańnamasy
Jańa EO erejelerine sáıkes, 2026 jyldyń maýsymynan bastap (nemese erterek) elder «qaýipsiz el» mártebesin keıbir ereksheliktermen óz betinshe belgileı alady. Bul Italııanyń tásiline jaqynyraq bolmaq.
Sonymen qatar, Eýropalyq komıssııa da óz «qaýipsiz elder» tizimin usyndy (mindetti emes). Bul tizimde Egıpet pen Bangladesh te bar.
Albanııadaǵy ortalyqtar — tıimsiz be?
Qazirgi ýaqytta Albanııadaǵy ıtalıan mıgratsııalyq ortalyqtarynda birneshe ondaǵan adam ǵana turyp jatyr, al bastapqy maqsat — aıyna 3 000 adam ornalastyrý bolatyn.
Sondaı-aq, bul ortalyqtar óte qymbat: Barı ýnıversıtetiniń zertteýine sáıkes, bir orynnyń quny – 153 000 eýro, al Sıtsılııadaǵy uqsas ortalyqtarda – 21 000 eýro ǵana.