Erlan Qarınge suraq qoıǵan qytaılyq ǵalym synǵa ushyrady
ASTANA. KAZINFORM — Ótken aıda Qytaıǵa sapary barysynda Qazaqstannyń Memlekettik keńesshisi Erlan Karınniń jergilikti ǵalymdarymen suhbaty elde qyzý pikirtalas týdyrdy.
Qytaıdyń Jenmın ýnıversıtetiniń «Chongıan qarjylyq zertteýler ınstıtýty» resmı saıtynyń habarlaýynsha, 22 qarashada Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik keńesshisi Erlan Karın Jenmın ýnıversıtetinde bolyp, «Qazaqstannyń reformasy jáne Qytaı-Qazaqstannyń turaqty jan-jaqty strategııalyq áriptestigi» taqyrybynda baıandama jasady.
Sózden keıin Jenmın ýnıversıtetiniń ǵalymy Van Sıanjý Qarınge suraq qoıdy. Ol Qazaqstanǵa barǵan kezde «barlyq jerde balalardy» kórgenin, al Qytaıda bala týýdyń tómendigi dılemmasy turǵanyn aıtty.
- Bizdiń eldegi áıelder turmysqa shyǵýǵa nemese bala súıýge qulyqsyz, ata-analary nemese basshylary, meıli kim keńes berse de, olar tyńdamaıdy. Meniń estýimshe, Qazaqstanda kolledj stýdentteri mektep bitirgennen keıin birinen soń biri bala týa bastaıdy eken. Nelikten olar sizderdiń sózderińizge senedi? Áıelder moıynsunýshylyqpen erte balaly bolýy úshin qandaı ádisterdi qoldandyńyzdar? - dep suraıdy Van Sıanjý.
Bul suraqqa Erlan Qarın bylaı dep jaýap berdi:
- Áıelderdi balaly bolýǵa májbúrleýge bolmaıdy.
QR Memlekettik keńesshisi Qazaqstandaǵy áıelderdiń saıasatqa aralasatynyn, másele kóterip, adam quqyqtaryn qamtamasyz etetinin atap ótti. Bul balalardyń qaýipsizdigi men áıelderdiń quqyqtaryna qatysty mańyzdy zańdardyń qabyldanýyna yqpal etip, áıelder quqyǵyn qorǵaýdyń jańa mehanızmin qalyptastyrǵandyǵyn jetkizdi.
Sondaı-aq Erlan Qarın Qazaqstan energııa tabysynyń bir bóligin Ulttyq qorǵa aýdaratynyn jáne árbir jańa týǵan náreste osy qor shotynan dıvıdend ala alatynyn aıtty.
Ekeýiniń bul suraq-jaýap áńgimesi keıinirek Jenmın ýnıversıteti Chýnıan qarjy zertteýler ınstıtýtynyń WeChat qoǵamdyq akkaýntynda jarııalanyp, sońǵy kúnderi qytaılyq ınternette pikirtalas týdyrdy.
Kóptegen qytaılyq jeli qoldanýshylary, ásirese áıelder Van Sıanjýdiń suraǵyna qatty narazylyq bildirdi.
Keıbir jeli qoldanýshylary Van Sıanjýdyń suraǵyn «áıelderge degen qurmetsizdikke toly», «áıelderdi adam emes, bala týatyn qural retinde kóredi» dep synady.
Sonymen qatar kópshilik Erlan Qarınniń jaýabyn joǵary baǵalady. Qazaqstannyń Memlekettik keńesshisiniń jaýaby eldiń órkenıettiligi men ozyq deńgeıin kórsetedi dep sanaıdy.
Ashyq derekter boıynsha, 70 jastaǵy Van Sıanjý Qytaıdyń Jenmın ýnıversıtetiniń orystaný ortalyǵy dırektorynyń orynbasary bolyp tabylady. Ol Qytaı Memlekettik keńesiniń damýdy zertteý ortalyǵynda jáne Belarýstegi Qytaı elshiliginde jumys istegen, Global Times gazetine kóptegen maqala jazǵan.
Kóp mólsherdegi synǵa baılanysty maqala Qytaıdyń Jenmın ýnıversıteti Chongıan qarjylyq zertteýler ınstıtýtynyń WeChat qoǵamdyq akkaýntynan óshirildi.
Qytaı bir kezderi álemdegi halqy eń kóp el bolǵan. Alaıda, ondaǵan jyldar boıy halyqty shekteý saıasatynan keıin Qytaıda týý kórsetkishi aıtarlyqtaı tómendedi. Bala týýdy yntalandyrý úshin ártúrli baǵdarlama shyǵarǵanymen, resmı derekter Qytaı halqynyń sany 2023 jyly 2,08 mıllıon adamǵa azaıyp, ekinshi jyl qatarynan qysqarǵanyn kórsetedi.
Aıta keteıik, Qytaı áýe kompanııalary 700 mıllıon jolaýshy tasymaldap, jańa rekord ornatty.