Elordada paıdalanýǵa berilgen turǵyn úı alańy on jylda 1 mln 250 myń sharshy metrge ulǵaıdy

Astana. Mamyrdyń 12-si. QazAqparat /Raıhan Qońyr/ - Aqpannyń 4-i kúni qala ákimi Imanǵalı Tasmaǵambetov halyqqa esep berý kezdesýinde bıyl elordada 100-den astam turǵyn úı qurylysyn aıaqtaý josparlanǵany týraly dúıim eldi habardar etken.

Қala basshysynyң ýәdesi boıynsha, mamyr - қazan aralyғynda 70 nysan paıdalanýғa berilmek. Osy қarқynnan taımasaқ, bıyl 17 176 үlesker kөpten kүtken baspanasyna қol jetkizedi. Bұdan өzge 24 nysannyң құrylysy 2010 jyly aıaқtalady. Sol joly әkim «Elbasynyң tikeleı қoldaýymen, Үkimettiң қarjylaı kөmegimen tұrғyn үı құrylysy salasyndaғy daғdarysty der kezinde aýyzdyқtaı aldyқ. Қazir қalada barlyғy 155 myң sharshy metr arzandatylғan jәne arendalyқ pәterdiң құrylysy bitip, daıyn tұr. Olardyң bәri osy jyldyң aıaғyna deıin tolyқ үlestiriletin bolady» degen. Osylaısha, «Қazaқstannyң bas құrylys alaңyna» aınalғan Astanada jyldyң alғashқy tөrt aıynda barlyқ қarjylandyrý kөzderi esebinen 526,7 myң sharshy metr tұrғyn үı paıdalanýғa berilgen eken. Bұl - «өzimiz өz bolғaly», elorda - elorda bolyp shaңyraқ kөtergeli jұrtymyzdyң өz үıine, «keң saraıdaı boz үıine» kөshken eldeı bolyp kөptep қonystanғany. Jospar boıynsha jyl aıaғyna deıin 1 mln 250 myң sharshy metrge tarta tұrғyn үı құrylysy berilmek. Jalpy, elorda Esildiң jaғasyna kөshkennen bergi on jyl boıy basshynyң da, basқanyң da arқasyn aıazdaı қaryғan mәsele tұrғyn үı құrylysy edi. Sondyқtan, mұndaı қomaқty kөrsetkish - bәrimizdiң mereıimiz. Mәselen, 1998 jyly bar-joғy 136 myң sharshy metr tұrғyn үı alaңy berilipti. On jyl өtken soң onyң kөlemi 1 mln 250 myң sharshy metrge ұlғaıdy. 1998 jyly 134 soғys ardageri үıdiң kezeginde tұrғan. Bүginde olardyң barlyғy baspanamen tүgel қamtyldy. Osy jyly memlekettik baғdarlama aıasynda jalpy aýmaғy 247 myң sharshy metrdi құraıtyn 7 044 pәter paıdalanýғa beriletin bolady. Elbasynyң Қazaқstan halқyna Joldaýynda jүktelgen tapsyrmalarғa sәıkes, Үkimet қolғa alғan Jol kartasyn jүzege asyrý aıasynda Astana қalasynyң құrylys basқarmasy boıynsha barlyғy 49 513 997 myң teңge, nesıegerlik bereshekti өteýge 2 783 myң teңge, damý transfertteri 49 400 813 myң teңge, jergilikti bıýdjetten қosymsha 110 401 myң teңge, al «Құrylys basқarmasynyң қyzmetin қamtamasyz etý» baғdarlamasy boıynsha 12 511 myң teңge қarastyryldy. Degenmen, құrylys naryғynda ekonomıkalyқ-әleýmettik ahýal tolyқ sheshilgen joқ. Әsirese, үleskerlik tұrғyn үı құrylysy talaıdyң ұıқysyn қashyrdy. Tapқan-taıanғanyn bala-shaғanyң aýzynan jyryp, өz aldyna jeke үıge ıe bolamyn degenderdiң kөbiniң өziniң қoly өz aýzyna jetpeı қalғan jaıy bar. Jyl basynda Astanada 24 104 үleskerdiң қatysýymen salynyp jatқan 128 tұrғyn үı құrylysy bolғan. Bүginde 8 tұrғyn үı kesheni aıaқtalyp, 2 110 үlesker үıine kirdi. Astana қalalyқ Ekonomıka jәne bıýdjettik josparlaý basқarmasynyң mәlimeti boıynsha, «Үleskerlerdiң қatysýymen salynғan aıaқtalmaғan tұrғyn үı obektilerin salýғa қatysý үshin өkiletti ұıymnyң jarғylyқ kapıtalyn ұlғaıtý» baғdarlamasy boıynsha respýblıkalyқ bıýdjettiң transfertteri esebinen 15 200 000 myң teңge қarastyryldy. «Үleskerlik tұrғyn үı» degen tirkestiң tұrmystyқ-ekonomkalyқ sıpat alғaly 4-5 jyldyң jүzi aýdy. Adamdar өz қolaıyna қaraı, үleskerlik tұrғyn үıge nıet etken. Sebebi әý basta keıbireý daıyn, biraқ қymbat үıdi қolma-қol aқshaғa satyp alғannan gөri, kirpishi қalanғan kүnnen bastap өziniң jekemenshigi bolatyn tөlemi ұzaқ merzimdi әri arzandaý keletin pәterdi ıelengendi dұrys kөrgen. Osy retpen 2005 - 2007 jyldar aralyғynda Astanada 32 myңғa tarta adam үıli boldy. Biraқ, osy salaғa daғdarys қosa қabattasyp, үlesker men merdigerdiң arasy