Energetıkalyq sýsyndardyń densaýlyqqa zardaby qandaı – dárigermen suhbat

ALMATY. QazAqparat – Energetıkalyq sýsyndar adam aǵzasyna qanshalyqty zııan? Olardy kóp ishetin adamdar qandaı aýrýlarǵa dýshar bolýy múmkin? Osy jáne basqa da suraqtarǵa QazAqparat tilshisine Almaty qalalyq №36 emhananyń jalpy tájirıbelik dárigeri Aıdana Baıseıtova jaýap berdi.

- Aıdana Muratbekqyzy, energetıkalyq sýsyndar adam aǵzasyna qanshalyqty qaýipti?

- Energetıkalyq sýsyndy ishkende eshqandaı energııa kelmeıdi. Ol kerisinshe adamdy sharshaǵanyn ózi sezbeıtin kúıge ushyratady. Nátıjesinde adam aǵzasy shamadan tys energııa jumsap, aǵzasyna úlken zaqym keltiredi. Aldamshy sergektik syılaıtyn sýsynnyń áseri shamen 2-3 saǵattan soń qaıtyp, adam aǵzasy qatty sharshańqy kúıge ushyraıdy.

- Bul energetıkalyq sýsyndardyń quramyndaǵy zattarǵa baılanysty ǵoı...

- Kez kelgen energetıkalyq sýsynnyń quramynda ádette taýrın men kofeın bolady. Al, olardyń kóp bóligi saharoza nemese glıýkozadan turady. Taýrın júrek bulshyqetiniń áreketine áser etse, glıýkoza men saharozanyń kóp mólsheri qant dıabetiniń, asqazan-ishek joldary aýrýlarynyń damý qaýpin arttyrady.

Sonymen birge, sýsyndy ishken kezde olar adam energııasyn birden oıatady. Sebebi, adam aǵzasyna sıgnal berýshi – mı glıýkozamen qorektenedi. Al, kofeın bolsa aǵza sharshaǵanda jaýap beretin adenozın retseptorlaryn buǵattaıdy. Qalypty aǵza sharshaǵanda adenozın retseptorlary jumys istep, uıqy şaqyrady, aryqaraı adam demalýmen qan aınalymy, energııasy, jalpy densaýlyǵy qalypqa keltiriledi.

- Energetıkalyq sýsyndardy jıi ishetin adamdarda qandaı aýrýlar kezdesýi múmkin?

- Energetıkterdi jıi ishetin adamdarda as-qazan ishek aýrýlary, asqazan jarasy, júrek-qan tamyrlary aýrýlary, qant dıabeti, uıqy rejıminiń buzylýynan depressıǵa ushyraý, tis jegi syndy, basqa da aýrýlar paıda bolýy ábden múmkin.

- Sizdiń oıyńyzsha Almatyda energetıkalyq sýsyndardy qaı jastaǵy azamattar kóp qoldanady?

- Qazirgi tańda energetıkalyq sýsyndardyń erkin satylýyna baılanysty mektep jasyndaǵy jasóspirimder kóptep tutynatyny baıqalady, ıaǵnı 11-15 jas arasyndaǵy jasóspirimderdiń 40%-dan astamy energetıkalyq sýsyndardy kúndelikti tutynady. Bul degenimiz buǵanasy qatpaǵan jasóspirimderdiń densaýlyǵyna orasan zııan kelip jatyr.

- Energetıkalyq sýsyndardy kimderge múldem ishýge bolmaıdy ?

- 15 jasqa tolmaǵan adamdarǵa jane sozylmaly aýrýlary bar adamdarǵa ishýge bolmaıdy. Energetıkalyq sýsyndardy ishkennen aýyrǵan azamattar kóbine endokrındyq aýrýlarǵa shaǵym aıtyp keledi. Ókinishke oraı, Almaty dúkenderinde energetıkalyq sýsyndar erkin satylymda. Sondyqtan, olardy elimizde satýdy durys jolǵa qoıý qajet dep oılaımyn.

- Suhbatyńyzǵa rahmet.