Elorda «Túrki áleminiń qarjy ortalyǵy» degen mártebege ıe boldy
Túrki memleketteri uıymynyń (TMU) 10-shy sammıtin ótkizý aıasynda Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev TMU elderi Astanaǵa túrki áleminiń qarjy ortalyǵy mártebesin berý týraly bastamany qoldaǵanyn málimdedi, dep habarlaıdy Kazinform.
Elimizdiń TMU-daǵy tóraǵalyǵy týraly aıta kele, Memleket basshysy óńiraralyq saýdany keńeıtý jáne ekonomıkaǵa ınvestıtsııa salý qajettigin erekshe atap ótti.
«Bul iste túrki ınvestıtsııalyq qory erekshe ról atqarady. Ekonomıkalyq baılanystardy nyǵaıtý úshin „jasyl“ qarjylandyrý naryǵyn damytý qajet. Belgili bolǵandaı, Qazaqstan Túrki „jasyl“ qarjy keńesin qurýdy usynǵan bolatyn. Astanaǵa túrki áleminiń qarjy ortalyǵy mártebesin berý týraly bastama qoldaý tapty», — dedi Prezıdent.
Mártebe berý týraly sheshim 2021 jyly Ystambul sammıti barysynda bekitilgen «Túrki áleminiń qalalaryna belgili bir mártebe berý týraly ereje» negizinde qabyldandy. Qujat TMU-ǵa múshe elderdiń qalalaryna tıisti mártebe berý krıterıılerin belgileıdi. Atap aıtqanda, kandıdat qala túrki áleminiń saıası, saýda, ǵylymı nemese mádenı ortalyǵy bolyp, tarıh boıyna túrki órkenıetiniń damýynda mańyzdy ról atqarǵan bolýy tıis edi.
Elorda «qarjy astanasy» retinde beker tańdalmaǵan, Astananyń mańynda erte ortaǵasyrlardan beri (VIII–XVI) oǵyz ben qypshaq ordasy bolǵan. Bozoq dep atalǵan qalashyq dalalyq kerýen joldaryn baqylaıtyn saýda men qarjy kentine aınaldy.
Bas qalamyzda alǵash ret ınfraqurylymdy damytýǵa jáne halyqaralyq kólik dálizderin qarjylandyrýǵa baǵyttalǵan «Beldeý jáne jol» jobasyn qurý bastamasy jarııalanǵan bolatyn. «Orta dáliz» boıynsha Caspian Integrated Maritime Solutions jáne KPMC sııaqty ınfraqurylymdyq jobalary «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵynda (AHQO) qurylymdalǵan edi.
AHQO janyndaǵy Jasyl qarjy ortalyǵy (JQO) — Ortalyq Azııadaǵy «Beldeý jáne jol» bastamasy úshin jasyl ınvestıtsııalar qaǵıdattarynyń óńirlik keńsesi. JQO óńirde turaqty qarjylandyrýdy damytýǵa járdemdesedi. Ortalyqtyń qoldaýymen Qyrǵyzstanda debıýttik jasyl jáne áleýmettik oblıgatsııalar shyǵaryldy.
Astanamyz — álem qarjy ortalyqtarynyń Global Financial Centres Index ındeksine sáıkes Shyǵys Eýropa jáne Ortalyq Azııa óńiriniń kóshbasshysy. Qalamyzdyń reıtıngke qosylýyna ınvestorlar men bıznes úshin qarjy haby retinde áreket etetin jáne Ortalyq Azııa men odan tys jerlerde kompanııalardyń damýy úshin ekojúıeni usynatyn AHQO-nyń qyzmeti yqpal etti.
AHQO qarjy qyzmetterin retteý komıteti aqparat almasý, uıymdardyń qyzmetin qadaǵalaý jáne retteý maqsatynda Túrkııa men Qyrǵyzstandy qosa alǵanda, TMU-ǵa múshe elderdiń qarjy retteýshilerimen birqatar kelisim men memorandým jasasty.
Astanaǵa túrki áleminiń qarjy ortalyǵy mártebesin berý eldiń áleýetin jáne onyń ınvestıtsııalyq múmkindikterin kórsete otyryp, qalanyń óńirdegi ekonomıkalyq jáne qarjy ortalyǵy retindegi ustanymyn nyǵaıtady. Bul mártebe 2024 jyl boıy qoldanysta bolady.
