Eriktiden mıllıarderge deıin: Perızat Qaırat qazaqstandyqtardyń senimin qalaı sán-saltanat kózine aınaldyrdy
ASTANA. KAZINFORM — Jibek Joly telearnasyndaǵy «Pravda v detalıah» baǵdarlamasynyń ujymy Perızat Qaırattyń atyshýly qylmystyq isine arnalǵan zertteý jumysynyń ekinshi shyǵarylymyn jarııalady.
«Palestınaǵa kómek»: emotsııa, senim jáne alǵashqy mıllıondar
Bıylǵy jazda sot aldynda jas qyz jáne onyń egde jastaǵy anasy jaýap berdi. Olar alaıaqtyq jáne 3,5 mıllıard teńgeni jymqyrý boıynsha aıyptaldy. Perızat Qaırat pen onyń anasy Ǵaını Alashbaevanyń isi sotta ońaltý ortalyǵy, Palestınaǵa kómek jáne Qazaqstandaǵy sý tasqyny bolyp úsh epızodqa bólingen edi. Aıtar bolsaq, bul bólý oqıǵalardyń hronologııasyna da sáıkes keledi.
Baǵdarlamanyń ótken shyǵarylymynda «Pravda v detalıah» toby 2021 jáne 2022 jyldardaǵy oqıǵalar jaıly baıandaǵan bolatyn. Al ekinshi shyǵarylym 2023 jylǵa, ıaǵnı Palestınaǵa kómek pen Qazaqstandaǵy sý tasqynyna arnalǵan.
Gaza sektoryndaǵy qaqtyǵys kóptegen adam úshin baılyq tabýdyń tıimdi syltaýyna aınaldy. Álemdik qaýymdastyq beıbit turǵyndarǵa gýmanıtarlyq kómek kórsetýdi basty basymdyq dep tanyǵan shaqta, Qazaqstan da bul isten shet qalmady.
Óz kezeginde Perızat Qaırat ta osy jaǵdaıdy paıdalanyp qalýǵa sheshim qabyldap, Qazaqstandaǵy Palestına elshiligine baryp, Biz Birgemiz qory atynan soǵys zardabyn shekkenderge kómek kórsetý týraly yntymaqtastyq jóninde kelisim jasasýdy usynady. 2023 jyldyń 31 qazanynda kelisimshartqa qol qoıylǵan.
— Ol ózin únemi belsendi erikti, qoǵam belsendisi retinde kórsetetin. Instagram paraqshasyn júrgizip, kópshilik senimine ıe bolǵan. Sondyqtan elshilik te onyń Gaza sektoryndaǵy zardap shekken turǵyndarǵa kómektesý nıetine sendi, — deıdi Qarjy monıtorıngi agenttiginiń aǵa tergeýshisi Erdáýlet Jaqyp.
Kelesi kúni, ıaǵnı 1 qarashada «qaıyrymdy bloger» áleýmettik jelide jurttan Taıaý Shyǵystaǵy soǵystan zardap shekkenderge materıaldyq kómek surap úndeý jarııalady.
Dástúr boıynsha jazbanyń astynda burynnan tanys ForteBank esepshoty kórsetildi. Biraq bul joly Perızat aqshany aýdarý yńǵaıly bolý úshin óziniń jeke Kaspi shotyn jáne telefon nómirin de jarııalady.
— 2023 jyldyń 1 qarashasynan bastap onyń jeke jáne qor shottaryna kóptegen qazaqstandyq azamattardan aqsha túse bastady, — dep atap ótti Erdáýlet Jaqyp.
2023 jyldyń 1 qarashasynan 2024 jyldyń 1 sáýirine deıin palestınalyqtarǵa kómek retinde 566 mıllıon 508 myń 431 teńge jınaldy. Biraq onyń tek 7 mıllıon 403 myń teńgesi ǵana Palestına memleketi elshiliginiń shotyna aýdarylǵan.
Mine, qyzyq osy jerden bastalady. Biz Birgemiz qorynyń esebinen BAÁ men Mysyrdaǵy qonaqúılerge, meıramhanalarǵa, shopıngke tólem jasaldy, al qor esebine Palestınaǵa janashyrlyq bildirgen qazaqstandyqtardan aqsha túse berdi. Qaıyrymdylyqpen aınalysatyn Asar Ume qory da aktsııaǵa qatysyp, Perızattyń qoryna 200 mıllıon teńge aýdarǵan.
