Elimizde egin jınaý naýqany qalaı júrip jatyr
ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstandyq dıqandar egin jınaý naýqanyn aıaqtaýǵa taıap qaldy. Bıylǵy maýsymda el aýmaǵynda qansha ónim jınaldy jáne elimiz qaı memleketterge astyq eksporttaýdy bastap ketti? Kazinform tilshisi taqyrypqa sholý jasady.
26,9 mln tonna astyq jınaldy
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń málimetinshe, shamamen 16 mln gektar aýmaqta dándi jáne dándi-burshaqty daqyl jınalǵan. 28 qazandaǵy jaǵdaı boıynsha, 15,9 mln gektar aýmaqta nemese jalpy egis kóleminiń 99,2%-ynda egin orý jumysy júrgizilip, 26,9 mln tonna astyq bastyryldy.
- Dándi daqyldan bólek, aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshileri 3,7 mln tonna maıly daqyl, 2,9 mln tonna kartop (ónimdiligi – 226,3 ts/ga), 3,8 mln tonna kókónis (ónimdiligi – 297,3 ts/ga) jınady. Sondaı-aq 497,5 myń tonna qyryqqabat (333,4 ts/ga), 1058,5 myń tonna pııaz (429,9 ts/ga), 387,7 myń tonna sábiz (283 ts/ga) jınaldy», - dep atap ótti vedomstvo ókilderi.
Mınıstrliktiń málimetinshe, egin jınaý naýqany uıymdasqan túrde jáne óz merzimine saı júrgizilip jatyr. Qazir óńirlerde aýa raıyna baılanysty jáne jumys protsesine qatysty eshqandaı qıyndyq joq.
Eksport bastalyp ketti
Quzyrly vedomstvo men «Qazaqstan temir joly» UK» AQ-nyń deregine súıensek, 2025 jylǵy 1 qyrkúıekten 19 qazan aralyǵynda elimizden 1,6 mln tonna bıyl alynǵan astyq eksporttaldy. Bul ótken jyldyń dál osy kezeńimen salystyrǵanda 14% artyq (2024 j. – 1,4 mln t).
Eksport kóleminiń negizgi ósimi Ortalyq Azııa jáne Kavkaz elderine tıesili.
- Ózbekstanǵa – 41%-ǵa artqan (568 myń tonnadan 801 myń tonnaǵa deıin);
- Tájikstanǵa – 3,8%-ǵa (236 myńnan 245 myń tonnaǵa deıin);
- Qyrǵyzstanǵa – 2,6 esege (17 myńnan 45 myń tonnaǵa deıin);
- Ázerbaıjanǵa – 3,4 esege (11 myńnan 38 myń tonnaǵa deıin);
- Aýǵanstanǵa – 28,6%-ǵa (56 myńnan 72 myń tonnaǵa deıin);
- Túrikmenstanǵa – 66,7%-ǵa (3 myńnan 5 myń tonnaǵa deıin).
- Eksporttyń ósýi qazaqstandyq astyqqa joǵary suranysty jáne ónimdi kórshi elderge jetkizýdegi turaqty logıstıkalyq baǵyttardyń qalyptasqanyn kórsetedi, - dedi mınıstrlikten.
Ósimniń sebepteri
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi bıyl joǵary ónim kórsetkishin tyńaıtqyshtardyń ýaqtyly sebilýimen jáne kóktemgi egis jumystarynyń erte qarjylandyrylýymen baılanystyrady.
24 qazandaǵy jaǵdaı boıynsha egis naýqanyna bólingen 700 mlrd teńgeniń 502 mlrd teńgesi ıgerilgen. Agrarlyq nesıe korporatsııasy 2026 jylǵy kóktemgi egis jumystaryna jeńildetilgen qarjylandyrý boıynsha fermerlerden ótinim qabyldaýdy bastap ketti.
- Sonymen qatar aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn jeńildetilgen lızıng arqyly alý úshin bólingen 250 mlrd teńge kólemindegi qarajatqa 253 mlrd teńgege ótinim tústi. Bul shamamen 8 myń aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn jańartýǵa múmkindik beredi. «Damý» qorynyń jelisi boıynsha kóktemgi jáne kúzgi egis jumystaryna beriletin nesıelerdiń 85% deıin kepildendirý baǵdarlamasy jalǵasyp jatyr. 24 qazanǵa deıin jalpy somasy 196,9 mlrd teńgege 1336 kepildik berildi, nesıelerdiń jalpy somasy 231,7 mlrd teńgege jetti, - delingen habarlamada.
Astyq qoımalarynda oryn jetkilikti
Lıtsenzııalanǵan astyq saqtaý qoımalaryndaǵy ahýal mynandaı: 5,4 mln tonna (40%) toltyrylǵan, 7,8 mln tonna sııatyn oryn bos. El boıynsha astyq saqtaý qoımalarynyń jalpy syıymdylyǵy 30 mln tonnadan asady.
Egin jınaý naýqany bastalǵaly elevatorlarǵa 6,7 mln tonna astyq tapsyrylǵan, bul kórsetkish byltyrdan eki ese kóp. Astyqtyń 54% - úshinshi synypty.
Jemshóp daıyndaý
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi jáne jergilikti atqarýshy organdary usynǵan aqparatqa sáıkes 25 qazanǵa deıin 37,8 mln tonna jem-shóp daıyndalǵan.
Onyń ishinde:
- 25 mln tonna pishen (101,9%);
- 1,9 mln tonna bastyrylǵan pishen (112,9%);
- 3,9 mln tonna qurama jem (71,7%);
- 2 mln tonna súrlem (102,3%);
- 4,8 mln tonna saban (101,7%).
Eń joǵary kórsetkishter Soltústik Qazaqstan, Shyǵys Qazaqstan, Almaty, Qyzylorda, Jambyl, Qostanaı, Pavlodar oblystaryna tıesili, sondaı-aq Ulytaý men Jetisý óńirlerinde baıqalady.
- Daıyndalǵan jem-shóp kólemi 2025–2026 jyldardaǵy mal qystatý naýqanyn qolaıly ótkizýge jáne mal sharýashylyǵy nysandaryn turaqty túrde jem-shóppen qamtamasyz etý úshin qajetti qor qalyptastyrýǵa múmkindik beredi, - dep atap ótti vedomstvodan.
Aıta keteıik, bir apta burynǵy málimet boıynsha elimizde 26,4 mln tonna astyq bastyryldy.
Sondaı-aq otandyq astyq óndirisi salasyndaǵy ahýalǵa sholý jasaǵan edik.