Elektrondyq eńbek bırjasynda suranystyń tómendeýi baıqaldy - Eńbek mınıstrligi
Jalpy, jyl sońyna qaraı eńbek naryǵynda suranys pen usynystyń qysqarýy baıqaldy - jeltoqsan aıynda jarııalanǵan bos jumys oryndarynyń sany ótken aımen salystyrǵanda 17% – ǵa, al túıindeme – 40% - ǵa tómendedi.
2021 jylǵy jeltoqsanda EEB-da ornalastyrylǵan barlyq bos jumys oryndarynyń sany ótken jylǵy qarashamen salystyrǵanda 18,2 myńǵa azaıdy. Bul rette eldiń 17 óńiriniń 11-inde tómendeý oryn aldy. Anaǵurlym quldyraý Almaty qalasynda (-54%) jáne Aqtóbe oblysynda (-53%) boldy. Sonymen qatar, Almaty oblysynda jumys boıynsha usynystar sany 1,8 esege ósti, bul óńirge jarııalanǵan bos oryndar sany boıynsha birinshi orynǵa shyǵýǵa múmkindik berdi (12,4 myń). Sondaı-aq, Túrkistan oblysynyń jumys berýshileri – 9,3 myń jáne Nur-Sultan qalasy – 8,7 myń bos jumys oryndaryn ornalastyrdy. Bos jumys oryndarynyń eń az sany Soltústik Qazaqstan (2,1 myń) jáne Mańǵystaý (2 myńǵa jýyq) oblystarynda baıqaldy.
Óz kezeginde, 2021 jylǵy qarashamen salystyrǵanda jeke kásipkerler ornalastyratyn bos jumys oryndarynyń úlesi jalpy qurylymda 21% - dan 30% - ǵa deıin ulǵaıdy. Alaıda mundaı ósý JK-degi bos oryndardyń ósýimen emes, atap aıtqanda zańdy tulǵalar tarapynan jumys isteý týraly usynystardyń 22 myńǵa – 62 myń birlikke deıin qysqarýymen túsindiriledi, olardyń jartysyn 5 óńirdiń (Nur-Sultan jáne Almaty qalalary, Túrkistan, Qaraǵandy jáne Shyǵys Qazaqstan oblystary) kompanııalary ıelenedi.
«Jeltoqsan aıynda bilikti eńbekke degen suranys joǵary boldy – jumys berýshiler ornalastyrǵan 59% nemese 52 myń bos jumys orny izdenýshilerde kásibı biliktiliktiń bolýyn boljady. Alaıda, bul kórsetkish bilikti mamandardy talap etetin 69,9 myń bos jumys orny ornalastyrylǵan qarashamen salystyrǵanda tómen. Sonymen qatar, biliktiligi joq jumys úshin bos jumys oryndarynyń sany ózgerissiz qaldy – jeltoqsan aıynda da, bir aı buryn da 36 myńnan astam», – dedi ERDO Basqarýshy dırektory Aleksandra Molchanovskaıa.
Jeltoqsan aıynda bilikti mamandyqtar boıynsha jumys berýshiler kúzetshilerge, medbıkelerge/meıirgerlerge, avtokólik júrgizýshilerine jáne tárbıeshilerge joǵary suranys kórsetip, osy mamandyqtardyń árqaısysy boıynsha 1,4 myńnan astam bos jumys ornyn ornalastyrdy.
Jumys izdeýshilerdiń arasynda kóbinese birdeı avtokólik júrgizýshileri men medbıkeler/meıirgerler, býhgalterler men zańgerler boldy. Sonymen qatar, qarashamen salystyrǵanda áleýmettik qyzmetkerlerge, keńse qyzmetkerlerine, daıashylarǵa jáne tehnık-baǵdarlamashylarǵa qajettilik artty. Al suranystyń tómendeýi satýshy-keńesshi, kúzetshi, keńse menedjeri sııaqty mamandyqtar boıynsha baıqaldy.
