Eńbek mınıstrligi álemdegi jumyssyzdyq deńgeıine boljam jasady
Dúnıejúzilik bank málimeti boıynsha álemdik JІÓ 2020 jyly 3,6%-ǵa tómendedi jáne bul 1961 jyldan bergi baıqalǵan eń nashar nátıje. Tipti 2009 jylǵy álemdik qarjy daǵdarysynan dúnıejúzi JІÓ-niń 1,7%-yn joǵaltqan bolatyn. Jalpy álemdik jumyssyzdyq deńgeıi daǵdarys jaǵdaıynda 2018-2019 jyldardaǵy 5,4%-ben salystyrǵanda 2020 jyly 6,5%-ǵa deıin ósti. 2021 jyly ol 6,3% deńgeıine deıin azdap tómendeıdi dep kútilýde.
Qazirgi ýaqytta pandemııa kezinde ýshyǵyp ketken jumyssyzdyq deńgeıiniń tómendeý úrdisi baıqalady. Máselen, eger 2019 jylǵy jeltoqsanda bul mán EYDU elderi boıynsha tutastaı alǵanda 5,3%-dy qurasa, 2020 jylǵy sáýirdiń ózinde 8,8%-dy qurady jáne bul ýshyǵý qarqyny uıymnyń jańa tarıhynda buryn-sońdy bolmaǵan edi. Nebári 4 aıdyń ishinde jumyssyzdar qataryn 20,4 mln adam tolyqtyrdy, al olardyń jıyntyq sany 1,6 esege, 35,5-ten 55,9 mln adamǵa deıin ósti. Degenmen, 2021 jyldyń mamyryna qaraı, jumyssyzdar sany ótken jylǵy sáýirdiń eń joǵary kórsetkishterimen salystyrǵanda 43,5 mln adamǵa nemese 12,4 mln adamǵa azaıdy.
«EYDU elderindegi jumyssyzdyqtyń jıyntyq deńgeıi 2021 jyly ótken jylǵy 7,1%-ben salystyrǵanda 6,6%-ǵa deıin tómendeıdi dep kútilýde, biraq 2019 jylǵy daǵdarysqa deıingi mánge qaraǵanda joǵary -5,4% bolyp qala beredi.Tipti 2022 jyly bul kórsetkish tek 6%-ǵa deıin tómendeıdi dep kútilýde», - dedi ERDO Boljaý departamentiniń dırektory Dmıtrıı Shýmekov.
Kóptegen adamdar resmı túrde jumysynan aıyrylmaǵandyqtan jáne májbúrli demalysta bolǵandyqtan, jumyssyzdyqtyń balama kórsetkishi jumys ýaqytynyń kórsetkishi bolyp tabylady. Máselen, HEU málimeti boıynsha, ótken jyly barlyǵy jumys istegen ýaqyt sany álemdik aýqymda 8,8%-ǵa qysqardy, bul tolyq jumyspen qamtylǵan 303 mln jumys ornyn (budan ári - TJQJO) joǵaltýdy bildiredi. Óńirler bólinisinde tabysy ortashadan tómen elderdiń ekonomıkalary eń kóp shyǵynǵa ushyrap, ol 11,3%-dy (132 mln TJQJO) qurady. Tabysy joǵary elder bar bolǵany 8,3%-dy (46,3 mln TJQJO), tabysy ortasha deńgeıden joǵary elder 7,3%-dy (110 mln TJQJO), tabysy tómen elder 6,7%-dy (15 mln TJQJO) joǵaltty.
Eńbek mınıstrliginiń dereginshe, G20-ǵa kiretin elder 2020 jyly 195 mln TJQJO nemese jumys istegen jumys ýaqytynyń 8,5%-yn joǵaltty, al 2021 jyly olardyń shyǵyndary úsh ese azaıyp, 68,2 mln TJQJO quraıdy, bul jumys istegen ýaqyttyń 3%-ǵa qysqarýyna sáıkes keledi.
Osyǵan baılanysty eń kóp zardap shekken elder qatarynda Perý - jumys ýaqytynyń qysqarýy 27,5%, Gondýras (24,3%), Panama (23,5%), Argentına (21%) bar. AQSh-ta shyǵyn 9,2%, EO aýmaǵyndaǵy 27 elde 8,3%, Ulybrıtanııa 12,8% boldy. Eýroodaqtyń iri ekonomıkalarynyń (Germanııa, Frantsııa jáne Italııa) shyǵyny tıisinshe 6,3%, 8,4% jáne 13,5% qurady. Azııanyń iri ekonomıkalarynda jumys istegen ýaqyt mólsheri kelesideı qysqardy: Qytaıda 4,1%, Japonııada 5,4% jáne Úndistanda 13,7% .
HEU baǵalaýy boıynsha Qazaqstanda 2020 jyly COVID-19 daǵdarysy saldarynan qyzmetkerlerdiń ekonomıka boıynsha jumys istegen ýaqyty ótken jylmen salystyrǵanda 11,5%-ǵa qysqardy, al tolyq jumyspen qamtylǵan jumys oryndarynyń sanynda (aptasyna 40 saǵat) kórsetilgen jumys ýaqytynyń joǵalýy 939,2 myń birlikti qurady. Kórshiles elderde jumys ýaqytynyń azaıýy Reseı Federatsııasy men Ózbekstandaǵy 8,5%-dan Qyrǵyzstandaǵy 11,7%-ǵa deıin ózgerdi.
Toqsandyq ólshemde álemdik ekonomıka úshin eń aýyry 2020 jyldyń ekinshi toqsany boldy, ol kezde jumys istegen ýaqyt sany 2019 jyldyń sońǵy toqsanymen salystyrǵanda 18,2%-ǵa qysqardy, al birinshi toqsanda shyǵyn barlyǵy 5,2%-dy qurady. Biraq úshinshi toqsanda shyǵyn 7,2%-ǵa deıin, al tórtinshi toqsanda 4,6%-ǵa deıin tómendedi.
«HEU-da 2021 jyly álemdik shyǵyn 2020 jylǵymen salystyrǵanda eki eseden astam tómendeıdi jáne 3,5%-dy nemese 122 mln TJQJO quraıdy dep kútilýde. Bul shyǵyndardyń ishinde tabysy ortasha deńgeıden tómen elderge 42,4 mln TJQJO nemese 35%, tabysy ortasha deńgeıden joǵary elderge 49,5 mln TJQJO (41%) keledi, al tabysy joǵary elderdiń shyǵyny barlyǵy 22 mln TQJO, al tómen elderde 8,1 mln TJQJO quraıdy», - dep túıindedi vedomostvo.
