Eýropa elderi jel energetıkasyn damytýǵa erekshe kóńil bólýde
Sońǵy aılarda ásirese jel energetıkasy salasynda eleýli, tipti aıtýly oqıǵalar oryn aldy. EO kóptegen elderinde, ásirese onyń soltústik bóliginde, táýlik boıy soqqan jel kún men gıdroenergetıkaǵa qaraǵanda áldeqaıda perspektıvaly jańartylatyn energııa kózi bolyp tabylady. Alaıda, jel generatorlary tabıǵatqa zııan keltiredi, biraq ǵalymdar ony azaıtý joldaryn izdestirýde. Ásirese Brıtan araldary, Skandınavııa jáne qurlyqtyq Eýropa arasynda ornalasqan Soltústik teńizde qatty jel soǵady. Jel dıirmenderiniń Nıderlandynyń ejelden sımvoly bolǵany kezdeısoq emes. Atlant muhıtynyń bul salystyrmaly túrde taıaz bóliginiń jalpy qýattylyǵy 20 gıgavattqa (GVt) jaqyndaǵan jel elektr stantsııalarynyń sany men kólemi jaǵynan qazirdiń ózinde kontınentte kósh bastap tur.
Eýropany qorshap turǵan basqa teńizder úshin 20 GVt – tym úlken kórsetkish bolsa, Soltústik teńiz úshin bul bastamasy ǵana. 12 qyrkúıekte EO-ǵa múshe Belgııa, Danııa, Germanııa, Irlandııa, Lıýksembýrg, Nıderlandy, Frantsııa jáne Shvetsııanyń, sondaı-aq EO-pen kóptegen salalarda tyǵyz yntymaqtastyq jasaıtyn Norvegııanyń energetıka mınıstrleri Dýblın qalasynda iri ınvestıtsııalyq jospardy kelisip, jarııalady.
Ol 2030 jyly Soltústik teńizdegi jel elektr stantsııalarynyń qýaty tórt ese derlik – 76 GVt-qa deıin artatynyn, 2040 jylǵa qaraı 138 GVt-qa jetetinin shamalap otyr. Al 2050 jylǵa qaraı EO klımattyq beıtaraptyqqa qol jetkizgisi kelgende, ol 260 GVt-qa jetýi kerek dep boljaıdy. Nátıjesinde, bul baǵdarlama tolyq oryndalmaǵan jaǵdaıda da, búginde Eýropany negizinen qubyr gazymen jáne munaımen, sonyń ishinde eýropalyq Brent markaly etalondyq munaımen qamtamasyz etetin teńiz alyp «jasyl elektr stantsııasyna» aınalady.
Budan eki apta buryn, 30 tamyzda Kopengagende Baltyq teńizi jaǵalaýyndaǵy barlyq elderdiń (Reseıden basqa) saıası jetekshileri de osyndaı kelisimderge qol jetkizdi: bul jaǵalaýyn eki teńiz shaıyp jatqan Germanııa men Danııa, sonymen qatar Latvııa, Lıtva, Polsha, Fınlıandııa, Shvetsııa jáne Estonııa.
Osylaısha, EO-nyń 14 eli men Norvegııa Eýropanyń soltústik bóliginde aǵymdaǵy onjyldyq pen kelesi shırek ǵasyrdaǵy elektr energetıkasy damýynyń negizin saldy.
Foto: dw.com