— Tańǵalarlyǵy, sol kezde mundaı jaýapkershilikti eshkim moınyna alǵan joq. Buǵan eshkim júıeli túrde kirise almady. Tek Perızat qana men isteı alamyn, mende gýmanıtarlyq kómekti jetkizý arnalary bar dep málimdedi, — deıdi Ashat Nurmashev, Asar Ume qorynyń prezıdenti ári negizin qalaýshy.
Keıin Asar Ume qory Perızat Qaıratpen hat almasýǵa májbúr bolady.
— Biz resmı túrde hattar jazdyq. Esep berý merzimi buzylyp jatyr, sotqa júginýge májbúr bolamyz dep eskerttik. Aqyrynda ol keıbir qujattardy usyndy. Biraq tergeý bastalǵanda olardyń jalǵan ekeni anyqtaldy, — deıdi Ashat Nurmashev.
Tanymal blogerler Oljas Sadyq pen Nazım Mısanov ta Gaza sektoryndaǵy áıelder men balalarǵa kómek kórsetý úshin 2023 jyldyń 22 qazanynda aqsha jınaýdy bastap, kki apta ishinde olar 83 mıllıon teńge jınaǵan. Biraq bul aqshany ıÝNISEF arqyly aýdarmaq bolǵanda, Perızat Qaırat olardyń ózine habarlasady.
— Ádettegideı, bárin biletin adamdaı keshke habarlasyp, ózin Biz Birgemiz memlekettik qorynyń basshysymyn dep tanystyrdy. Shuǵyl másele bar ekenin aıtyp, kezdesýge shaqyrdy. Men kelistim. Kezdesý barysynda ol «sheteldik uıymdarǵa senýge bolmaıtynyn aıtyp, al bizdiń qazaqstandyq qor senimdi ekenin alǵa tartty, arab qorlarymen tikeleı jumys isteımiz» degen edi. Ol kezde bul óte senimdi estildi, — deıdi bloger Oljas Sadyq.
2023 jyldyń 7 qarashasynda qazaqstandyq bloger Oljas Sadyq barlyq jınalǵan 83 mıllıon teńgeni — ıaǵnı Kaspi shotyndaǵy bar aqshasyn — Biz Birgemiz qorynyń rekvızıtterine aýdarady. Perızat Qaıratpen jasalǵan kelisim tek aýyzsha boldy. Al belsendi blogerler tolyq esep berýdi talap etken.
— Mende bar aqshanyń bárin, tipti óz jeke qarajatymdy da qostym. Sol kúni ne kelesi kúni Perızat habarlasyp, «Oljas, biz shuǵyl túrde Abý-Dabıge ushamyz» dedi, — dep eske alady bloger.
Emıratqa jetken soń, eriktiler Rixos atty qymbat qonaqúıge ornalasty. Aıtpaqshy, sapardyń barlyq shyǵynyn Perızat óz moınyna alǵan. Kelesi kúni belsendiler Dýbaı mańyndaǵy qalaǵa barady. Onda «Qyzyl aı» qory gýmanıtarlyq kómekti qaptap, oraýmen aınalysyp jatqan edi. Osy kórinisterdiń bári kameraǵa túsirilip, keıin blogerler ózderiniń Instagram paraqshalarynda ádemi rolık túrinde jarııalady.
Barlyǵy jumyspen aınalysyp, jáshikter men azyq-túlikterdi tasyp júrgen. Eshkimniń de oıyna kelmegeni — munshama kólemdegi taýardy bir kúnde satyp alý múmkin emes edi. Al blogerler aýdarǵan 83 mıllıon teńgeniń shynynda sol kómekti alýǵa jumsalǵany ekitalaı bolatyn. Biraq ol sátte belsendiler buǵan mán bermedi — olardyń nazary áleýmettik jelige salynatyn foto men vıdeoda edi.
— Bárimiz Perızatpen birge júrdik, ol «mynaý jınalǵan zattar, mynaý gýmanıtarlyq kómek» dep kórsetip otyrdy. Biraq qoraptardy ashqanda, múlde basqa zattar boldy. Sol kezde men bálkim, men túsinbeı turǵan shyǵarmyn dep oıladym. Biraq Perızat óte ashýshań edi. Kishkene suraq qoısań boldy — aıqaılap, «sen eshteńe túsinbeısiń!» dep shyǵa keletin. Naǵyz aıqaı-shýǵa salatyn. Bir kezde shynymen óziń kúmándanyp qalasyń: bálkim, men iri halyqaralyq operatsııalardyń qalaı ótetinin bilmeıtin shyǵarmyn dep, — deıdi Oljas Sadyq.
