Elordada túrik shaıyn tanystyrý sharasy ótedi
ıÝnýs Emre túrik mádenıet ortalyǵy túrik shaıyna qatysty birqatar derekter usynady.
«Shaı Anadolyǵa 16 ǵasyrdan bastap Qytaıdan Jibek joly arqyly tarala bastaǵan. Osmanly memleketine 16 ǵasyrda shıpaly sýsyn retinde ákelingen shaı týraly 1731 jyly parsy tilindegi «Rısale-ı chaı» atty eńbekte baıandalǵan. Batýmıge jumysshy retinde baryp kelip júrgen Rıze jáne Artvın halqy qaıtqanda shaı butaqtaryn ákelip ony baqshalaryna ege bastaǵan. Butaǵynyń boıynyń 0,5 metrden aspaýy áý basta kóp eshkimniń nazaryn aýdara qoımady. Shaı butaqtaryn ákelgen jumysshylar ony aldymen ózderiniń baqshalarynda, keıinnen egis alqaptarynda ósire bastady. Shaıdyń keıinnen ormandyq alqaptar men qyrlarda da ózdiginen ósetini anyqtaldy. Osmanly memleketiniń quzyrly mekemeleri shaıdyń zııany joq ekeni anyqtalǵannan keıin óndirisine de ruqsat bergen. Shaı Tanzımat dáýirinde tańǵy asta 19 ǵasyrdan bastap óz ornyn ala bastaǵan. Túrkııa Respýblıkasy qurylǵannan keıingi jyldary Rıze men Trabzon oblystarynda shaı ósirý endi keshendi túrde ekonomıkanyń bir salasyna aınala bastady. Eń iri shaı óndirý fabrıkasynyń negizi Rızede 1946 jyly qalanyp, 1947 jyly shaı taýar retinde aınalymǵa shyqty», dep jazady baspasóz qyzmeti.
Málimetke qaraǵanda, qazirgi kúni shaı - álemdegi sýdan keıin eń tanymal jáne kóp qoldanylatyn sýsyn túri retinde túrik ashanasynyń jáne mádenıetiniń de ajyramaıtyn bólshegine aınalǵan. Túrkııa álem boıynsha shaı óndiriýde tórtinshi, al tutynýda alǵashqy (kisi basyna 3,5 kg) oryndy ıelenedi. Sondaı-aq qazirgi kúni Túrkııada shamamen 1 mıllıon adam shaı óndirisi naryǵynda eńbek etedi.
Sonymen qatar, túrik shaıynyń erekshelikteri, onyń halyq ómirindegi orny týraly aqparat berilgen.
«Shaı - adamdar arasyndaǵy áńgimeniń kórigin qyzdyryp, qarym–qatynasty órbitýge septigin tıgizetin dáneker. 28 aqpanda ıÝnýs Emre atyndaǵy túrik mádenıet ortalyǵy túrik shaıyn ishýge, sımıt, sondaı –aq túrik irimshiginiń dámin tatýǵa shaqyrady», - delingen baspasóz baıanynda.