Elimizdiń árbir úshinshi turǵyny qazir jastar sanatyna kiredi
2023 jyly Qazaqstanda jastar saıasaty salasyndaǵy zańnamalyq baza jańartyldy. «Memlekettik jastar saıasaty týraly» zańǵa ózgerister engizildi. Jastardyń shekti joǵarǵy jasy 35-ke deıin kóterildi. Qazaqstan memlekettik jastar saıasatynyń 2023-2029 jyldarǵa arnalǵan tujyrymdamasy bekitilip, jastar saıasatyn iske asyrý salasyndaǵy basty baǵdarǵa aınaldy, dep habarlaıdy Kazinform.
Jastar saıasaty salasyndaǵy osyndaı ózgeristerdiń nátıjesinde jastar sany 2 mıllıonǵa artyp, 5 726 629 adamǵa jetti. Halyqtyń jalpy qurylymynda elimizdiń árbir úshinshi turǵyny qazir jastar sanatyna kiredi.
«Qazaqstan jastary – 2023» ulttyq baıandamasynyń avtorlyq ujymynyń múshesi, ekonomıka ǵylymdarynyń doktory Aıgúl Kósherbaeva jastar qurylymyndaǵy ózgerister men eldiń ekonomıkalyq sektoryna áseri týraly aıtyp berdi.
«Keıingi bes jyldaǵy jas dıapazonynyń ózgerýin eskere otyryp, jastar sanyn qaıta eseptegennen keıin dınamıka ótken jyldan bastap jastardyń ósý baǵytyndaǵy aıqyn úrdisti kórsetedi. Respýblıkada jastardyń eń az sany (5 662 790 adam) 2021 jylǵa keledi, osydan keıin ósý úrdisi bastaldy», – deıdi sarapshy.
Jastar 1990-2000 jyldardaǵy týý deńgeıiniń tómendigi men qarqyndy emıgratsııaǵa baılanysty «demografııalyq shuńqyrda» bolyp kelgen. Alaıda aldaǵy eki-úsh jylda 2010-2011 jyldary týǵan azamattardyń esebinen jastar sany kúrt artady dep kútilip otyr.
«Pareto mehanızmine sáıkes, 2011 jyly týǵan urpaq «jastar shoqysynyń» trıggeri bolýy múmkin, ıaǵnı olar qazir – 12 jastaǵy balalar. Bul jastardy jumyspen qamtýdyń arnaıy sharalaryn ázirleý qajettiligine alyp keledi. Al uzaq merzimdi perspektıvada jastardyń jańa toby halyqty áleýmettik qorǵaý júıesine, atap aıtqanda, zeınetaqy júıesine qysym jasaýy múmkin. Sondyqtan qazirden retteý sharalaryn qabyldaý mańyzdy», – deıdi sarapshy.
Aıgúl Kósherbaevanyń pikirinshe, qazirgi ýaqytta qazaqstandyq jastar úshin basty problemalardyń biri – jumyspen qamtý jáne kásibı damý máselesi. «Jastar, ádette, eńbek qyzmetiniń sýbektisi retinde tolyq qalyptaspaǵandyqtan, ol jumystaǵy kez kelgen ózgeristerdi ońaı qabyldaıdy, óziniń fýnktsııalyq mindetteriniń únemi ózgerýine beıimdeledi. Sonymen qatar jastar eńbek qyzmetiniń bastapqy kezeńinde kásibı ósý men mansap perspektıvalary úshin qolaısyz eńbek jaǵdaılaryn elemeýge daıyn.
«Jastar» ǵylymı-zertteý ortalyǵynyń áleýmettanýlyq zertteýlerine sáıkes, jumys ornyn tańdaý kezinde jastar úshin eń mańyzdy top 3 faktorǵa jalaqy deńgeıi men qosymsha jeńildikter – 45,3%, kásibı ósý múmkindigi – 40,8%, turaqtylyq pen senimdilik 27,3%», – deıdi sarapshy.
Atap óteıik, «Jastar» ǵylymı-zertteý ortalyǵy reti boıynsha on birinshi «Qazaqstan jastary – 2023» ulttyq baıandamasyn daıyndap shyǵardy. Baıandamada jastardyń ómiriniń negizgi salalaryndaǵy jaı-kúıi men ál-aýqatyn taldaý qamtylǵan. Eseptiń tolyq nusqasymen eljastary.kz saıtynda tanysýǵa bolady.
