Ertistegi ózen flotyna ózgeris kerek
PAVLODAR. KAZINFORM — lifepvl.kz aqparattyq agenttiginiń habarlaýynsha, Kólik mınıstrligi 2027 jyly ózen arqyly tasymaldanatyn júk kólemin úsh esege ulǵaıtýdy kózdep otyr. Bul tarapta Ertis ózenindegi keme qatynasyn damytýdyń úlken áleýeti jatyr. Sebebi otandyq ózen flottarynda tasylatyn júktiń 90 paıyzy Ertis basseınine tıesili.
Elordada ótken Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń kezekti sammıtinde elder arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq jáne mádenı-gýmanıtarlyq yntymaqtastyq máseleleri keńinen talqylandy.
Bul qatarda Qazaqstan logıstıkalyq-tasymal júıesin damytý, jańadan porttar salý týraly usynystaryn bildirdi.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev tıimdi dálizder men senimdi tasymal tizbekterin qurý arqyly kólik baılanystaryn nyǵaıtýdy yntymaqtastyqtyń kelesi baǵyty retinde atady.
Osy rette transeýrazııalyq dálizdi odan ári birlese damytýǵa Ertis-Baıan óńiri de aıtarlyqtaı úlesin qosady degen senim zor.
Elimizdegi eń uzyn ózen — Ertis boıymen keme qatynasyn damytý tóńireginde búginde az aıtylyp júrgen joq. Alaıda bul baǵytta atqarylyp jatqan ister tym mardymsyz.
Memlekettik tehnıkalyq flottyń, jaǵalaýdaǵy kólik ınfraqurylymdary men shlıýzderdiń tozýy ózendegi kemelerdi ótkizý qabiletin barynsha tómendetip jibergen.
Іshki kólik salasyndaǵy bul túıtkildi tarqatý búginde mamandardyń bas aýrýyna aınalyp otyr. Osydan birer jyl buryn Qazaqstan men Reseıdiń óńiraralyq yntymaqtastyǵynyń kezekti forýmynda Omby oblysynyń gýbernatory Ertiste keme qatynasyn damytýdy usynǵany da esimizde.
Transshekaralyq ózen arqyly Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy júk tasymaly qazirgi kúni nebári 150-200 myń tonnadan (Pavlodar oblysy boıynsha) aspaıdy. Bul máseleni retteý úshin qos eldiń basshylary Ertis ózenindegi birqatar máselelerdi retteý boıynsha sheshimder qabyldaýy kerek.
ıAǵnı gıdrotehnıkalyq qurylystardy salý, ózenniń túbin tereńdetý, ınfraqurylymdardy damytýdyń birlesken jobalary qabyldansa qup. Alaıda bul usynystar sóz júzinde qala berýde.
Elimizdiń Kólik mınıstrligi 2027 jyly ózen arqyly tasymaldanatyn júk kólemin úsh esege ulǵaıtýdy kózdep otyr. Byltyrǵy ózen navıgatsııasynda 1,6 mln tonna júk ózenderdiń ústimen tasymaldansa, onyń 90 paıyzdan astamy Ertis sý basseınine tıesili bolǵan.
Májilis depýtaty Magerram Magerramovtyń aıtýynsha, byltyr Memleket basshysy Qazaqstan halqyna Joldaýynda sý joldaryn damytýǵa tapsyrma bergen. Jaýapty mınıstrlik kóp uzamaı ózen flotyn órkendetýge 64 mlrd teńge bólý týraly sheshim qabyldady.
Alaıda sodan beri jyl ótkenimen, el boıynsha oń nátıje baıqalmaı tur. Ózen jaǵalaýlary, kólik ınfraqurylymy, shlıýzder boıynsha jańarý is-sharalary qolǵa alynýy kerek edi. Ókinishke qaraı, Pavlodar oblysynan bul baǵytta sapaly jumys kórinbeıdi.
«Mamandardyń sózine súıensek, ózen ústimen júk tasý avtokólik tasymalyna qaraǵanda áldeqaıda arzan. Sonaý keńes zamanynda Ertis ózenindegi tasymal áleýetin keńinen damytýǵa mán berildi. Ótken ǵasyrdyń 70-80-shi jyldary jylyna 9 mln tonnaǵa deıin júk jetkizilgen. Pavlodar men Omby arasynda úlken parom-barjalar sırek te bolsa júk tasyp júrgeni baıqalady. Úkimet músheleri bul jaıly az biletin bolar dep oılaımyn. Óńirlik bılik buǵan múddeli bolsa, ózen arqyly Reseımen turaqty alys-beristi jolǵa qoıýǵa bolar edi», deıdi ol.
«Qazflot» jeke kásipkerliginiń basshysy Vıktor Podnebesov qaraýyndaǵy kásiporyn Ertis ózeni arqyly jylyna 150 myń tonna qurylysqa arnalǵan qıyrshyq tas tasymaldaıtynyn jetkizdi.
Kerekýden Reseıge búginde sý joly arqyly negizinen qum men qıyrshyq tas qana tasymaldanady. Anaý bir jyldary kompanııa kórshi elge tuz, qum, aǵash bórenelerin tasyp turypty.
Odan soń eki taraptyń arasynda zańnamalyq turǵydan moratorııler engizilip, tasymaldanýǵa jatatyn júk túrleri óte azaıyp ketken.
Sonyń saldarynan «Qazflottyń» úsh myń tonnalyq barjalary búginde Reseıden bos qaıtyp júr.
Ertistegi keme flotynyń ókilderi ózenniń joǵarǵy bóligi, Qytaı jaǵyna da kóz tigip otyrǵanyn aıtaıyq.
Keleshekte kórshi elden suranys bolatyn bolsa, Ertistiń ústimen júk kemeleri júretindeı jaǵdaı týdyrýǵa ábden bolady dep esepteıdi mamandar.
Qazirgi ýaqytta Qazaqstandaǵy keme joldarynyń jalpy uzyndyǵy 2 myń shaqyrymnan asady.
Bul salada Reseı jáne Qytaı memleketterimen aradaǵy saýda-ekonomıkalyq baılanystardy eseleýdiń ıgerilmegen tyń áleýeti jatyr.
