Elordada kórnekti túrkolog Á.Tenıshevtiń 100 jyldyǵyna oraı halyqaralyq konferentsııa ótti

NUR-SULTAN. QazAqparat - Búgin Halyqaralyq Túrki akademııasy «Tulǵalar taǵylymy» jobasy aıasynda kórnekti túrkolog, túrki til bilimi salasynyń bilgiri Á. Tenıshevtiń 100 jyldyq mereıtoıyna arnalǵan «Ádhám Tenıshev – túrki til biliminiń sardary» atty halyqaralyq konferentsııa ótkizdi, dep habarlaıdy QazAqparat.

Alqaly jıynǵa Halyqaralyq Túrki akademııasynyń prezıdenti Darhan Qydyráli, ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń rektory Janseıit Túımebaev, Ystanbul ýnıversıtetiniń professory Osman Fıkrı Sertkaıa, Reseı ǵylym akademııasynyń korrespondent-múshesi, f.ǵ.d. Anna Dybo, Nazarbaev ýnıversıttetiniń Qazaq tili jáne túrkologııa kafedrasynyń meńgerýshisi ıÝlaı Shamıloǵly, RF Ǵylym akademııasynyń Ýfa ǵylymı ortalyǵy Tarıh, til jáne ádebıet ınstıtýtynyń dırektory Fırdaýsı Hısamıtdınova, tanymal qyrǵyz túrkology Qadyraly Konkobaev, Tatarstan Respýblıkasynyń Eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri, doktor Farıd Hakımzıanov, «Qazaq tili» halyqaralyq qorynyń prezıdenti Erden Qajybek, Keńes (Reseı) túrkologtar komıtetiniń burynǵy tóraǵasy Tofık Melıklı, Abylaı han atyndaǵy Qazaq Halyqaralyq Qatynastar jáne Álem Tilderi Ýnıversıtetiniń professory Valerıı Mahrıpov, sondaı-aq túrki elderiniń tanymal ǵalymdary men zııaly qaýym ókilderi qatysty.

Onlaın formatta ótken konferentsııany Halyqaralyq Túrki akademııasynyń prezıdenti Darhan Qydyráli ashyp, belgili túrkolog E.R.Tenıshevtiń túrki álemine sińirgen eńbegi týraly baıandap berdi.

«Á.R. Tenıshevtiń 100 jyldyǵy – bul shyn máninde ataýly kún, ol bir adamnyń ómirinde qajyr-qaıratymen qanshalyqty eńbek ete alatyndyǵyn eske salady. Uly adamdardyń ómirbaıanynan ulttyq tarıhtyń qańqasy qalyptasady. Sonymen qatar, Á. R. Tenıshev sııaqty tulǵalar kúlli adamzatqa tıesili. Ǵylym ulttyq shekarany bilmeıdi», — dedi Akademııa basshysy.

Konferentsııa barysynda E.R.Tenıshevtiń áriptesteri men shákirtteri onyń eńbek joly men murasy týraly, sondaı-aq ǵalymnyń salǵan sara jolymen qazirgi tańda jalǵasyn taýyp jatqan jumystarǵa toqtaldy.

Aıta ketý kerek, Á.R. Tenıshev keńestik jáne reseılik lıngvıst-túrkolog, mońǵoltanýshy. Fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor, KSRO ǴA korrespondent-múshesi. RǴA til bilimi ınstıtýtynyń oral-altaı tilderi bóliminiń meńgerýshisi boldy. «Sovetskaıa tıýrkologııa» jýrnalynyń jáne «Túrki tilderiniń salystyrmaly-tarıhı grammatıkasy» kóp tomdyq basylymynyń bas redaktory bolyp jemisti qyzmet etti. Ol kóne uıǵyr, salar, saryǵ-ıýgýr tilderi men uıǵyr dıalektileri boıynsha birqatar zertteýler júrgizip, artyna 60-tan astan ǵylymı eńbek qaldyrdy. Olardyń qatarynda «Kóne túrki sózdigi» de bar.

Aıta ketý kerek, bul sózdik 2016 jyly Akademııa tarapynan tolyqtyrylyp qaıta basylyp shyqty.