Elektrondy saýda naryǵy: marketpleısterde qaı taýarlar kóp ótip jatyr
ASTANA. KAZINFORM — Qazaqstandaǵy elektrondy saýdanyń úlesi qandaı? 2024 jyly bul kórsetkish qanshalyqty ósti? Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrliginen alynǵan málimetterdi usynamyz.
2024 jyly eleýli ósim boldy
Atap aıtqanda, elektrondy saýdanyń resmı statıstıkasyn Strategııalyq josparlaý jáne reformalar agenttiginiń Ulttyq statıstıka bıýrosy júrgizedi. Bólshek saýdanyń jalpy kólemindegi elektrondy saýdanyń úlesi 2023 jyly (marketpleısterdi qosa alǵanda) 12,7% boldy (+0,2 b.b. ósti), onyń ishinde marketpleıster úlesi - 79,7%.
- Jalpy alǵanda, elektrondy saýda naryǵy serpindi damyp keledi jáne 2024 jyldyń sońyna qaraı marketpleısterden jınalǵan jedel derekterge sáıkes, elektrondy saýda kólemi shamamen 3 trln teńge, ósý +33 paıyz shamasynda baıqaldy (+ 0,8 trln teńge) jáne elektrondy saýdanyń úlesi 14% shamasynda, - delingen mınıstrlik málimetinde.
Ulttyq statıstıka bıýrosynyń aqparatyna súıensek, 2024 jyly ishki naryqtaǵy bólshek saýdanyń jalpy kóleminde marketpleısterdi eskergendegi elektrondyq saýdanyń úlesi 14,1% boldy. Naryq kólemi - 3 156,4 mlrd teńge, onyń ishinde elektrondy kommertsııa platformasy (marketpleıs) arqyly bólshek saýda aınalymy - 2 679,8 mlrd teńge (84,9%), taýarlardy menshikti ınternet-resýrsy arqyly ótkizýdi júzege asyratyn bólshek saýda kásiporyndarynda 476,5 mlrd teńge (15,1%) boldy.
Byltyr marketpleıster arqyly taýarlardy bólshek saýdada ótkizýdiń jalpy kóleminiń úlesi kelesideı:
- telefondar men gadjetter – 27,4%
- turmystyq tehnıka – 13,3%
- kıim, aıaq kıim, sporttyq taýarlar – 10,3%
- kompıýterler, noýtbýkter, baǵdarlamalyq jasaqtama, kompıýterlik taýarlar - 5,7%.
Al marketpleıster arqyly kórsetilgen qyzmetter kólemindegi úlesi:
- júk tasymaldaý qyzmetteri – 29,5%
- jolaýshylardy tasymaldaý boıynsha qyzmetter – 29,4%
- kólik oryndaryn brondaý qyzmetteri – 25%.
Marketpleısterde bólshek taýarlar úshin ortasha chek – 17 572 teńge boldy, kórsetilgen qyzmetter úshin – 3 274 teńge.
Sonymen qatar, bólshek saýdada menshikti ınternet-resýrs arqyly ótkizý boıynsha eń kóp úlesti kosmetıka men parfıýmerııa (22,4%), turmystyq tehnıka (13,4%), dárihana (11,8%), telefondar men gadjetter (10,1%), buıym (8,7%) jáne azyq-túlik ónimderi (8,3%) aldy. Al kórsetilgen qyzmetter kólemindegi eń úlken úles – bıletter jáne kólik oryndaryn brondaý – 30,5%, jolaýshylardy tasymaldaý boıynsha qyzmetter – 23,9%, basqa toptamalarǵa kirmeıtin ózge de qyzmetterge (18,6%) tıesili boldy.
2024 jyly menshikte ınternet-resýrs arqyly bólshek taýarlar úshin ortasha chek - 39 179 teńge, kórsetilgen qyzmetter úshin - 15 243 teńge boldy.
Marketpleısterge shaǵymdar jıilegeni ras pa?
Tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý komıtetiniń aqparaty boıynsha 2024 jyly túsken jalpy shaǵymdar ishinde elektrondy saýdaǵa qatystysy - 23 paıyzǵa jýyq. Tutynýshylar taýar men satýshy týraly aqparattyń joqtyǵyna, usynylǵan taýardyń sıpattamasynyń sáıkes kelmeýine, taýardy jáne aqshany qaıtarýǵa qatysty máselelerge shaǵymdanǵan.
- Al shaǵymdardyń 58 paıyzdan astamy áleýmettik jelilerde (Instagram, WhatsApp, Facebook, Telegram jáne basqalar) onlaın saýda jasaýǵa qatysty. Bulardyń elektrondy saýda alańdaryna (marketpleısterge) tikeleı qatysy joq. Qazirgi kezde Tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý komıteti osy máseleler boıynsha jedel ózara is-qımyl arnalaryn qurdy (elektrondy poshta, WhatsApp chattary arqyly). Sondaı-aq, qazir mınıstrlik elektrondy saýda salasynda birneshe baǵytta jumys atqaryp jatyr, solardyń biri – zańnamany jetildirý, - delingen Saýda mınıstrligi málimetinde.
Sonymen qatar, halyqaralyq marketpleıster boıynsha Memlekettik kirister komıtetimen birlesip, jańa Salyq kodeksine tıisti túzetýler engizý josparlanǵan. Bul turǵyda sheteldik kompanııalar tarapynan elektrondy saýda júzege asyrylǵan kezde, salyq boıynsha mindettemelerdi oryndaý, tirkeý jáne salyq tólemderin júzege asyrý máselelerin qamtamasyz etý eskerilgen. Salyqqa qatysty mindettemeler oryndalmaǵan jaǵdaıda, ınternet-resýrsqa shekteý qoıý týraly sheshim qabyldanyp, baılanys salasyndaǵy ýákiletti organǵa joldanady.
- Mınıstrlik Qazaqstanda elektrondy kommertsııanyń tutas ekojúıesin damytý tujyrymdamasyn júzege asyrady. Qazirgi kezde 2027 jylǵa deıingi elektrondyq saýdany damytý jospary aıasynda elektrondy saýda máseleleri boıynsha zańnamany jetildirý máseleleri pysyqtalyp jatyr. Munymen qosa, logıstıkalyq ınfraqurylym men tólem júıelerin damytý, elektrondy saýdada kásipkerler úshin memlekettik qoldaýdyń qarjylyq sharalaryn engizý, elektrondy saýda taýarlarynyń ımporty men eksporty máseleleri, otandyq taýarlardy eksportqa jyljytý úshin halyqaralyq onlaın saýda platformalarymen ózara is-qımyl jasaý jáne basqa da máseleler qamtylǵan, - dep atalyp ótken vedomstvo aqparatynda.
Marketpleıster qazaq tilinde qyzmet kórsetýge mindetteledi
«Tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý týraly» QR Zańynyń 25-babyna sáıkes, taýardy elektrondy saýda arqyly satý kezinde taýardyń ataýy, quny jáne satyp alý sharttary týraly aqparat, sondaı-aq taýardyń negizgi sıpattamasy týraly málimetter tutynýshyǵa aqparattyq-kommýnıkatsııalyq tehnologııalar arqyly qazaq jáne orys tilderinde jetkiziledi.
Bul turǵyda marketpleıs ókilderiniń bergen aqparatyna sáıkes, qazirgi kezde óz platformalaryn memlekettik tilge aýdarý boıynsha jumystardy iske asyryp jatyr.
Osyǵan deıin týraly Saýda jáne ıntegratsııa mınıstri Arman Shaqqalıev Qazaqstanda marketpleıster men satýshylar qazaq tilinde qyzmet kórsetýge mindetteletinin aıtqan edi.
- Adamdar naqty ári senimdi aqparat alýy qajet. Osy oraıda biz tilge qatysty konstıtýtsııalyq ustanym men zań talaptaryn oryndaý máselesine erekshe nazar aýdaramyz. Bul óz kezeginde marketpleısterge de jáne basqa da qyzmetterge de qatysty», - dedi mınıstr.
Eske salsaq, jyl basynda Úkimet basshysy Oljas Bektenov marketpleısterdegi taýarlardyń sapasyna qatysty suraq kóp ekenin aıtqan edi.