Emdeý mekemelerinen jalǵan málimet berý bes ese azaıdy – Aınagúl Davletchına
PETROPAVL. KAZINFORM – Elimizde medıtsınalyq qyzmetterdiń sapasyn qadaǵalaý júıesi jańartyldy. Endi jasandy ıntellekttiń kómegimen jańa monıtorıng júıesi engizilip jatyr.
Memleket Basshysy Qasym-Jomart Toqaev jyl saıynǵy Qazaqstan halqyna Joldaýynda Úkimetke jasandy ıntellekt tehnologııalaryn qoldana otyryp, medıtsınalyq qyzmetterdiń sapasy men kólemine monıtorıngtiń jańa júıesin qalyptastyrýdy tapsyrdy. Qazaqstandyqtardy qandaı ózgerister kútip tur jáne áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qorynyń jumysy qalaı ózgerip jatyr? Suraqtarǵa Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qorynyń Soltústik Qazaqstan oblysy boıynsha fılıalynyń dırektory Aınagúl Davletchına jaýap berdi.
– Qazirgi ýaqytta ÁMSQ medıtsınalyq qyzmetterdiń sapasy men kólemine monıtorıngti qalaı júrgizedi?
– 2025 jylǵy 1 shildeden bastap medıtsınalyq kómektiń sapasy men kólemin monıtorıngileý rásimi ózgertildi. Barlyq 20 óńir úshin «Medıtsınalyq kómekke aqy tóleýdiń biryńǵaı júıesi» aqparattyq júıesi engizildi. Buryn monıtorıng Densaýlyq saqtaý júıesiniń birneshe platformalarynda júrgizilgen bolatyn.
2025 jyldyń naýryz-maýsym aılary aralyǵynda bul joba Aqmola oblysynda pılotty túrde qoldanyldy. Múddeler qaqtyǵysyn boldyrmaý maqsatynda tekserý basqa óńir mamandary arqyly júrgiziledi. Onyń qorytyndysy boıynsha medıtsınalyq uıymdar aqparattyq júıe arqyly qarsylyq bere alady. Daýly jaǵdaılar boıynsha úsh kezeńdi appelıatsııa bar.
Aqparattyq júıe engizilýimen olqylyqtardy avtomatty túrde anyqtaý múmkindigi aıtarlyqtaı ósti. Ótken jylmen salystyrǵanda jalǵan málimet berý 39 esege ósken. Al tamyz aıynda olardyń sany azaıdy, sonyń ishinde jalǵan málimet berý 5 ese azaıdy. ıAǵnı, medıtsınalyq uıymdar odan ári boldyrmaý úshin kúndelikti qateliktermen jumys istep jatyr. Eger medıtsınalyq uıym aıyna jalpy somasy 200 AEK-ten asatyn jalǵan málimet berse, biz materıaldardy quqyq qorǵaý organdaryna jiberemiz. Bizdiń oblys boıynsha mundaı fakti anyqtalǵan joq.
Qordyń biryńǵaı júıesin jetildirý boıynsha jumys jalǵasyp keledi. Osylaısha, jasandy ıntellekt kómegimen 14 standart engizildi. Sondaı-aq, AI olqylyqtardy anyqtaýdyń 350 algorıtmin qosty. Budan bólek AI qazir synaqtan ótip jatqan 45 algorıtmdi derbes ázirledi, ol qazir synaqtan ótip jatyr.
– 14 shildede Memleket basshysy MÁMS týraly zańǵa engizilgen ózgeristerge qol qoıdy, onda TMKKK jáne MÁMS paketterine qatysty qandaı jańashyldyqtar engizildi?
- Medıtsınalyq kómekti uıymdastyrý júıesi ózgerip jatyr. Endi memleket halyqqa mindetti túrde qajet negizgi medıtsınalyq qyzmetterdiń belgili bir bóligin ózi tegin qamtamasyz etedi. Al osy negizgi qyzmetterden tys qosymsha, keńeıtilgen medıtsınalyq kómekti MÁMS júıesi arqyly tóleý kózdeledi. ıAǵnı qymbatyraq nemese keń kólemdegi medıtsınalyq qyzmetter saqtandyrý arqyly jabylatyn bolady. Bul ózgerister bıýdjet múmkindikteri men halyqtyń naqty qajettilikterin eskere otyryp, medıtsınalyq kómekti ádil, turaqty jáne tıimdi etýge baǵyttalǵan.