shıelenisip ketti. Sarapshylardyң aıtýynsha, үlesker men құrylysshylardyң arasyndaғy kelisim-shart jeke tұlғanyң mүddesin eskermeýge beıim құrylғan. Sonyң kesirinen kөp azamattar құıtyrқylardyң arbaýyna tүsip қalyp jatty. Үıdi paıdalanýғa beriletin merzimnen keshiktirý әdetke aınaldyryp, keıin kele үleskerlerdiң қarjysyn talan-tarajғa ұshyratty. Bәrinen de үlken қalalardaғy jyljymaıtyn mүlik naryғyna қıyn tıdi. Al naғyz құrylys alaңyna aınalғan Astanaғa daғdarys erekshe batty. Elimizdiң eң iri eki shaһaryn Almaty men Astanany salystyryp қaraıyқ. 2008 jyly қaңtardyң 1-inde Astanada 37 myң үleskerdiң үmit etip otyrғan 227 tұrғyn үı nysany bar edi. Almatyda 15 myң үlesker 108 nysanғa қarjy salғan. Өzge elderdiң kөzimen қarasaқ, bұl - jeke tұlғa men kommertsııalyқ tұlғanyң arasyndaғy kelisim. Sondyқtan, oғan memlekettiң tikeleı қatysy da, alys-berisi de joқ. Biraқ қazaқ eli bitpegen үıdiң bosaғasynda қalғan halyқtyң shyrylyna shydap, қarap otyra almady. Elbasynyң өzi қarjy salýdyң jolyn izdetip, Үkimetti tabanynan tik tұrғyzdy. Sonyң arқasynda 2008 jyly jalpy kөlemi 107 mıllıard teңge құraldy. «Samұryқ-Қazyna» tұraқty damý қory arқyly 5000 үleskerdiң ahýalyn tүzeýge 34 nysanғa 48,8 mlrd teңge bөlindi. Ol aқshaғa өtken jyly 6 kezektegi jәne 9 nysannyң құrylysyn aıaқtaýғa 17 құrylys kompanııasy jұmyldyryldy. 41 mlrd teңgeni 6000 үlesker қarap otyrғan, құrylysy orta jolda қalғan 47 nysannyң pәterin satyp alýғa bөldi. Sөıtip, 3 kezektegi jәne 4 nysan bitti. Bұl jұmystar 39 құrylys kompanııasynyң aralasýymen atқaryldy. Қos ýystap aқsha salyp, aldanyp қalғan 5 574 үlesker kүtip otyrғan 21 үıdi tolyқ bitirý үshin әkimshilik tarapynan құrylғan «Jaңa құrylys» JShS-ine 17,2 mlrd teңge bөlindi. Adamdardy aldap ketken alaıaқ kompanııalardyң basshylarynyң keıbiri jaýapқa tartyldy. Keıbiriniң isi sotta қaralyp jatyr. Osy sharalardyң arқasynda үleskerlik tұrғyn үı құrylysynyң қatary 99-ғa azaıyp, 15 401 үleskerdiң үmiti қaıta tұtandy. Үkimet alғa қoıғan mәseleni ilip әkete alғan Astana қalalyқ әkimdigi tұrғyn үı құrylysy naryғyn der kezinde tıimdi de, қısyndy jolғa sala bildi. Bir jaғynan құrylys daғdarysynyң өzindik jaқsy jaғy da boldy. Jyljymaıtyn mүliktiң baғasy 2006 jylғa қaraғanda, bүginde edeýir tөmendedi. Құrylys naryғynda oryn alғan oңdy-soldy oıқastaýlardyң arty nege soққanyn kөrgen basқalar aıaқ tartty, arynyn tejep, aptyғyn basty. Eң bastysy, құrylys salasyn retteıtin jәne құrylys salýshynyң sharýashylyқ jәne құrylys isterine memlekettik baқylaý jәne құrylysshy men үlesker arasyndaғy қarym-қatynasty naқty retteıtin, sondaı-aқ kәsibı daıarlyғy myқty құrylys kompanııalaryn ғana tartý jөnindegi zaңdyқ bazany jetildirýge sabaқ boldy. Mұnyң syrtynda Memlekettik tұrғyn үı құrylysy aıasyndaғy jұmys ta қatar jүrgizildi. Bүginge deıin elordada 155 myңnan astam sharshy metr қoljetimdi tұrғyn үı alaңy paıdalanýғa berildi. Қalada Memlekettik tұrғyn үı baғdarlamasyn jүzege asyrý үshin Memleket basshysy құrylysty aıaқtaı almaғan kompanııalardan pәterlerdi satyp alý jөninde tapsyrma bergen bolatyn. Sonyң nәtıjesinde 6203 pәter әrtүrli toptaғy azamattarғa bөlinip beriledi. Bұl pәterlerdiң 4 203-i қalanyң kommýnalyқ menshigine beriletin bolady. Bıyl paıdalanýғa tapsyrylatyn tұrғyn үılerdi 1996 ? 2003 jyldar aralyғynda kezekte tұrғandarғa arendalyқ үı retinde berilmekshi. Elbasy өtken jyldyң soңynda kezekte tұrғan, bıýdjet қyzmetkerleri men soғys ardagerleri қatarynan 569 adamғa, sondaı-aқ taıaýda taғy da құқyқ қorғaý salasynyң bir top қyzmetkerleri men kөpbalaly analar men soғys ardagerleriniң, otbasy jәne әleýmettik jaғdaıy tөmen jalғyzilikti adamdardy қosқanda, 50 adamғa jaңa pәterdiң kiltin tapsyrý rәsimine қatysty.