Qazaqstanǵa oralǵan soń, Oljas pen Nazım birneshe ret Perızattan qujattar men esep-qısapty talap etken. Olar ár tıynnyń naqty qaıda jumsalǵanyn bilgisi keldi.
— Men esepti, nomenklatýrany, satyp alý tizimin kúttim. Maǵan jibergen aqshanyń qalaı jumsalǵany boıynsha tolyq esep berýi kerek edi, — dedi bloger.
Alaıda, Perızattan eshqandaı esep te, chek te, qujat ta bolmady. Sondyqtan Oljas Sadyq sotta shyn muqtajdarǵa baǵyttaý úshin óziniń 83 mıllıon teńgesin qaıtarýdy talap etti. Sondaı-aq sot otyrysynda Oljas Sadyq Ǵaını Alashbaevaǵa, ıaǵnı Perızattyń anasyna qatysty jazany jeńildetýdi surap, ony úıqamaqta qaldyrýdy ótindi.
2023 jyldyń 11 jeltoqsanynda Perızat Qaırat qaıyrymdylyq aqshasyn paıdalanyp, Mercedes-Benz markaly kólikti 30 mıllıon 30 myń teńgege satyp alyp, ony óz atyna tirkeıdi. Qalǵan somany óz jeke Kaspi shotyna aýdarady. Al nebári úsh kúnnen keıin, 14 jeltoqsanda, Perızat Astanadaǵy Sensata Plaza turǵyn úı kesheninen 86 mıllıon teńgege páter satyp alady. Bul páter anasy Ǵaını Alashbaevanyń atyna rásimdelgen.
Sý tasqyny jáne mıllıardtaǵan aǵym: senim sý astynda
2024 jyldyń naýryz-sáýir aılaryndaǵy sý tasqynyn sońǵy 80 jylda bolmaǵan apat dep jazdy kóptegen BAQ. Muz ben qardyń erýinen Jaıyq, Tobyl, Ertis jáne Embi ózenderindegi sý deńgeıi kúrt kóterilip, kóptegen eldi mekendi sý basty.
El turǵyndary belsendi túrde qutqarý jumystaryna qatysty, zardap shekkenderge kómek berip, úılerin qalpyna keltirýge atsalysty. Sol kúnderi eshkim beıjaı qalǵan joq. Ár qazaqstandyq óz azamattyq boryshym dep, qoldan kelgenshe kómek kórsetkisi keldi.
Kómek kórsetý pýnktteri ózdiginen ashylyp jatty, al áleýmettik jelilerde aqsha jınaý bastamalary kóbeıdi. 2024 jyldyń 31 naýryzynda Perızat Qaırat Instagram jelisinde tasqyn bolǵan óńirlerden vıdeo jarııalap, Biz Birgemiz qorynyń kómek kórsetkenin aıtty.
Aǵa tergeýshi Erdáýlet Jaqyptyń aıtýynsha, adamdar Perızattyń jarııalaǵan beınelerin kórip, onyń rasymen zardap shekkenderge kómektesip júrgenine sengen. Bul senim adamdardy aqshalaı kómek jiberýge ıtermeledi.
— Ol shynymen de apat aımaqtaryna baryp, vıdeo túsirip, keıin ony áleýmettik jelige júkteıtin. Bizdiń azamattar osy beınelerge senip, ózderiniń azamattyq ustanymyn bildirip, shyn júrekten kómek jiberdi, — deıdi Astana qalasy prokýrorynyń aǵa kómekshisi Arman Qyzyken.
1 sáýirde bloger óz paraqshasynda Kaspi bankiniń basshylyǵy ózimen baılanysqa shyqqanyn, onyń jumysynyń ashyqtyǵyna kóz jetkizgen soń, qoǵamdyq birlestiktiń shotyna 100 mıllıon teńge aýdardy dep jazba jarııalaǵan. Alaıda bul aqparat jalǵan ekeni anyqtaldy. 2 sáýirde Perızat zardap shekken azamattar úshin eldegi bank basshylarynan nesıelerdi keıinge shegerýdi talap etti.