Qabyldanǵan ózgeristerge baılanysty osy jyldyń 15 tamyzynan bastap onkoskrınıngter - sút bezi, jatyr moıny, toq ishek skrınıngi barlyq azamattarǵa tegin júrgizilip jatyr. Sonymen qatar, 50-76 jastan asqan er adamdar úshin 2 jylda 1 ret mı-qan aınalymynyń buzylýyn erte anyqtaýǵa múmkindik beretin skrınıng engizildi.
2026 jyldan bastap TMKKK paketinde konsýltatsııalyq-dıagnostıkalyq qyzmetter men ambýlatorlyq dári-dármekpen qamtamasyz etýdi usynýmen 11 áleýmettik mańyzy bar aýrý qalady. Sondaı-aq 2027 jylǵa deıin sozylmaly aýrýlardy MÁMS-ke kezeń-kezeńmen kóshirý josparlanǵan.
MÁMS týraly zańǵa engizilgen ózgeristerdiń negizgi baǵyty men maqsaty – 2027 jyldan bastap densaýlyq saqtaýdy qarjylandyrýdyń saqtandyrý modeline birtindep kóshirý. ıAǵnı, densaýlyq saqtaýdyń negizgi bóligi - 65% MÁMS esebinen qarjylandyrylatyn bolady. Nátıjesinde densaýlyq saqtaý júıesiniń qarjylyq turaqtylyǵy qamtamasyz etiledi; qarajat pen qyzmetti paıdalanýdyń ashyqtyǵy, MÁMS júıesinde halyqty qamtý 90% deıin ulǵaıady.
- Halyqtyń áleýmettik osal toptaryna qatysty jumys qalaı júrgiziledi?
– Oblysta MÁMS úshin jarnalardy óz betinshe tóleı almaıtyn turǵyndar bar, saldarynan olardy medıtsınalyq qyzmetpen qamtý múmkin bolmady. Endi 2026 jyldan bastap daǵdarystyq jáne shuǵyl sanattarǵa jatatyn adamdar, ıaǵnı D jáne E sanattaryndaǵy adamdar, sondaı-aq resmı tirkelgen jumyssyzdar jergilikti atqarýshy organdar esebinen medıtsınalyq qyzmetterdi alady. Olar úshin jarnalardy jergilikti ákimdikter osy azamattardyń medıtsınalyq kómekke júginý faktisi boıynsha tóleıdi.
Qazirgi ýaqytta Soltústik Qazaqstan oblysynda halyqtyń áleýmettik osal toptaryna – 26 312 adam, onyń ishinde D sanatynda – 19 872 jáne E sanatynda – 6440 adam jatady. Sondaı-aq, oblysta resmı túrde 4 650 jumyssyz tirkelgen.
– Saqtandyrý mártebesine qatysty taǵy qandaı ózgerister engizildi?
– MÁMS júıesinde jarnalardy qatarynan keminde bes jyl tólegen azamattar endi tólem toqtatylǵannan keıin alty aı saqtandyrylǵan mártebesin saqtaı alady, buryn ol 3 aı bolatyn. Alaıda, osy ótkizip alǵan aılar úshin qaryzdy óteýi qajet bolady.
– MÁMS aıasynda oblys turǵyndaryna joǵary tehnologııalyq operatsııalar qoljetimdi. Bıyl osyndaı qansha medıtsınalyq qyzmet kórsetildi?
– Joǵary tehnologııalyq operatsııalar josparly jáne shuǵyl túrde kórsetiledi. MÁMS júıesi aıasynda árkimniń qymbat em alýǵa múmkindigi bar. Shuǵyl kómek qajet bolǵan jaǵdaıda saqtandyrylmaǵan turǵyndar TMKKK, al saqtandyrylǵan mártebesi barlar MÁMS esebinen em alady.
Jyl basynan beri óńir turǵyndaryna 257,4 mln teńgege 41 joǵary tehnologııalyq medıtsınalyq ota jasaldy. Onyń ishinde 155,6 mln teńgege 25 qyzme MÁMS boıynsha kórsetildi. Onyń ishinde 33 neırohırýrgııalyq, 8 karıdologııalyq operatsııa júrgizildi.
Buǵan deıin Densaýlyq saqtaý mınıstrligi MÁMS qarajatynyń jumsalýy jáne medıtsınalyq uıymdardyń jumys kórsetkishteri týraly ashyq esepterdi iske qosýdy qarastyryp otyrǵanyn jazǵan edik.