Esirtkige táýeldi naýqastar sanynyń artýyna ne sebep — mamanmen suhbat

AQTAÝ. KAZINFORM — Mańǵystaýda 550 adam esirtkige táýeldiler tiziminde tur. Al, 323 adam esirtkini bir ret qoldanǵany úshin esepke alynǵan. Bul týraly oblystyq psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynyń dırektory Mádı Toqanov Kazinform tilshisine bergen suhbatynda

— Bizdiń mekeme em-sharamen aınalysady. Búgingi tańda esirtkige táýeldi 550 adam tirkelgen. Olar 3 jyl boıy dınamıkalyq baqylaýda bolady. Onyń ishinde «sıntetıkalyq esirtki», «apıyn» basqa da túrlerin qoldanǵan naýqastar bar, — deıdi oblystyq psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynyń dırektory Mádı Toqanov.

Ortalyq basshysy bıyl nashaqorlyqpen kúreste birqatar ózgeris engizilgenin aıtady. Sonyń biri, konsýltatıvti baqylaý. Mamandar esirtkini birinshi ret qoldanǵandardy esepke alyp, bir jyl boıy baqylaýda ustaıdy. Jyl basynan beri oblysta osyndaı 323 adam tirkelgen.

— Bul adam birinshi ret qoldandy, táýeldilik joq, ary qaraı túsinip, qoldanbaýy múmkin. Bundaı jaǵdaılar jol kólik apatyn jasaǵan júrgizýshilerdi tekserý kezinde anyqtalady. Sodan soń, olar 1 jyl bizde baqylaýda bolady. Aı saıyn kelip tekseriledi. Qaıtalanbasa, táýeldi emes ekenine kóz jetkizsek, esepten shyǵaramyz. Eger de osy aralyqta qaıtalasa, emge jiberip, aldyn-alý sharalaryn qoldanamyz. Al, 3-4 ret qaıtalasa, dınamıkalyq baqylaýǵa 3 jylǵa qoıamyz. Qazir osyndaı konsýltatıvti baqylaýǵa alynǵan 323 adam bar. Al, dınamıkalyq baqylaýda 550 naýqas, — deıdi ortalyq dırektory.

Oblysta esirtkige táýeldi naýqastar sany budan da kóp. Biraq, olar dınamıkalyq baqylaýdan qorqyp, memlekettik klınıkalarǵa kelmeıdi. Naýqastardyń artýyna esirtki zattarynyń kóbeıýi sebep bolyp otyr.

— Polıtsııa departamentiniń málimeti boıynsha, oblysta esirtkimen ustalý deregi jyldan-jylǵa kóbeıip jatyr. Esirtki zattary kóbeıdi degen, tutynýshy kóp degen sóz. Demek, naýqas ta kóp. Sondyqtan konsýltatıvti baqylaýdaǵy adamdar sany kóbeıip barady. Mysaly, medıtsınalyq kýálandyrý kabınetinde biz kúnine kem degende, esirtki qoldanatyn 1 adamdy anyqtaımyz, — deıdi Mádı Toqanov.

Mamannyń aıtýynsha, qazir esirtkiniń jańa túrleri kóp. Oblysta sıntetıkalyq esirtkiniń 5 túrin anyqtaıtyn 8 sanalyq test bar.

— Ortalyqqa túsetin naýqastar kóbine halyq arasynda «anasha» al, ǵylymı ataýy «kannabınoıdty» qoldanatyndar. Aralarynda sıntetıkalyq esirtkige qumarlar da bar. Qazir jańadan shyqqan esirtkilik zattar bar. Olar mefedronnyń eki túri, metkatınonnyń eki túri jáne Alfa -PVP dep atalady. Solardy anyqtaýǵa arnalǵan jańa qondyrǵylar alyndy. Biz polıtsııa departamentimen birge jumys istep jatyrmyz. Eger jańadan esirtki zatymen ustalsa, biz birden formýlasyn anyqtaı alamyz, — deıdi Mádı Toqanov.

Elimizde nashaqorlyq pen esirtki bıznesine qarsy kúres jónindegi keshendi jospar aıasynda Mańǵystaýda da skrınıngter, aldyn-alý sharalary men emdeý júrgizilip jatyr. Memleket basshysynyń tapsyrmasymen atalǵan jumystar kelesi jyly da jalǵasady. Bıyl aımaqta atalǵan keshendi jospar aıasynda, oblystyq psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynda áleýmettik ońaltý bólimshesi ashylǵan. Munda naýqastarǵa kásibı mamandar kómektesedi.

— Naýqastarmen psıholog, psıhoterapevt mamandary jumys istep jatyr. Mamandar olardyń ómirge kózqarastaryn ózgertý úshin jumys isteıdi. Ortalyqqa buryn esirtkige táýeldi bolyp, Pavlodar qalasynda respýblıkalyq ǵylymı praktıkalyq ortalyqta emdelgen eki adamdy jumysqa aldyq. Olar kúndelikti jumysqa kelip, ózderi sııaqty adamdarǵa qalaı emdelgenderin aıtyp, úlgi kórsetedi, — deıdi ortalyq basshysy.

Mádı Toqanovtyń sózinshe, quzyrly organdarmen birlesken aldyn-alý sharalary turaqty túrde júrgizilip jatyr.

— Polıtsııamen birge profılaktıkalyq is-sharalar júrip jatyr. Bilim basqarmasynyń mamandary jasóspirimderge túsindirý jumystaryn júrgizedi. Keshe oblystyq prokýratýramen birlesken shara ótti. Oǵan Pavlodar qalasynan qaýymdastyrylǵan professor Marııa Prılýtskaıa arnaıy keldi. Ol Qazaqstan boıynsha sıntetıkalyq esirtki boıynsha jalǵyz maman. Osy taqyrypta kandıdattyq dıssertatsııa qorǵaǵan. Bilikti maman prokýratýra qyzmetkerlerine dáris oqydy, — deıdi oblystyq psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynyń dırektory.

Oblystyq psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynyń dırektorynyń aıtýynsha, búginde óńirde naýqastarǵa narkologııalyq emge qosa, áleýmettik ońaltý bólimshesinde tolyqqandy ońaltý sharalary jasalady. Odan ári, Pavlodar qalasyna respýblıkalyq ǵylymı praktıkalyq ortalyqqa jiberýge múmkindik bar.

— Jumysqa ornalasýǵa nemese qarý-jaraqqa anyqtama qajet bolǵanda, esirtkige qarsy zár taldamasy jasalady. Búginde sol nátıje berip otyr. Sonymen qatar, psıhotroptyq dári-dármektermen, hımıkalyq zattarmen jumys isteıtin uıymdardyń qyzmetkerleri kúnde tekserýden ótkiziledi, — deıdi ortalyq basshysy.

Bıyl ortalyqqa jańadan 3 maman kelgen. Degenmen, áli de maman tapshylyǵy oblystyq psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynyń basty máselesi bolyp otyr. Ásirese, psıhıatr-narkologtar qajet.

Buǵan deıin, nashaqorlyq pen esirtki bıznesine qarsy kúres jónindegi keshendi jospar qabyldanǵany jóninde jazǵan edik.