Elimizde balalardyń 66%-y mektepte zorlyq-zombylyq pen kemsitýge tap bolady - Nartaı Aralbaıuly
Jıynda jasóspirimder men jastar arasyndaǵy býllıngtiń taralýy jáne jastardyń psıhıkalyq densaýlyǵy men sýıtsıdtiń aldyn alý máseleleri talqylandy.
Sóz basynda Májilis depýtaty, Keńes tóraǵasy Nartaı Aralbaıuly atalǵan máseleni jan-jaqty talqylap, ashyq áńgime qurý, tyǵyryqtan shyǵatyn jol tabý qoǵamnyń basty talaby ekenin aıtty.
«Memleket basshysy óskeleń urpaqtyń qaýipsizdigin qamtamasyz etip, balalar arasyndaǵy sýıtsıd pen býllıngtiń aldyn alý jónindegi memlekettik baqylaýdy kúsheıtý qajet ekenin aıtqan edi. ıÝNISEF málimeti boıynsha, elimizdegi balalardyń 66%-y mektepte zorlyq-zombylyq pen kemsitýshilikke tap bolady. Tıisinshe, mamandardyń aıtýynsha, qorlaý men bopsalaý elementteri balalardyń boıynda sýıtsıdtik minez-qulyq qalyptastyrady. Ókinishke qaraı, DDU-nyń deregine sáıkes, elimiz jasóspirimder arasyndaǵy sýıtsıd sany boıynsha álemde 10-orynda tur», - dedi ol.
Oqý-aǵartý mınıstrligi Balalardyń quqyqtaryn qorǵaý komıtetiniń tóraǵasy Nasymjan Ospanova ta býllıng jasóspirimder arasyndaǵy óte ótkir másele ekenin atap ótti. Oǵan jol bermeý maqsatynda vedomstvo bıyl naýryzda mektepishilik esepke alý tártibin retteýdi kózdeıtin ádistemelik usynymdy bekitti.
«Bul usynymdar erekshe nazar aýdarýdy jáne ýaqtyly áleýmettik, psıhologııalyq-pedagogıkalyq kómek kórsetýdi qajet etetin oqýshylardy erte anyqtaýdy kózdeıdi. Balalar arasyndaǵy álimjettiktiń aldyn alý jáne ondaı oqıǵalardy der kezinde anyqtap otyrý maqsatynda jyl saıyn 11 myńnan astam pedagog oqytylady. Sondaı-aq, mınıstrlik balalardy zorlyq-zombylyqtan, óz-ózine qol jumsaýdan qorǵaý jáne olardyń quqyqtary men ál-aýqatyn qamtamasyz etý maqsatynda 2023-2025 jyldarǵa arnalǵan «Bala qorǵaý» keshendi josparynyń jobasyn ázirlep, qoǵamdyq talqylaýǵa usyndy», - dedi komıtet tóraǵasy.
Al, Densaýlyq saqtaý vıtse-mınıstri Vıacheslav Dýdnık bolsa byltyr elimizde 1 456 densaýlyq saqtaý mamany sýıtsıdtiń aldyn alý boıynsha oqýdan ótkenin aıtty.
«Qazaqstanda psıhıatr tapshylyǵy 40%-dan 15%-ǵa deıin tómendedi. 2022 jyly elimizdegi bilim berý jáne densaýlyq saqtaý uıymdarynyń psıhologteri 411 jasóspirimge qol ushyn sozdy. Jalpy, el aýmaǵynda turǵyndarǵa 20 psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynda, qalalyq emhanalar deńgeıinde 76 bastapqy psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynda, aýyldyq deńgeıde 203 psıhıkalyq densaýlyq kabınetterinde mamandandyrylǵan medıtsınalyq kómek kórsetiledi», - dedi vıtse-mınıstr.
Bas prokýratýranyń qoǵamdyq múddelerdi qorǵaý qyzmeti bastyǵynyń orynbasary Sáken Sámet balalar arasyndaǵy sýıtsıdti tergeý jumysy kúsheıtilgenin jáne prokýrorlar 2 jylda ýákiletti, jergilikti atqarýshy organdarǵa 163 qadaǵalaý aktisin engizgenin, nátıjesinde 508 laýazymdy tulǵa jaýapqa tartylǵanyn atap ótti.
«Byltyr balalar arasyndaǵy sýıtsıd birshama tómendegenimen, ókinishke qaraı bıyl 5 aıda bul jaǵymsyz úrdis 33,3%-ǵa, ıaǵnı 54-ten 72-ge deıin artyp otyr. Taldaý nátıjesi 13-17 jas aralyǵyndaǵy balalar óz-ózine qol jumsaýǵa meılinshe beıim ekenin kórsetti. Balalar óz-ózine kóbine-kóp úıde qol jumsaıdy», - dedi ol.
Sóz sońynda Keńes tóraǵasy Nartaı Aralbaıuly elimizde jastar men jasóspirimder arasyndaǵy álimjettiktiń, sýıtsıdtiń aldyn alý sharalary júıeli túrde júrgizilip jatqanymen, otandastarymyz oń nátıjeni sezinbeı otyrǵanyn jetkizdi.
«Jasóspirimder men jastar arasynda óktemdik, álimjettik bar ekenin bilsek te, naqty qansha bala onyń qurbany bolyp jatqanynan beıhabarmyz. Málimet joq bolǵan soń, quzyrly organdardyń jumysyn da tıisti deńgeıde baǵalaı almaı otyrmyz. Bala – árqaısymyzdyń, tipti tutas memleketimizdiń bolashaǵy. Sondyqtan, olardy tolǵandyrǵan máselege atústi qaraýǵa bolmaıdy. Búgin osy olqylyqtyń ornyn toltyrýǵa qatysty birqatar naqty usynys aıtyldy. Onyń barlyǵy tıisti memlekettik mekemelerge joldanady. Tipti, qajet bolǵan jaǵdaıda zańǵa ózgerister engizýge atsalysamyz», - dedi ol.
