EURO-2024: Ulttyq qurama bedeldi básekege jaqyndaı tústi
Fýtboldan Qazaqstan quramasy 2024 jylǵy Eýropa chempıonaty irikteý satysynda joǵary deńgeıde oıyn kórsetti. Sońǵy týrǵa deıin qurlyqtyq dodanyń fınaldyq satysyna tikeleı joldama alýǵa úmitker boldy. Endi qazaqstandyq fýtbolshylar Ulttar lıgasy pleı-off satysynda taǵy bir joldamany sarapqa salýǵa múmkindik alyp otyr. Kazinform ulttyq quramanyń qurlyqtyq dodanyń irikteý satysyndaǵy oıyndary men Ulttar lıgasy pleı-off satysyndaǵy múmkindigin tarazylap kórgen edi.
Úmitimizdi úkilegen úzdik oıyndar
Keıingi eki jylda ulttyq quramamyz Eýropa qurlyǵynda bilikti mamandardyń joǵary baǵasyn aldy. 2022 jyly Ulttar lıgasynyń S dıvızıonda Slovakııa, Belarýs jáne Ázerbaıjan quramalaryn artqa qaldyryp, aldaǵy ýaqytta V lıgasynda oınaıdy. Sol sáttilik Eýropa chempıonaty irikteý satysynda da jalǵasty. Óz tobynda Danııa, Slovenııa, Fınlıandııa. Soltústik Irlandııa, San-Marınomen jolyqqan el quramasy qaı-qaısysymen de terezesi teń deńgeıde oıyn kórsetýge bolatynyn dáleldedi. Azýly degen Danııanyń ózin óz alańynda jeńip, Fınlıandııa men Soltústik Irlandııany tize búktirdi. Eki kezdesýde de Slovenııamen birdeı deńgeıde oınaǵanymen sáttilik qarsylas qurama jaǵyna buryldy.
«Alǵashqy kezdesýinde Slovenııamen oınaý bizdiń quramaǵa ońaıǵa soqqan joq. Ótken Ulttar lıgasyndaǵy jetistiginen keıin Qazaqstan quramasymen kóp qarsylasy saqtyqpen oınaıtyn boldy. Oǵan qosa, jankúıerler talaby da kúsheıdi. Ras, atalǵan kezdesýde qazaqstandyq fýtbolshylar alǵashqy bolyp gol soqty. Sońǵy jaǵynda bosańsyp qalǵandaı sezildi. Qazir ulttyq quramada óz ornyn enshilep úlgergen Ramazan Orazov, Bahtıer Zaınýtdınov sekildi jastar keleshekte jankúıer kóńilinen shyǵatyn sheberligin tanyta biledi. Olarǵa qosa Maksım Samorodov, Rýslan Valıýllın jastyq pen tájirıbeniń tolysqan shaǵynda jasyl alańda jarqyldap kózge túsip keledi», - deıdi sport kommentatory Azız Orazbaev.
Shynynda, burynǵy jyldarda ulttyq quramanyń súreńsiz oıyny jankúıerdi mezi etip jiberetin. Álem jáne Eýropa chempıonaty irikteý satylarynda óz tobynda kóshtiń sońynda júrýine kóz úırengen bolatyn. Keıingi jyldardaǵy senimdi kórsetkishi jankúıerlerdiń qazaqstandyq fýtbolshylarǵa degen talabyn kúsheıte tústi.
2022 jyldyń 27 sáýirinde ulttyq qurama tizginin ustaǵan Magomed Adıev sodan beri 18 oıynǵa basshylyq jasady. Onyń ishinde on kezdesýde fýtbolshylardy jeńiske jetelep, bireýinde teń tússe, jeteýinde qarsylasyna ese jiberip qoıdy. Degenmen, bul – jaqsy kórsetkish.
Aıta ketsek, ulttyq qurama qurlyqtyq dodada alty márte jeńiske jetip, tórteýinde jeńildi. Osylaısha óz tarıhynda tuńǵysh ret irikteý satysynda eń kóp jeńiske jetti. Sondaı-aq, alǵash ret kóp gol soǵýymen erekshelendi. Qazaqstandyq fýtbolshylar irikteý satysynda qarsylastar qaqpashysyn 16 márte qapy qaldyrsa, óz qaqpasyna 12 márte gol jiberip aldy.
Naýryzda joldama buıyra ma?
