Elimizde úkimettik emes uıymdarǵa qandaı qoldaý sharalary jasalýda
- Nurlan Súleımenuly, bıylǵy memlekettik granttarǵa 1 mlrd teńgege deıingi qarajat bólindi. Qazirgi tańda osy saladaǵy jaǵdaıdy sıpattap berseńiz?
- Rasymen, biz qańtar aıynda 1 mlrd teńgege deıingi qarajat kólemin quraıtyn 86 grantqa konkýrs jarııalap, úlken bastama bastadyq. Ókinishke oraı, jobalardyń bir bóligi boıynsha ÚEU belsendiligi tómen bolǵandyqtan konkýrs ótkizilmedi. Keıbir grant taqyryptary boıynsha ótinimder múldem túspedi. Al, jobalardyń bir bóligi«Astana Banki» AQ-da oryn alǵan jaǵdaıǵa baılanysty toqtatyldy.
Sonymen qatar, bir joba tolyǵymen iske asyrylyp boldy, 20 jobanyń birinshi kezeńi júzege asyrylyp jatyr.
- Bizge belgili bolǵandaı, «Global Challenges Summit» Astana ekonomıkalyq forýmynyń aıasynda alǵash ret «Azamattyq qoǵamnyń bolashaǵy. Jańa azamattyq belsendilik» paneldi sessııasy ótken bolatyn. Atalmysh sessııa qalaı ótti, onyń ózge sessııalardan aıyrmashylyǵy nede jáne onyń qatysýshylary qandaı qorytyndy jasady?
- Iá, sol kezdegi Qazaqstan Respýblıkasy Din isteri jáne azamattyq qoǵam mınıstrligi, qazirgi Qazaqstan Respýblıkasy qoǵamdyq damý mınıstrliginiń bastamasymen alǵash ret AEF aıasynda «Azamattyq qoǵamnyń bolashaǵy. Jańa azamattyq belsendilik» paneldi sessııasy ótti. Alańdy «Qazaqstannyń zamanaýı azamattyq qoǵamynyń aǵymdaǵy jaǵdaıyna jáne damý keleshekterine sholý jasaý» taqyrybyndaǵy memlekettik grant aıasynda «Eurasian Expert Council» QQ uıymdastyrdy. Sssııa jumysyna úkimettik emes uıymdar jáne memlekettik organdar, saıasattanýshylar, dıplomattar, jaqyn jáne alys shetelderden shamamen 178-ge jýyq ókil qatysty. Basqosýda ÚEU, áleýmettik kásipkerlik damýynyń zamanaýı trendterin, azamattyq belsendilik formalaryn talqylady. Sondaı-aq, azamattyq qoǵam salasyndaǵy iske asyrylǵan ınnovatsııalyq jobalar jáne úzdik tájirıbelerge arnalǵan ınteraktıvti kórme ótkizildi.
- Júzege asyrylyp jatqan basqa jobalar týraly tolyǵyraq aıta alasyz ba, olar qandaı maqsatty toptarǵa baǵyttalǵan?
-Men atap ketkendeı 21 joba iske asyrylý barysynda. Barlyq jobalar áleýmettik baǵyttardy qamtıdy jáne túrli toptarǵa baǵyttalǵan.
Mamyr aıynan bastap 8 oblysta jáne Astana qalasynda 9 azamattyq ortalyq qyzmeti uıymdastyryldy. Olaryń negizgi mindeti úkimettik emes uıymdarǵa, bastamashyl toptarǵa jáne azamattyq belsendilerge arnalǵan keńes berý, ádistemelik jáne bilim berýdiń sapaly qyzmetin kórsetý salasynda barlyq óńirlerde áreket etetin ÚEU qoldaıtyn aqparattyq-resýrstyq ortalyqtardyń qyzmetin nyǵaıtý jáne áleýetin arttyrý bolyp tabylady.