Biliktiligi joq mamandyqtar boıynsha, ádettegideı, jeltoqsan aıynda qosalqy jumysshylarǵa joǵary suranys saqtaldy, al bir aıdaǵy ósim shamamen 50% qurady (+ 6,8 myń bos jumys orny). Máselen, jeltoqsan aıynda 20,7 myń bos jumys orny ornalastyryldy, qarasha aıynda 13,9 myńǵa qarsy. Bul qyzmetkerlerge degen mundaı suranys kadrlardyń joǵary aýysýymen, sondaı-aq biliktiligi tómen azamattardy qoǵamdyq jumystarǵa jumysqa ornalastyrý boıynsha memlekettik qoldaý sharalaryn iske asyrýmen túsindiriledi. Óńirler bólinisinde qosalqy jumysshylarǵa eń kóp qajettilik Almaty (34%) jáne Túrkistan (32%) oblystarynda baıqalady. Sondaı-aq, izdenýshiler arasynda túıindemeniń eń kóp sanyn qosalqy jumysshylar ornalastyrdy, biraq usynys suranystan 7 ese az – 20,7 myń bos orynǵa 3,1 myń túıindeme.
«Іzdenýshilerge keletin bolsaq, jeltoqsan aıynda olardyń sany búkil el boıynsha aıtarlyqtaı tómendedi – 21,2 myńǵa deıin (13,8 myńǵa). Bul rette izdenýshilerdiń eń kóp sany Túrkistan oblysynda baıqaldy – túıindemelerdiń jalpy sanynyń 3,5 myńy nemese 17%-y. Eń az jumys eldiń soltústiginde – Aqmola, Soltústik Qazaqstan jáne Qostanaı oblystarynda izdelýde.
Jalpy Qazaqstan boıynsha áıelder men erler túıindemeni teń dárejede ornalastyrady (49/51). Degenmen, erler izdenýshileriniń basym kópshiligi ónerkásiptik Batys Qazaqstan (erlerdiń 63%) jáne Aqtóbe (58%) oblystarynda, al áıelder-Respýblıkalyq mańyzy bar qalalarda: Almaty (áıelderdiń 60%), Shymkent (58,5%) jáne Nur-Sultan (58%) oblystarynda baıqalady», – dep atap ótti Aleksandra Molchanovskaıa.
Jas aýqymynda 31 jastan 40 jasqa deıingi adamdar (28%) jáne 16 jastan 25 jasqa deıingi jastar (21%) ornalastyrǵan túıindemelerdiń úlesi basym. Al 60 jastan asqan azamattar eń az jumys izdeıdi – olardyń jeltoqsan aıynda ornalastyrǵan túıindemeleriniń úlesi 1% - dan az boldy, bul, árıne, tez zeınetke shyǵýmen jáne jumys ornyn aýystyrǵysy kelmeýimen baılanysty.
Jeltoqsan aıynda bos jumys oryndarynyń túıindemeden jalpy asyp ketýine qaramastan, EEB-daǵy bilikti sabaqtardyń ishinde qarjyger jáne zańger, mal ósirýshi, dene shynyqtyrý jáne bıologııa muǵalimderi kóp boldy. Aıta ketý kerek, joǵaryda atalǵan mamandyqtar mamandarynyń jalaqy kútýi jumys berýshiler EEB usynatynnan orta eseppen joǵary. Mysaly, qarjyger laýazymyna izdenýshiler orta eseppen 189 myń teńgeden astam jalaqy kútedi, al jumys berýshiler nebári 83 myń teńge usynady.
Sonymen qatar, EEB derekterine sáıkes, eń joǵary tabysty mamandyqtarǵa obektıvti baqylaý jónindegi ınjenerler jatady, olarǵa ortasha eseppen aıyna 823 myń teńge usynyldy jáne 2021 jylǵy jeltoqsanda olar úshin 5 bos laýazym ashyldy. Sondaı-aq joǵary aqy tólenetin tizimge jalaqysy shamamen 733 myń teńge bolatyn júıelik ınjenerler (4 bos jumys orny), korporatıvtik mamandar – 723 myń teńgeden astam (11) jáne 650 myń teńge tólenetin bazalyq tehnıkalyq qyzmet kórsetý jónindegi úılestirýshiler (13) kirdi.
Jalpy, jeltoqsanda ótken aılarmen salystyrǵanda EEB-da suranys pen usynystyń tómendegenin kórsetti. Jyldyń sońy kóbinese merekelik kúndermen, jobalardyń jabylýymen, eseptermen jáne jumys berýshiler men jumys izdeýshiler úshin barlyq isterdi aıaqtaý qajettiligimen birge júredi. Sonymen qatar, eńbek naryǵyndaǵy iskerlik belsendiliktiń maýsymdylyǵyn eskergen jón. Kóbinese bos jumys oryndarynyń eń kóp sany aqpan-naýryz jáne qyrkúıek-qazan aılarynda jarııalanady.