El quramasynyń 2024 jyly Germanııa jerinde ótetin qurlyqtyq doda fınaldyq satysyna shyǵýyna áli de múmkindigi bar. Ol úshin Ulttar lıgasy pleı-off satysynyń jartylaı fınalynda Grekııamen sheberlik baıqasady. Bul qarsylasyn jeńgen jaǵdaıda Grýzııa jáne Lıýksembýrg jubynyń jeńimpazymen fınalda oınaıdy. Árıne, olardyń árbiri qurlyqtyq dodada úzdik 24 qurama qatarynda baq synaýǵa bar kúshin salatyny anyq. Dese de, qazaqstandyq fýtbolshylar da jeńisti ońaılyqpen bere qoımaıdy degen oıdamyz.
Jalpy, budan burynǵy jyldarda sátsizdikten kósh ashpaı kelgen ulttyq quramanyń keıingi eki jylda túrlenip shyǵa kelgeniniń sebebi nede? Bul oraıda, qyzylordalyq «Qaısarda» oınaǵan burynǵy fýtbolshy Aldan Baltaev óz oıyn bylaısha jetkizdi.
«Qazaqstan fýtbol federatsııasynyń ÝEFA quramyna engenine jıyrma jyldan astam ýaqyt ótti. Sodan bergi ýaqytta ulttyq qurama mol tájirıbe jınaqtady. Qarsylastardyń yǵyna jyǵyla berýdiń reti joq ekenin uǵyndy. Bul senimdilikti kúsheıtti. Jalpy, árbir quramanyń osyndaı órleıtin kezeńi bolady. Qazir Eýropa chempıonaty fınaldyq satysyna shyǵýǵa úmitker quramanyń biri Lıýksembýrg kezinde kóshtiń sońynda júretin. Sondaı-aq, ortanqol sanalatyn Latvııanyń ózi 2004 jyly qurlyqtyq dodada baq synap qaıtty. Sondyqtan Qazaqstan quramasynyń mundaı joǵary deńgeıdegi týrnırge qatysýyna zor múmkindigi bar dep sanaımyn», - dedi ol.
Rasynda, bizdiń qurama úshin aldaǵy naýryz aıynda úlken synaq tur. Pleı-off satysyndaǵy eki oıynnan keıin fýtbolshylar qurlyqtyq dodanyń joldamasyna qol jetkize ala ma? Ony ýaqytynda kóremiz.
Talantty jastar ósip keledi
Qazir ulttyq qurama sapyndaǵy birqatar oıynshy Eýropanyń beldi klýbtarynda oınaýǵa múmkindik aldy. Atap aıtqanda, jartylaı qorǵaýshy Bahtıer Zaınýtdınov Túrkııanyń «Beshıktash» klýbynda dop tepse, qorǵaýshy Nuraly Álip Reseıdiń «Zenıt», Marat Bystrov «Ahmat» komandalarynda turaqty túrde jasyl alańǵa shyǵyp júr. Al taǵy bir jas juldyz Ramazan Orazov Slovenııanyń «Koper» klýbynyń namysyn qorǵaıdy. Qaı-qaısysy da sheberligi shyńdalǵan tájirıbeli fýtbolshylar. Qýantatyny, olardyń barlyǵy 23-25 jastaǵy jastar bolyp otyr. Endeshe, qazaqstandyq qurama aldaǵy ýaqytta da Eýropa tórinde talaıdy tańǵaldyratyn oıyndar ótkizetinine senim artamyz.
«Sońǵy ýaqytta olardyń qatary taǵy da tolyǵa bastady. Qostanaıdyń «Tobylynda» oınap júrgen Islam Chesnokov, Roman Asrankýlov, Qaraǵandynyń «Shahterinen» Ivan Svırıdov, «Aqtóbe» sapynan Maksım Samorodov, Arman Keńesov sheberligimen kózge tústi. Aldaǵy ýaqytta myqtylar sany kóbeıe túsetinine senim kámil. Negizinde fýtboldy damytýda balalar sportyn damytýdyń mańyzy zor. Bul jaıynda másele jıi qozǵalyp keledi. Ol únemi eldiń nazarynda bolatyn taqyryp emes pe? Elimizde buǵan baılanysty sál de bolsa qozǵalys bar. Endigi kezekte ol óz deńgeıinde sheshiledi degen oıdamyn», - deıdi ulttyq quramanyń jankúıeri Esenjol Nazarov.
Jankúıer kóz tikken iri týrnırler árbir eldegi fýtboldyń damý deńgeıin tarazylaıdy. Ras, keıingi jyldarda elimizde bul baǵytta oń serpin bar. Dese de, áli qolǵa alatyn jumystar barshylyq. Bastysy, balalar fýtbolyn damytýdyń mańyzy zor. Bul baǵytta ınfraqurylymdy damytyp, jańadan stadıondar salýǵa nazar aýdarǵan artyq emes. Ol óz jemisin beretin bolady.