5 sáýirde Perızat Qaırat óz Instagram paraqshasynda halyqtan aqsha jınamaýǵa shaqyrdy. Sonymen qatar Jusan Bank 300 mıllıon teńge aýdardy dep málimdedi. Bul óte sheber jasalǵan aıla edi. Óıtkeni ol aqsha suraǵan joq, qaıta halyqtan jınamaýǵa shaqyrdy. Osylaısha, beıbereket jınalyp jatqan qarajattyń barlyǵy aqyrynda óz shottaryna shoǵyrlandy.
Osylaısha, 2024 jyldyń 1 sáýirinen 15 qarashasyna deıin Biz Birgemiz shotyna 2 mıllıard 860 mıllıon 47 myń 926 teńge kóleminde qaıyrymdylyq qarjy túsken. Onyń belgili bir bóligi sý tasqynynan zardap shekken óńirlerge qutqarý qaıyqtaryn, kıiz úıler, generatorlar, azyq-túlik jáne tehnıka satyp alýǵa jumsalǵan.
Alaıda 1 mıllıard 939 mıllıon 828 myń teńge jeke maqsattarǵa paıdalanylǵan. Perızattyń buǵan deıin de jınalǵan qarjyny ıemdený tájirıbesi bolǵanymen, mundaı iri somany zańdastyrý ońaı bolǵan joq. Sol úshin kúrdeli qarjylyq shema jasaldy. Atap aıtqanda, qarajat birneshe qabatqa bólinip, ártúrli tulǵalar arqyly aınalymǵa engizildi. ıAǵnı, aqshany qolma-qolǵa aınaldyra alatyn jeke kásipkerler tartyldy.
— Zańsyz jolmen alynǵan qarajatty zańdastyrý úshin Perızat ózine baǵynyshty, týystarynyń atyna tirkelgen jeke kásipkerlermen jalǵan kelisimsharttar jasasqan. Qaǵaz júzinde ol kelisimder sý tasqynynan zardap shekkenderge azyq-túlik pen turmystyq taýarlar jetkizý týraly bolǵanymen, is júzinde eshqandaı jetkizý jumystary bolmaǵan. Aqsha sol kásipkerlerdiń shotyna túsip, keıin qolma-qol alynyp, Perızatqa berilip otyrǵan, — dedi E. Jaqyp.
Bólshekteý shemasy sátti júzege asyp, bank júıesiniń avtomatty baqylaýyn aınalyp ótti. Óıtkeni ár tólemniń somasy 20 myń AEK-ten aspaıtyndaı etip eseptelgen. Sonymen birge tólem qujattaryna jalǵan málimetter engizilgen.
4 mamyr 2024 jyly Perızat 93 mıllıon teńgege Astanadaǵy Akbulak Riviera turǵyn úı kesheninen páter satyp alyp, oǵan 123 mıllıon teńgege jóndeý júrgizgen. Barlyǵy qolma-qol tólengeni anyqtaldy.
27 mamyrda ol taǵy bir páter men avtoturaq ornyn Highvill Ishim Gold kesheninen 205 mıllıon teńgege satyp alǵan. Oǵan qosa, 1 maýsymda «Kók-Jaılaý-3» kesheninen 25,5 mıllıon teńgege taǵy bir páter rásimdegen. Maýsym-shilde aılarynda Perızat Lexus LX600 80 mln 212 myń teńge jáne Mercedes-Benz S450 77 mln 257 myń 765 teńgege avtokólikterin qolma-qol aqshamen ıelendi.
Odan keıin ol kottedj qalashyǵynan jer telimin, taǵy bir kólik, sondaı-aq zergerlik buıymdar, brendtik sómke men aıaq kıimder satyp aldy.
Nebári jarty jyldyń ishinde burynǵy bloger mıllıonerden mıllıarderge aınaldy.
Perızat Qaırattyń aldaı almaǵan jalǵyz júıesi — bilim berý salasy boldy. Sottaǵy resmı anyqtamaǵa sáıkes ol 2006 jyly mamyrda Aqtaýdaǵy № 10 mekteptiń 9 synybyn bitirgen. Sol jyly Mańǵystaý óner kolledjine «hor dırıjerligi» mamandyǵyna túsken. 2008 jyly 28 qańtarda Almatydaǵy Elebekov atyndaǵy estrada jáne tsırk kolledjine aýysyp, «jeke án salý» mamandyǵy boıynsha oqyǵan, biraq sol jyldyń qazanynda óz erkimen kolledjden shyǵyp ketken. Sodan keıin Perızattyń bilim alý jolynda uzaq úzilis bolǵan. Tek 2024 jyldyń 23 tamyzynda ol «Turan-Astana» ýnıversıtetine «Esep jáne aýdıt» mamandyǵy boıynsha 4-kýrstan qaıta qabyldanǵan bolyp shyǵady. Biraq 29 tamyzda onyń Reseıde oqyǵany týraly jalǵan dıplom tapsyrǵany anyqtalyp, oqýdan shyǵaryldy.
