Elordada buqaralyq jáne kásibı sport qalaı damyp jatyr
ASTANA. KAZINFORM – Salaýatty ómir saltyn ustaný jáne sportpen áýesqoı shuǵyldaný sán. Ásirese jastar arasynda. Prezıdent buqaralyq sportqa qoldaý kórsetý jáne sport ınfraqurylymyn qoljetimdi etý qajet ekenin atap ótti. Jalpy elordada sporttyń damýy týraly Astana qalasynyń Dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasy sport bóliminiń basshysy Azamat Aǵzamovpen tildesken edik.
- Azamat Qazezuly, elordada buqaralyq sportty damytý úshin qandaı jaǵdaı jasalǵan? Astanalyqtar sportqa qanshalyqty áýes?
- Búginde buqaralyq sportqa asa nazar aýdarylyp jatyr. Salaýatty ómir salty jáne dene shynyqtyrý men sportpen shuǵyldaný uzaq ómir súrýdiń negizgi joly retinde qarastyrylady. Qalada dene shynyqtyrý, sporttyq jáne dene shynyqtyrý-saýyqtyrý baǵytynda 1081 ujym qyzmetin kórsetip otyr. Ol mekemelerde 551 692 adam júıeli túrde dene-shynyqtyrý jáne saýyqtyrýmen aınalysady, bul jalpy qala halqynyń 39,1%-yn quraıdy.
Sporttyq mekemeler sanynyń artýy jalpy bilim beretin mektepter, orta arnaýly oqý oryndary esebinen de kóbeıip jatyr. Odan bólek, ár túrli saýyqtyrý keshenderi, fıtnes-klýbtar men sporttyq-saýyqtyrý ortalyqtary jelisi keńeıip keledi. Sondaı-aq, memlekettik sporttyq tapsyrys esebinen qalada sport uıymdarynyń sany artýda.
Astana qalasynda 173 sporttyń túri men sport baǵyty júzege asyrylyp, damyp jatyr. Olardyń ishinde, olımpıadalyq, olımpıadalyq emes, ulttyq, parasport (múgedektigi bar jandarǵa arnalǵan) jáne tehnıkalyq sport túrleri bar. Olımpıadalyq sport túrlerinen eń kóp taralǵan oıyn túrleri – basketbol, strıtbol, voleıbol, fýtbol, shaıbaly hokkeı. Qazirgi ýaqytta dzıýdo, boks, velosport, júzý keńinen tanymal. Qys mezgilinde shaıbaly hokkeımen aınalysatyn kontıngent sany basqa qysqy olımpıadalyq sport túrlerinen basym. Alaıda, short-trek, shańǵy jáne konkımen syrǵanaý sekildi sport túrleri tanymaldylyqqa ıe. Bul sport ınfraqurylymyn damytýǵa yqpal etedi.
Olımpıadalyq emes sport túrleriniń arasynda karate, djıý-djıtsý, shahmat, pankratıon túrleri keńinen tanymal. Al ulttyq sport túrlerine kelsek, eń kóp taraǵandary – toǵyzqumalaq, qazaq kúresi, asyq atý, jekpe-jek. Ulttyq sportqa 11 963 adam áýes. 2024 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda elorda aýmaǵynda 310 sporttyq is-shara ótti. Oǵan 175,0 myń adam qatysty. Sonymen qatar, AULA fit áleýmettik jobasy iske asyrylýda. Onyń aıasynda 3 myńnan astam astanalyq 15 tájirıbeli jattyqtyrýshynyń kómegimen aýlada sportpen shuǵyldanyp júr.
- Balalar men jasóspirimder qandaı sport túrlerimen aınalysyp júr? Jalpy balalarǵa arnalǵan sport sektsııalaryna oryn qalaı bólinedi?
- Qalada 10 balalar men jasóspirimderge arnalǵan sport mektebi jumys isteıdi. Sport mektepteriniń qala boıynsha 41 bólimshesi bar. Tarqatyp aıtar bolsaq, 6 875 bala jáne jasóspirim olımpıadalyq sportqa baryp júr. Olımpıadalyq emes sport túrlerimen 1 883 jetkinshek aınalysady, jalpy sporttyń 76 túri boıynsha sektsııalar bar.
Sonymen qatar, balalar-jasóspirimder sportyn jáne buqaralyq sportty damytý úshin 2021 jylǵy 1 mamyrdan bastap memlekettik sporttyq jáne shyǵarmashylyq tapsyrystardy jan basyna shaqqandaǵy normatıvtik qarjylandyrý tetigi engizildi. Basqarma memlekettik sporttyq tapsyrysty júzege asyrý boıynsha jumys júrgizýde.
