Elimizde jańa munaı óńdeý zaýytyn salý máselesi qarastyrylyp jatyr
ASTANA. KAZINFORM — Energetıka mınıstrligi 2023-2025 jyldary Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligi, «Samuryq-Qazyna» qory, «QazMunaıGaz» UK AQ, munaı óńdeý zaýyttary jáne ǵylymı-zertteý ınstıtýttarymen birlesip, munaı óńdeý salasyn damytýdyń 2040 jylǵa deıingi uzaqmerzimdi tujyrymdamasyn ázirleý boıynsha aýqymdy jumys júrgizdi.
Energetıka mınıstrliginiń Munaıdy tasymaldaý jáne óńdeý departamenti dırektorynyń orynbasary Talǵat Maqýovtyń aıtýynsha, tujyrymdama jobasyna 50-den astam kompanııa men memlekettik organnan 1000-nan astam usynys pen eskertý kelip túsken.
Joldanǵan usynystar tujyrymdamany naqty ári iske asyrylatyndaı etýge yqpal etti.
Energetıka mınıstrliginiń málimetinshe qazirgi tańda tujyrymdamany júzege asyrýdyń alǵashqy kezeńi bastaldy.
Energetıka mınıstrligi 19 is-sharadan turatyn Jedel is-qımyl josparyn ázirledi. Búginde onyń 8-i oryndaldy. Atap aıtqanda, memlekettik organdar men kompanııalarǵa habarlamalar jiberildi, munaı óńdeý zaýyttaryna aı saıyn issaparlar uıymdastyrylyp, túsindirý jumystary júrgizilýde, sondaı-aq MÓZ jobalarynyń jol kartalary ázirlendi.
Búginde alty basymdyq aıqyndaldy:
1. Munaı óńdeý zaýyttarynyń qýattyn arttyrý;
2. Munaı óńdeý jáne munaı hımııasy ǵylymı-zertteý ınstıtýtyn qurý;
3. «Kondensat» AQ-nyń óndiristik júktemesin kezeń-kezeńimen 50%-ǵa deıin jetkizý;
4. K5 jáne odan joǵary ekologııalyq sanattaǵy motor otyndaryna kóshý;
5. Janar-jaǵarmaıdyń strategııalyq suıyqqoımasyn salý;
6. Munaı-hımııa ónimderin óndiretin jańa munaı óńdeý zaýytyn salý máselesin zerdeleý.
Qazaqstandaǵy munaı-gaz hımııasy eki negizgi baǵytta damyp keledi:
1. Munaı hımııasy nemese suıyq zattardyń munaı-hımııalyq sıntezi. Máselen, arender, bettik-belsendi zattar (BBZ), ketondar, aldegıdter, spırtter jáne t. b. kúrdeli organıkalyq ónimderge aınaldyrý. Qazirgi ýaqytta bul baǵyt Atyraý munaı óńdeý zaýytynda benzol men paraksılol óndirisi arqyly júzege asyrylýda.
2. Gaz hımııasy — qanyqpaǵan gaz tárizdes kómirsýtekterdi syzyqty polımerlerge óńdeý. Bul baǵyt KPI kompanııasynyń polıpropılen óndirý jobasy arqyly damyp keledi.
— Qazirgi munaı óńdeý zaýyttaryn zamanaýı munaı-hımııa konfıgýratsııasy boıynsha keńeıtip, naryq suranysyna saı ıkemdi ónim túrlerin shyǵaratyn keshender salý tıimdi. Bul munaı-hımııa keshenderin ınvestıtsııalyq tartymdy ári uzaq merzimdi aktıvterge aınaldyryp, basqarýshy kompanııalardyń qunyn arttyrady, — dedi Talǵat Maqýov.
Sonymen qatar, avıaotyn óndirisine erekshe kóńil bólinip jatyr. Úsh iri MÓZ jylyna 1,5 mıllıon tonnadan astam avıaotyn shyǵarýdy josparlap otyr. Budan bólek, jekemenshik MÓZ áleýetin arttyrý máselesi de qarastyrylýda. Saladaǵy negizgi basymdyq — munaıdy tereń óńdeý kólemin (qýatyn) arttyrýǵa, ESG talaptaryna saı ónim sapasyn saqtaý men berik ǵylymı baza qalyptastyrýǵa berilgen.
Tujyrymdamany iske asyrý salanyń uzaqmerzimdi turaqty damýyn qamtamasyz ete otyryp, zamanaýı munaı óńdeý jáne munaı-hımııa keshenderin quryp, sapaly motor jáne avıaotyn óndirisin ulǵaıtýǵa múmkindik beredi.
Aıta ketelik senator Mańǵystaý oblysynda shaǵyn munaı óńdeý zaýytyn salý kerektigi jóninde aıtqan edi.