Mysaly, «KAMEDA» QQ «Jalǵyz tereze» qaǵıdaty boıynsha úkimettik emes uıymdarǵa qoldaý kórsetýge arnalǵan respýblıkalyq azamattyq ortalyǵynyń qyzmetin uıymdastyrý men damytý» jobasyn iske asyrýda. «Jalǵyz tereze» qaǵıdaty boıynsha úkimettik emes uıymdarǵa qoldaý kórsetýge arnalǵan azamattyq ortalyqtardy uıymdastyrý men damytý» jobasy boıynsha Almaty, Aqmola, Shyǵys Qazaqstan, Jambyl, Ońtústik Qazaqstan, Mańǵystaý, Soltústik Qazaqstan, Batys Qazaqstan oblystarynda óńirlik azamattyq ortalyqtar qyzmeti iske qosyldy.
- ıAǵnı, kez kelegen ÚEU keńes alý úshin atalmysh azamattyq ortalyqtarǵa barýyna bolady ma?
- Óte durys. Azamattyq ortalyqtar ÚEU-ǵa konsýltatsııalyq, ádistemelik, bilim berý jáne ÚEU qyzmeti men qurý máseleleri boıynsha basqa da qyzmetterdi, sonyń ishinde derekqor, memlekettik áleýmettik tapsyrys, memlekettik granttar men syılyqaqylar, qoǵamdyq keńester, «Atameken» baǵdarlamasy jáne ÚEU-ǵa arnalǵan basqa da múmkinshilikter boıynsha qyzmetter kórsetedi.
- Júzege asyrylyp jatqan jobalar arasynda adam quqyqtaryn qorǵaýǵa baǵyttalǵan jobalar bar ma? Osy týraly aıta ketseńiz.
-Ondaı jobalar bar. «Evropalyq quqyq jáne adam quqyǵy ınstıtýty» JQ «Qoǵamnyń quqyqtyq mádenıeti men quqyqtyq sanasyn qalyptastyrý» jobasy aıasynda 4 qala jáne batys óńirleriniń (Aqtóbe, Atyraý, Aqtaý, Oral) aýdan ortalyqtaryndaǵy HQKO-da halyqqa quqyqtyq qyzmet kórsetý boıynsha 4 quqyqtyq qyzmet pen kómek ortalyǵy ashyldy. Otbasylyq-turmystyq sıpattaǵy, eńbek qatynastary, turǵyn úı máseleleri boıynsha barlyǵy 173 keńes kórsetildi (https://eurolaw.kz/?p=201#more-201).
«Azamattardyń quqyqtaryn qorǵaý máseleleri boıynsha ÚEU men memlekettik organdardyń ózara árekettesý deńgeıin joǵarylatý» granty aıasynda «Eýrazııalyq quqyq qorǵaýshy ortalyǵy» JQ áleýmettik-osal toptardyń quqyqtyq saýattylyqtaryn arttyrý, buzylǵan quqyqtaryn qalpyna keltirýge azamattarǵa járdemdesý jáne ádildikti ornatý maqsatynda Qostanaı jáne Kókshetaý qalalarynda 2 semınar-trenıng ótkizdi. Sondaı-aq, atalǵan uıym qordyń resmı saıtyndaǵy «Suraq/jaýap» bóliminde onlaın keńester júrgizedi (https://ehrc.kz/vopros-otvet).
«Shyraq» múgedek áıelder qaýymdastyǵy» QB «Múmkindigi shekteýli adamdardyń quqyqtaryn ilgerletý úshin ulttyq quqyq qorǵaý ınstıtýttarynyń múmkindikterin nyǵaıtý» granttyq jobasy aıasynda múmkindigi shekteýli adamdardyń quqyqtarynyń saqtalý tájirıbesin taldaý úshin saýalnama ótkizdi (https://www.shyrak.kz/home/derzhim-ruku-na-pulse-kak-zhivut-lyudi-s-ogranichennymi-vozmozhnostyami-v-kazahstane/). Sondaı-aq, atalǵan qoǵamdyq birlestik múmkindigi shekteýli adamdardyń quqyqtary aıasynda ulttyq zańnamanyń múgedektigi bar adamdardyń quqyqtaryn ilgeriletýge qatysty halyqaralyq qujattar men tájirıbeler boıynsha jáne múgedekterdiń quqyqtary týraly BUU Konventsııasymen sáıkestigin zerdeleý úshin zertteý júrgizdi. Jobany iske asyrý aıaqtalar tusta múmkindigi shekteýli adamdardyń quqyqtaryn júzege asyrý salasyndaǵy jaǵdaıdy jaqsartýǵa qajetti sharalar kesheni ázirlenetin bolady. Olarmen bizdiń saıttan tanyssa alasyzdar (cisc.kz).
