Erbol Tileshov: Abaıdy taný arqyly ózimizdi jónge salamyz
«Abaıdy taný, Abaıdy ıgerý, shyǵarmashylyǵyn qorytý – ár kezde de bolǵan. Onyń basynda HH ǵasyrdyń bas sheninde Álıhan Bókeıhanuly, Ahmet Baıtursynuly, Mirjaqyp Dýlatuly sııaqty azamattar tur. Tarıhty aqtarsańyz, Alash arystarynyń Abaı Qunanbaıulyna qatysty birshama maqalasy jarııalanǵan. Sodan beri Abaıdy taný jalǵasyp keledi. Abaıtanýdy Muhtar Áýezov úlken bir bıikke shyǵardy. Odan keıingi kezeńde Mekemtas Myrzahmetov, bergide Tursynjan Shapaı degen azamattar Abaıdy tereń zerttedi. Al Prezıdenttiń búgingi maqalasynyń jóni basqa. Nege deseńiz, ǵylymı maqala bar da, qoǵamǵa tastalǵan baǵdarlamalyq uran bar. Prezıdenttiń búgingi maqalasy – qoǵamǵa tastalǵan uran sııaqty. Munda da álbette, eń birinshi másele – Abaıdy taný, ıgerý dep aıtar edim», - dedi Erbol Tileshov QazAqparat tilshisine.
Ǵalym «Abaıdy tanysaq bizge ne beredi?» degen suraqqa jaýap izdep kórdi.
«Abaı – qazaqtyń rýhanı aınasy. Abaıdy taný arqyly biz ózimizdi tanımyz, ózimizdi adam retinde, qazaq retinde jónge salamyz. Osy turǵydan kelgende adamnyń nıeti, peıili, eńbekke qatynasy, ortaǵa qatynasy, ómirdegi ádilettilik sanattaryna qatysty qundylyqtardyń bári de Abaıda bar. Ǵulamanyń shyǵarmalary qazaqtyń ǵasyrlar boıy jetilgen, suryptalǵan, kórkem tilimen jazylǵan. Sondyqtan, Abaıdy tanyǵannan keıin biz adamı mádenıetimizdi jóndeımiz. Onyń ber jaǵynda Abaıdyń tili arqyly ózimizdiń tildik mádenıetimizdi, tilimizdiń tazalyǵyn, kórkemdigin, beıneliligin ıgeremiz», - dedi ol.
Erbol Tileshov sonymen qatar, «qyrda ósken Abaı qalaǵa beıimdelgen qazirgi qazaqqa ózekti me?» degen suraq tóńireginde pikirin aıta kele, «Abaıdyń ózektiligi – adamı qarym-qatynastardyń, qoǵamdaǵy adamı sabaqtastyqtyń jónin kórsetýinde», deıdi.
«Adamnyń búgin kıgen kıimi ózgergenimen, peıili, mahabbaty, sezimi burynǵysha qaldy. Abaı osy sezimderdiń bárin shyrqaý shyńyna jetkize jazyp ketti. Sondaı-aq, Prezıdenttiń maqalasynda Abaıdy ǵalamdyq deńgeıde taný máselesi aıtylǵan. Qytaıda Lao-tszy men Konfýtsıı bar desek, orysta Tolstoı men Dostoevskııdi aıtady. Al Abaı – bizdiń bıigimiz. Kezinde Elbasy «Abaı – qazaqtyń boıtumary» dep aıtqan. Bizdiń rýhanı boıtumarymyz. Sondyqtan, Abaı shyǵarmalaryn neǵurlym kóbirek aýdaryp, shetelge tanytsaq – Abaı qazaqty soǵurlym tanyta túspek. Qazaqtyń munaıyn, Baıqońyryn, qazba baılyǵyn tanyǵan, paıdalanǵan álem endi Abaıdy taný arqyly bul halyqtyń jaı halyq emes ekenin, Abaıdaı aqyndy týǵan el ekenin tanýy kerek», - dedi ol.
Eske sala ketsek, «Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi sanynda QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń «Abaı jáne HHІ ǵasyrdaǵy Qazaqstan» atty maqalasy jarııalanǵan bolatyn.