Qalada sporttyń 34 túri boıynsha 931 sektsııa jumys isteıdi. Eń tanymal sektsııalar-shahmat (254 sektsııa, 8410 vaýcher), dzıýdo (113 sektsııa 2653 vaýcher), karate (98 sektsııa 1640 vaýcher), boks (92 sektsııa 1495 vaýcher), fýtbol (76 sektsııa 2491 vaýcher), kórkem gımnastıka (54 sektsııa 2051 vaýcher). Búgingi tańda ákimdik janynan 20 aýla klýby jumys isteıdi, olardyń negizgi qyzmeti qalanyń balalary, jasóspirimderi men jastarynyń bos ýaqytyn qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. Úıirmeler men aýla klýbtarynyń sektsııalaryna barý tegin negizde júrgiziledi. Sondaı-aq, qalanyń 4 aýdanynda Astana qalasy ákimdiginiń «Shyǵys» balalar-jasóspirimder ortalyǵynyń dene tárbıesi daıarlyǵynyń balalar men jasóspirimder klýbtary bar.
- Astanada sporttyq ınfraqurylymdardy damytý, sporttyq nysandardyń sanyn kóbeıtý baǵytynda qandaı is-sharalar atqarylyp jatyr?
- Sporttyq ınfraqurylymmen qamtamasyz etý 1000 adamǵa shaqqanda 34,25% quraıdy. Búginde elordada 600-den astam sporttyq nysan, onyń ishinde 34 iri sport kesheni bar. Bıyl jyl sońynda Almaty aýdany «Jeleznodorojnyı» turǵyn alabynda dene shynyqtyrý-saýyqtyrý keshenin tapsyrý josparlanǵan. Sondaı-aq, Q.Munaıtpasov atyndaǵy Ortalyq stadıonyn jáne «Qazaqstan» sport saraıyn qaıta qurý jáne jańǵyrtý jumystary júrgizilýde.
Astana qalasynyń dene shynyqtyrý jáne buqaralyq sport salasyn damytýdyń 2024–2026 jyldarǵa arnalǵan keshendi jospary ázirlendi. Oǵan sáıkes, kópfýnktsıonaldy sport keshenderin, eskek esý sport túrlerine arnalǵan sport bazasyn salý, jumys istep turǵan velojoldy qaıta jańartý (Qarqaraly tas jolynan Qorǵaljyn tas jolyna deıin), fýtbol kúmbezderin, jazǵy jáne qysqy oıyn sport túrlerine arnalǵan modýlderdi ornatý kózdelgen.
- Elorda namysyn respýblıkalyq, halyqaralyq deńgeıde qorǵap, jarystarda top jarǵan sportshylarǵa qandaı qoldaý kórsetilip jatyr?
- Qalada 7 mamandandyrylǵan olımpıadalyq rezerv balalar men jasóspirimder mektebi jáne 3 balalar men jasóspirimder sport mektebi bar. Ulttyq jáne olımpıadalyq emes sport túrleri boıynsha 1 883 adam aınalysady, onyń 54-i 1-sporttyq razrıad, 200 sport sheberine úmitker, 2 sport sheberi. Olımpıadalyq rezervtegi mamandandyrylǵan balalar men jasóspirimder mektepteri men balalar men jasóspirimder sport mektepteri ádette sport sektsııalarynyń túrine ár oqý jylynyń basynda sportshylardyń deńgeıine baılanysty qabyldaıdy. Keıbir sport túrlerinde qabyldaý talaptary bar, mysaly, belgili bir jas, fızıkalyq daıyndyq deńgeıi eskeriledi. Elorda namysyn respýblıkalyq, halyqaralyq deńgeıde qorǵap, jarystarda top jarǵan sportshylarǵa Astana ákimdiginiń 2020 jylǵy 5 qazandaǵy qaýlysymen bekitilgen aı saıynǵy tólem qarastyrylǵan.
- Bıyl kúzde Astanada V dúnıejúzilik kóshpendiler oıyndary ótedi. Daıyndyq barysy qalaı júrip jatyr?
- Ákimdik V Dúnıejúzilik kóshpendiler oıyndaryn daıyndaý, ótkizý dırektsııasy jáne shtabymen birlesip, álemdik básekeni ótkizýge belsendi daıyndyq júrgizýde. Jalpy oıyndardy ótkizý úshin 7 nysan anyqtaldy, onyń úsheýi boıynsha qaıta qurý jumystary júrgizilýde («Astana Arena» stadıony, «Alaý» muz aıdyny saraıy, «Qazanat» ıppodromy). Sondaı-aq jol qurylysy, qaýipsizdikti qamtamasyz etý, abattandyrý, qalany taqyryptyq bezendirý jáne is-sharany aqparattyq jaryqtandyrý boıynsha jumystar júrgizilýde. Qalany bezendirý tujyrymdamasy ázirlendi, úsh kezeńde 1200-ge jýyq jarnamalyq konstrýktsııalar ornalastyrylatyn bolady. Búginde dırektsııa 1000 eriktini iriktep aldy. Sondaı-aq, qala ákimdigi qosymsha 400 eriktini qamtamasyz etedi, olar ashylý jáne jabylý rásimi kezinde jınaý núktelerinde tartylady.
Elorda turǵyndary men qonaqtarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin Astana qalasy Polıtsııa departamentiniń barlyq jeke quramy jáne basqa óńirlerden SOBR-dyń 1200 qyzmetkeri jumyldyrylady.
