Erbol Qarashókeev: Qolda mal ustaıtyn halyqqa 22 mln gektar jaıylym qajet
«Eldi mekenderdiń jaıylym alqaptarynyń alańy - 21 mln gektar. Stastıstıkalyq derekter boıynsha, 2021 jyldyń basynda jeke qosalqy sharýashylyqtarda jaıylatyn aýylsharýashylyq janýarlardyń 66,2 shartty basy boldy. Mınıstrdiń buıryǵymen jaıylymdardyń jalpy alańy túsetin júktemeniń shekti jol beriletin normavtıteri bekitildi. Ol boıynsha jeke qosalqy sharýashylyqtarǵa mal jaıý úshin 43 mln gekter jaıylym qajet. Tıisinshe jaıylymdardyń eseptemelik tapshylyǵy 22 mln gektardy quraıdy. Sonymen qatar, uıymdastyrylǵan sharýashylyqtardyń jaıylymdyq alqaptarmen qamtamasyz etilýine taldaý júrgizildi. Máselen aýyl sharýashylyǵy óndirýshilerinde aýyl sharýashylyǵy janýarlarynyń 4,7 mln shartty mal basy bolǵan edi. Olar úshin bekitilgen normavtıter boıynsha 35 mln gektar jaıylym qajet. Bul rette uıymdastyrylǵan sharýashylyqtarǵa qazir 76 mln gektar bekitilip berildi. ıAǵnı, jaıylymdardyń eseptemelik rezervi 41 mln gektardy quraýy múmkin», - dedi mınıstr.
Vedomstvo basshysy bul tapshylyqty uıymdasqan sharýashylyqtardyń ıeliginde paıdalanylmaı jatqan alqaptarmen joıýǵa bolatynyn aıtady.
Biraq ondaı jerdiń kóbi tym shalǵaıda jatyr.
«Uıymdasqan sharýashylyqtarda 41 mln gektar jaıylym bos jatyr. Osy paıdalanylmaı jatqan jaıylym alqaptaryn uıymdasqan sharýashylyqtardan alyp, jeke qosalqy sharýashylyqtardyń qajettiligine berýge bolady. Biraq bul máseleni sheshýdiń tarıhı da, júıelik te sıpaty bar. Shartty jer úlesteri, halyqqa berilgen jer paılarymen baılanysty máseleler bar. Uıymdasqan sharýashylyqtardyń kóbiniń jeri halyqtyń jer paıynan quralǵany jasyryn emes. Sonda is júzinde zańdy tulǵalardyń halyqtyń jer paıynyń esebinen qurylǵan jaıylym alqaptarynda ne jergilikti turǵyndardyń jeke maly jaıylady, ne múlde qoldanylmaıdy. Eń bastysy, ondaı jerler aýyldyń ózinen óte qashyqta jatyr. 2019 jyly qajetti jaıylym kólemi 50 mln gektar bolsa, 2022 jyldyń qańtaryndaǵy jaǵdaı boıynsha tapshy jerdiń kólemi 29 mln gektardan 22 mln gektarǵa deıin qysqarǵan», - dedi Erbol Qarashókeev.
Sondaı-aq, ol 2017 jyly qabyldanǵan «jaıylymdar týraly» Zań jergilikti deńgeıde ishinara ǵana iske asyp jatqanyn aıtty.
«Jer kodeksine paıdalanylmaıtyn jaıylymdardy alyp qoıý máseleleri boıynsha ózgerister engizileıin dep jatyr. Orman kodeksine orman mekemeleriniń jergilikti atqarýshy organdarǵa memlekettik orman qorynyń quramyndaǵy jaıylymdar týraly aqparat berý máselesi boıynsha túzetýler engizilmekshi. Bul másele byltyr Mańǵystaý oblysynda mal azyǵynyń tapshylyǵy týyndaǵan kezde kóterildi. Ákimshilik quqyq buzý týraly kodekske mal jaıý qaǵıdalaryn jáne aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn kútip, baǵý qaǵıdalaryn buzǵany úshin salynatyn aıyppuldardyń mólsherin ulǵaıtý máseleleri boıynsha túzetýlerdi de qoldaımyz. «Jergilikti memlekettik basqarý jáne ózin-ózi basqarý týraly» Zańyna jergilikti ókildi atqarýshy organdardyń jáne jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynyń quzyretin naqtylaý bóliginde de óte qajetti ózgerister engizildi dep esepteımiz. Jaıylymdar týraly zańǵa da birqatar ózgerister engizilip jatyr», - dedi Aýyl sharýashylyǵy mınıstri.
