Elektr energetıkasy naryǵyndaǵy básekelestik ne úshin damymaı otyr
Agenttik basshysynyń aıtýynsha, Qazaqstanda energııamen jabdyqtaýshy kompanııalar sany 2015 jylmen salystyrǵanda 60%-ǵa ósken.
«Elimizde elektr energetıkasy naryǵyndaǵy básekelestiktiń damymaýynyń mańyzdy sebebi – kompanııalardyń vertıkaldy ıntegratsııasy bolyp otyr. Vertıkaldy ıntegratsııa degenimiz ne? Bul stantsııa jáne elektrmen jabdyqtaýdyń bir kompanııalar tobynda bolýy. Shyǵys jáne Batys Qazaqstan oblystarynda ıntegratsııa baqylanbaıdy. Aqmola, Taldyqorǵan energııa toraby deńgeıinde energııa berý men jabdyqtaý bir top adamnyń qolynda bolatyn ishinara ıntegratsııa bar, birqatar óńirlerde – Pavlodar, SQO, Qaraǵandy, Almaty, Atyraý jáne Tarazda tolyq vertıkaldy ıntegratsııa bar. Onyń ústine negizgi oıynshylardyń biri – memleket, atap aıtqanda «Samuryq-Energo» kompanııasy. Nátıjesinde ne bolyp jatyr? Naryq bir ǵana kompanııalar tobynda qalyp qoıdy. Energııa óndirýshi uıymdarǵa, jańa jetkizýshilerge qol jetkizý múmkindigi bolýy úshin taratýshy qýattarǵa jetý qıyn», - dedi Serik Jumanǵarın agenttikte ótken Open space barysynda.
Sonymen birge, S. Jumanǵarın shet elderdiń tájirıbesi zerttelgenin, Eýropada elektr energııasy salasyndaǵy kompanııalardyń qalaı jumys isteıtinin aıtyp berdi.
«Eýropalyq Odaq elderindegi retteý mundaı kompanııalardyń qatań bólinetindigine baılanysty. Olardy óz aktıvterin táýelsiz kompanııalarǵa satýǵa májbúr etedi nemese Qytaı qorǵany qaǵıdatymen retteýge májbúr etedi. Qytaı qabyrǵasy – bir toptyń ishinde baqylaý múmkin bolmaǵanda qatań aıyrý erejelerin qoldaný. Keńseler bólek jáne laýazymdardy biriktirýge jol berilmeıdi. Osyǵan baılanysty úshinshi energopaket aıasynda Eýroodaqtaǵy 22 kompanııa múliktik-quqyqtyq turǵyda bólingen. Táýelsiz júıelik operator, jelilik operator deńgeıinde 32 kompanııa jumys istedi. ıAǵnı, bul Eýropadaǵy osy naryqta básekelestikke negiz bolady», - deıdi S. Jumanǵarın.
Spıker Nur-Sultandaǵy energııamen jabdyqtaýǵa qatysty mysal keltirdi. Onyń aıtýynsha, elordadaǵy elektr energııasy eki kompanııanyń jelileri arqyly berilse de, qurylymdyq jaǵynan bir energııa torabynda ornalasqan.
«Negizgi jetkizýshi – «Astanaenergosbyt», ol elordaǵa elektr energııasyn jetkizýge kepildik beredi. Sondaı-aq, «Temirjolenergo» kompanııasy bar. Osy eki jetkizýshiniń quramynda jeke tulǵalar bar. Basqa barlyq jetkizýshiler elektr energııasyn tek zańdy tulǵalarǵa ǵana jetkizedi. Elektr energııasyn jetkizý qurylymyna kelsek, negizgi jetkizýshi «Astana-Energııa» - naryqtyń 60%-y, «Samuryq – Energo» - 31%-y jáne vertıkaldy ıntegratsııalanǵan «SEVKAZENERGO» kompanııasynyń belgili bir úlesi bar. Odan bólek, elektr energııasy energııa beretin eki kompanııanyń jelileri arqyly ótedi – Aqmola AEK (Astananyń aınalasyndaǵy aınalma jol), tarıf - kılovatt/saǵatyna 5 teńge 5 tıyn. Astana AEK – 3 teńge 25 tıyn. Qurylymdyq jaǵynan bul eki AEK bir energııa torabynda ekeni túsinikti. Árıne, osy tarıfterdi aralastyrý, biriktirý máselesin qarastyrý qajet. Biz bir básekelestik ýchaskelerinde elektr energııasy úshin artyq tólep otyrmyz», - deıdi Serik Jumanǵarın.
