EO 16 jasqa deıingi balalarǵa áleýmettik jelilerdi shekteý týraly rezolıýtsııa qabyldady

ASTANA. KAZINFORM — Eýroparlament 16 jasqa deıingi balalarǵa áleýmettik jelilerdi paıdalanýǵa tyıym salý jóninde rezolıýtsııany bekitti, dep habarlaıdy Kazinform menshikti tilshisi.

Strasbýrg qalasynda ótken kóshpeli otyrys barysynda Eýropalyq parlament áleýmettik jelilerde tirkelýdiń eń tómengi jasyn 16 jas deńgeıinde belgileýdi usynǵan rezolıýtsııa qabyldady.

Eýroparlament baıandamasynda jastardyń 97%-y kún saıyn ınternet qoldanatyny jáne 13–17 jas aralyǵyndaǵy jasóspirimderdiń 78%-y qurylǵylaryn kem degende bir saǵat saıyn tekseretini aıtylǵan.

Sonymen qatar kámeletke tolmaǵan árbir tórtinshi bala smartfondy «problemaly» nemese «dısfýnktsıonaldy» túrde paıdalanady, ıaǵnı táýeldilikke jaqyn minez-qulyq kórsetedi.

Osyǵan baılanysty eýrodepýtattar ınternettegi kámeletke tolmaǵandardyń fızıkalyq jáne psıhıkalyq densaýlyǵyna tónetin qaýipterge alańdaýshylyq bildiredi, óıtkeni olardyń 25%-y smartfondy shekten tys qoldanady.

Olar EO-nyń tsıfrlyq erejelerin qatań saqtaýdy, zańǵa baǵynbaǵan platformalarǵa aıyppuldar men tyıymdar engizýdi talap etedi.

Eýroparlament depýtattary kámeletke tolmaǵandardy ınternet keńistiginde qorǵaýdyń batyl sharalaryn qabyldaýǵa shaqyrady. Bul sharalar ınternetti paıdalanýǵa ruqsat etiletin jasty 16 jasqa kóterýdi jáne balalarǵa eń zııandy, táýeldilik týdyratyn onlaın-fýnktsııalardy (mysaly, sheksiz jyljytý nemese avtomatty oınatý) buǵattaýdy kózdeıdi.

Sársenbi kúni Eýroparlament depýtattary bul zańdyq kúshi joq baıandamany daýysqa saldy: 483 depýtat qoldady, 92-si qarsy boldy, al 86 depýtat qalys qaldy.

Depýtattar Eýrokomıssııa ázirlep jatqan jas tekserý qosymshasy men eýropalyq tsıfrlyq jeke kýálik (eID) júıesin qoldaıtynyn aıtty. Olar jasty rastaý júıeleri naqty jumys istep, balalardyń jeke málimetterin qorǵaı alýy kerek ekenin atap ótti.

Sondaı-aq olar bul júıeler platformalardy óz qyzmetteriniń qaýipsizdigi men jas ereksheligine saı bolýyn qamtamasyz etý mindetinen bosatpaıtynyn aıtty.

Sonymen birge depýtattar EO-nyń Tsıfrlyq qyzmetter týraly zańyn (DSA) jáne basqa da normalardy buzǵan jaǵdaıda, ásirese balalardy qorǵaý men jasty tekserý máselelerinde, kompanııanyń aǵa basshylaryn jeke jaýapkershilikke tartýdy usynady.

Sondaı-aq Eýroparlament mynandaı úndeý jasady:

• Eń zııandy, táýeldilik týdyratyn onlaın fýnktsııalarǵa tyıym salý jáne balalar úshin basqa da táýeldilikke ákeletin múmkindikterdi — sheksiz jyljytýdy, avtomatty oınatýdy, jańartý úshin basýdy, syıaqy berý tsıklderin jáne zııandy geımıfıkatsııany — ádepki túrde óshirip qoıý;

• EO erejelerine sáıkes kelmeıtin saıttarǵa tyıym salý;

• Maqsatty jarnama, ınflıýenserlik marketıng, táýeldilik týdyratyn dızaın jáne qoldanýshyny shatastyratyn ınterfeıster sııaqty sendirý tehnologııalaryna qarsy sharalar qabyldaý (aldaǵy Tsıfrlyq ádildik týraly zańǵa sáıkes);

• Balalarǵa arnalǵan kontentti olardyń nazaryn qanshalyqty tartatynyna qarap usynatyn algorıtmderge tyıym salý;

• onlaın-vıdeo platformalarǵa DSA erejelerin qoldaný jáne lýtbokstar men basqa da kezdeısoq oıyn elementterine (oıyn ishindegi valıýtalar, baqyt dóńgelegi, progresti satyp alý) tyıym salý;

• kámeletke tolmaǵandardy kommertsııalyq paıdalanýynan qorǵaý, sonyń ishinde platformalarǵa kıdflýensıngke (balalardyń ınflıýenser retinde shyǵýy) qarjy syıaqylaryn usynýǵa tyıym salý;

• Generatıvti jasandy ıntellekt quraldaryn paıdalaný kezinde týyndaıtyn etıkalyq jáne quqyqtyq máselelerdi, sonyń ishinde dıpfeıkterdi, sóılesý chat-bottaryn, JI-agentterin jáne jalańash kontent jasaıtyn JI-qosymshalardy jyldam retteý.

Baıandamashy Krıstel Shaldemoze (S&D fraktsııasy, Danııa) pikirtalas barysynda tsıfrlyq qyzmetter týraly zańdy qatań qoldaný arqyly bul sharalar balalardy qorǵaýdy edáýir kúsheıtetinin alǵa tartty.

— Men osy parlamentpen maqtanamyn — biz ınternettegi balalardy birge qorǵaı alamyz. Tsıfrlyq qyzmetter týraly zańdy qatań qoldaný arqyly bul sharalar balalardy qorǵaýdy edáýir kúsheıtedi. Biz aqyry shek qoıyp, platformalarǵa anyq aıtamyz: sizderdiń qyzmetterińiz balalarǵa arnalmaǵan. Bul eksperıment osymen aıaqtaldy, — dedi Shaldemoze.

Aıta keteıik, bul rezolıýtsııa tek usynys retinde qabyldanǵan – ony oryndaý mindetti emes jáne ol tikeleı zań bola almaıdy. Degenmen bolashaqta EO-da osy máselege qatysty naqty zań qabyldanýy múmkin.

Budan buryn Malaızııa 16 jasqa tolmaǵan jasóspirimderdiń áleýmettik jelilerge kirýine shekteý engizetini habarlandy.