«Eńbektiń elengeni - baqyt» - baspasózge sholý
***
Keshe Aqordada Elbasy Nursultan Nazarbaev Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 21 jyldyǵyna oraı óziniń Jarlyǵymen memlekettik nagradalar alǵan tulǵalardyń bir tobyna olardy óz qolymen tapsyrdy. Osy jaıt arqaý bolǵan maqala «Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi sanynda «Eńbektiń elengeni - baqyt» degen taqyryppen jaryq kórdi. Saltanatty shara barysynda Elbasy: «Qalyptasqan dástúr boıynsha biz jyl saıyn mereke qarsańynda úzdik eńbek etken otandastarymyzdy marapattaımyz. Olardyń arasynda túrli salalarda: óndiriste, ǵylym men tehnıkada, mádenıette, sportta, quqyq qorǵaý organdary men áskerı uıymdarda jemisti qyzmetimen úlgi bola bilgen adamdar bar», - dep atap ótti. Sonymen qatar búginge deıin eren eńbektiń arqasynda «Qazaqstan-2030» Strategııasynyń basym bóligi merziminen buryn iske asyrylǵandyǵyn atap ótken Memleket basshysy 14 jeltoqsan kúni kóp sarap pen dúnıejúzilik tájirıbelerdi zerdeleý arqyly ómirge kelgen «Qazaqstan-2050» baǵdarlamasyn jarııalaıtynyn jetkizdi.
«Keshe Senat Tóraǵasy Qaırat Mámıdiń jetekshiligimen palatanyń kezekti jalpy otyrysy bolyp ótti. Depýtattar bul jolǵy jalpy otyrystyń kún tártibinde Memlekettik bilim berý jınaqtaý júıesine qatysty zań jobasyn talqyǵa saldy. Sondaı-aq, keshe terrorızmge qarsy is-qımyl máselesi de qaraldy», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti búgingi sanyndaǵy «Urpaq tárbıeleýdiń birden-bir negizi - sapaly bilim» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń atap ótýinshe, memlekettik kepildik beretin bilim berý boıynsha 3000 kredıt qarastyrylǵan. Al memlekettik bilim berý jınaqtaý júıesi halyqqa balalaryn oqytý úshin qarjy jınaýyna jeńildik jasaıdy jáne oqýǵa jumsalatyn shyǵyndardyń bir bóligin memleket óz moınyna alady. Elimizdiń kez kelgen azamaty bolashaqta oqýyna qajetti soma jınaqtaý úshin erikti túrde shot ashsa, oǵan ózi nemese basqa da tulǵalar qarjy sala alady. Olar ata-ana, uıymdar, taǵy basqalar da bolýy múmkin. Alǵashqy jarna 3 aılyq eseptik kórsetkishten bastalady. Kelesi salymdar men olardyń merzimin salymshy nemese basqa da engizýshi adamdar ózderi anyqtaıdy. Jınaqtalǵan qarjy úsh bólikten: salymshy nemese basqa adam salǵan aqsha; banktiń aı saıyn aqshany kapıtalǵa aınaldyra otyryp, syıaqy berýi jáne memlekettiń syıaqysy. Syıaqy jınaqtalǵan aqshanyń kólemine qaraı jyl saıyn 5 paıyz bolady dep kútilýde. Al keıbir basymdyq berilgen adamdar toptary (jetim balalar, múgedekter, kóp balaly jáne tabysy az otbasylar) úshin 7 paıyz bolady dep kútilýde.
***
Sheteldik ınternet-kazınolardyń jumysyna tosqaýyl qoıa alamyz ba? Bul suraq «Alash aınasy» gazetiniń «Alashty alańdatqan saýal» aıdarynda talqyǵa túsedi. Saýalnamaǵa zań ǵylymynyń doktory Marat Bashımov, QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi Jastar isi jónindegi komıteti tóraǵasynyń mindetin atqarýshy Nurlan Óteshov jáne Májilis depýtaty Qabıbolla Jaqypov jaýap beredi. «Internet-kazınonyń jeteginde júrgenderdiń kópshiligi - jas jetkinshekter. Al buǵan kináli - ata-ana. Sebebi ınternet-kazınoda oınaý úshin mindetti túrde arnaıy zalǵa barýdyń keregi joq, sol ınternet úıde de bar. Másele - ınternet klýbtarda emes. Bul oıyndy oınaý úshin aldymen banktik kartochka kerek. Demek, jastardyń kópshiligi ata-anasynan aqsha alyp, kartochka nómirin paıdalanyp, aqsha aýdaryp, utqan aqshasyn da sol kartochka arqyly alady degen sóz», - deıdi Nurlan Óteshov.
Qazir álemniń kóptegen elinde polıetılen ónimine qarsy «soǵys» júrip jatyr. Óıtkeni adam tutynatyn ónimnen áldeneshe ese kóp óndiriletin polıetılen paketter qorshaǵan ortanyń sánin ketirip, adamzatty yǵyr etip bitti. Bangladesh astanasynda ony qoldanýǵa núkte qoıyldy. Taıvan da sóıtti. Germanııa, Irlandııa, Italııa, Somalı sekildi elder de solaı jasady. Ońtústik Afrıka Respýblıkasy, Kenııa, Ýganda óte juqa polıetılen qapshyqtardy paıdalanýdy qoıdy. Birikken Arab Ámirlikteri qorshaǵan ortaǵa, ásirese janýarlarǵa, sonyń ishinde túıeniń ómirine qaýip bar degen sebeppen aldaǵy jyldan bastap ydyramaıtyn paketterdi birjola naryqtan alyp tastaýǵa belin bekem baılap otyr. Al bizdiń elimizde byltyr polıetılen paketterin óndirýdi, paıdalanýdy qoıý kerek degen usynys aıtyǵan, biraq oǵan eshkim qulaq asqan joq. Máseleniń jaı-japsary «Alash aınasy» gazetiniń búgingi sanyndaǵy «Polıetılen qapshyqtaryna tyıym salý kerek pe?» degen maqalada keńinen baıandalady.
***
«Aıqyn» gazetiniń juma kúngi nómirinde Kóliktegi ishki ister departamentiniń bastyǵy, polıtsııa polkovnıgi Janat Súleımenovpen aradaǵy suhbat jaryq kórdi. Basylym tilshisiniń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen ol: «Órkenıetti elder áleýmettik-ekonomıkalyq qatynastardy retteýmen qatar, el zańdarynyń oryndalýyna da zor mańyz beredi. Óıtkeni qoǵamdaǵy turaqtylyq pen temirdeı tártip qana eldi órkendetýge negiz bola alady. Azamattarymyz polıtsııa qyzmetkerlerin ózderiniń basyna qaýip tóngen kezde eń birinshi kómekke keletin bılik ókili retinde qabyldaıdy. Osyndaı senimniń ózi-aq bizderdi belsendi ári abyroımen jumys isteýge mindetteıdi. Attestattaý nátıjeleri quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetine qabyldanatyn azamattardyń sanyna emes, kerisinshe, sapasyna mán berý kerektigin dáleldedi»,- deıdi.