- Jyl saıyn memlekettik organdar men ÚEU ózara árekettesý deńgeıi joǵarylaýda. Bul baǵyt granttarda qarastyrylǵan ba?
- Bıylǵy jyly «Memleket pen úkimettik emes uıymdardyń ózara árekettesý deńgeıin arttyrý» jobasy júzege asyrylyp keledi. Bul joba boıynsha grant ıegeri «Trınta» JQ bolyp tabylady.
Joba aıasynda túrli materıaldar jarııalanǵan (kitaptar, ádistemeler, beıne sabaqtar, vebınarlar men jarııa pikirtalastar, jadynamalar, tanystyrylymdar, maqalalar jáne t.b.) memlekettik organdar men ÚEU-dyń (azamattyq qoǵam) ózara árekettesý máseleleri boıynsha elektrondy kitaphana jasaldy. «Trınta» JQ Óskemen, Almaty, Taraz, Qyzylorda, Aqtaý qalalarynda «Memlekettik organdar men ÚEU-dyń ózara baılanysy: ne tıimdi, qandaı ózgerister kerek?» degen taqyrypta pikirtalas alańdaryn ótkizdi. Sonymen qatar, qor barlyq qyzyǵýshylyq tanytqan taraptarǵa keńestik jáne aqparattyq-ádistemelik súıemeldeý qyzmetin kórsetti.
- Qazirgi tańda eriktiler qyzmeti keńinen taraǵan. 2017 jyly memlekettik granttyń qoldaýymen Eriktiler uıymdarynyń kartasy ázirlendi me? Eriktilerge nemese erikti bolǵysy keletinder úshin qandaı da jańalyqtar bar ma?
- Iá, árıne. Bul - «Ulttyq eriktiler jelisi» qaýymdastyq túrindegi ZTB júzege asyryp jatqan eriktiler áreketin damytý úshin aqparattyq qyzmetti qurýǵa baǵyttalǵan joba. Joba aıasynda elimizde eriktiler qyzmetin úılestirý boıynsha qazaq jáne orys tilderinde fýnktsıonaldy onlaın-platformasyn qurý jáne «Atameken» ishki baǵdarlamasy aıasynda Eriktiler korpýsynyń ónirlik ortalyqtarynyń qyzmetin aqparattyq súıemeldeý boıynsha jumystar júrgizilip keledi. Atalmysh júıe birneshe sala boıynsha jumys jasaıtyn bolady. Qoldanýshy eriktiler (volonter) uıymy retinde tirkele alady. Eger erikti retinde tirkelgen jaǵdaıda, eriktiler qajet etiletin barlyq jobalardy kórýge bolady. Al, eriktiler uıymdary osy platformadan ózderiniń jobalaryna eriktilerdi taba alady. Platforma saıt túrinde dekstoptarda jáne qosymsha túrinde smatrfondarda da qoljetimdi bolady.
- Jobalar boıynsha qazirgi jaǵdaı qandaı? Jańa konkýrstar ótkizilip jatyr ma jáne qandaı jańa jobalardy kútýimizge bolady?
- Iá, qazirgi ýaqytta úshinshi konkýrs aıaqtaldy. 13 tamyz kúni konkýrstyq komıssııa otyrysy ótti. Konkýrstyq komıssııa sheshiminiń nátıjelerimen bizdiń saıttan tanys bola alasyzdar.
- ABQO-nan qandaı da bir jańashyldyq kútý kerek pe?
- Árıne. Biz granttyq qarjylandyrý protsesin ońtaılandyrý boıynsha jumystar jasalyp jatyr. Onlaın-portaly arqyly ótinim berý múmkindigin qarastyryp jatyrmyz. Sonymen qatar, zańnamalyq jańalyqtardyń biri jergilikti atqarýshy organdardyń operator arqyly granttardy usynýy bolyp tabylady. Sondyqtan da, bolashaqta jergilikti aımaqtyq ÚEU-da granttardy usynýǵa arnalǵan óńirlik konkýrstarǵa qatysý múmkindigi bolady.
Suhbatyńyzǵa rahmet!
Foto: presidentlibrary.kz