Sot jáne senimniń joǵalýy
Bul isti búkil qoǵam baqylap otyrdy.
— Bizge Perızat Qaırat pen onyń anasyn tek sot aldynda ǵana emes, sonymen qatar, óz aqshasyn adal nıetpen bergen azamattar aldynda da kináli ekenin dáleldeý mindeti turdy. Olar ózderi aldanǵanyn bilmesten, olardyń sán-saltanatty ómirin qarjylandyrǵan, — dedi A.Qyzyken.
Perızat Qaırat pen anasy Ǵaını Alashbaevaǵa «Alaıaqtyq», «Aldyn ala sóz baılasý arqyly aqshany zańdastyrý», sondaı-aq «iri kólemdegi aqshany zańdastyrý» baptary boıynsha aıyp taǵyldy. Sot úkimimen Perızat Qaırat ortasha qaýipsizdik mekemesinde 10 jylǵa bas bostandyǵynan jáne barlyq múlki tárkilenip, 10 jyl boıy qaıyrymdylyqpen aınalysý quqyǵynan aıyryldy. Anasy 7 jylǵa sottalyp, sondaı-aq qaıyrymdylyq qyzmetine tyıym salyndy.
— Aıypty tarap óz kinásin tolyq ta, jartylaı da moıyndaǵan joq. Kerisinshe, bar kináni quqyqtyq tehnıkalyq qatelikterge japty. Biz olardyń eshqandaı ókinishin de, shynaıy ókinýin de kórmedik, — dedi memlekettik aıyptaýshy A.Qyzyken.
Osylaısha, Qazaqstanda alǵash ret qaıyrymdylyq atyn jamylyp jınalǵan qarjyny urlaýǵa baılanysty osyndaı daýly sot protsesi ótti. Perızat Qaırat isi qylmystyq zańnamanyń keıbir baptaryn qaıta qaraýǵa sebep bolmaq.
— Astana qalasynyń prokýratýrasy Bas prokýratýraǵa Qylmystyq kodekske ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly qyzmettik hat joldady. Onda jańa qylmystyq quram qaıyrymdylyq atyn jamylyp jasalǵan alaıaqtyq baby engizilsin degen usynys bar, — dep atap ótti A.Qyzyken.
Ókinishke qaraı, Perızattyń oqıǵasy tek onyń otbasy men ózi qurǵan qorǵa ǵana emes, qaıyrymdylyqtyń ózi týraly túsinikke de nuqsan keltirdi.
Endi azamattar, budan keıin kimge senýge bolady? Shynymen kómek kórsetip júrgender men paıda kózdegenderdi qalaı ajyratamyz? degen suraq qoıa bastady. Saldarynan shyn máninde kómekke muqtaj adamdar aýyr dertke shaldyqqan balalardyń ata-analary, eriktiler men shaǵyn bastamashyl toptar zardap shegip otyr.
— Halyqtyń volonterlerge syn aıtýyn túsinemin. Biraq bári ondaı emes. Barlyq qorlar men eriktilerdi birdeı qaralaýǵa bolmaıdy. Ýaqyt óte kele bári óz ornyna keledi dep senemin, — dedi A.Nurmashev.
Perızat Qaırat áli kúnge deıin kinásin moıyndamaıdy. Ol ózin uıymdastyrý jumysyn durys júrgize almaǵan, esep-qısapty retteı almaǵan adam retinde kórsetedi. Qorǵaýshylary da osy ýájge súıenip, onyń qasaqana urlyq jasaý nıeti bolmaǵanyn alǵa tartqan.
Bıyl qazanda ótken apellıatsııalyq sot úkimdi ózgerissiz qaldyrdy. Osylaısha, birinshi satydaǵy sot sheshimi zańdy kúshine endi.
Buǵan deıin qoldan jasalǵan hattamalar men «Biz Birgemiz» qorynyń qupııasy jaıly jazǵanbyz.