«Eldestirmek – Joshydan»: Sıandaǵy bas konsýl esiminiń talaıdy eleń etkizetinin aıtady
ASTANA. KAZINFORM – QR Sıan qalasyndaǵy Bas konsýly Joshyhan Qyraýbaev 25 jyl boıy dıplomatııalyq salada nátıjeli eńbek etip keledi. Esimi sheteldik áriptesterin eleń etkizetin isker maman agenttik tilshisine azan shaqyryp qoıylǵan atynyń tarıhyn aıtyp berdi.
Áńgimemizdiń alǵashqy sátterinde-aq Joshyhan Asylbekulynyń atyna zaty saı nar tulǵaly, kóregendi azamat ekenin baǵamdaı aldyq. Keńes dáýirinde jańa týǵan nárestege mundaı tarıhı esimniń qoıylýy batyl qadam bolǵany anyq.
«Ákemniń ápkesi Alma Qyraýbaeva qazaqtyń kórnekti ǵalymy, fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor bolǵan jan. Ol kisi kóne túrki ádebı muralardy zerttep, qazaq ádebıetiniń qalyptasýy tóńireginde zertteýler jasady. Keńes dáýirinde túrli sebeptermen qolǵa alynbaı kelgen túrki dáýiri ádebıetin ıgerýde batyl qadamdar jasap, Rabǵýzıdiń «Qıssas-ýl-ánbııa» atty shyǵarmasyn ǵylymı aınalymǵa túsirdi, qazaq tilinde sóıletip, rýhanı ıgiligimizge aınaldyrdy. «Mahabbat-namanyń» da mátinin qazaqsha jarııalady. Jalpy alǵanda, Alma Mútálipqyzy ǵylymı qyzyǵýshylyǵy qazaq ádebıetiniń eski zamandardaǵy túp-tamyrynan bastap, HH ǵasyrdyń basyndaǵy shyǵystyq, dinı baǵyttaǵy dáýirdi qamtıdy. Ol Alyp Er Tuńǵa, Tomırıs, Zarına, Shıraq batyr, Móde han, Bilge qaǵan, Kúltegin, Tonykók, kók bóri týraly ańyzdar jaıly qazaq ǵalymdary arasynan alǵashqylardyń biri bolyp qalam tartty. Osyndaı ǵylymı izdenisi qaryshtaǵan kezeńde men dúnıege kelippin. Qazaq handyǵynyń naǵyz bastaýy Joshy hannan bastalatynyn baǵamdaǵan ol esimimdi yrymdap qoıǵan eken. Kishkentaı kezimizde elimizdiń ońtústik óńirine tanymal aqyn, jyrshy, balýan bolǵan atam Mútálip «seniń esimińniń maǵynasy – Táńirden kelgen kishkentaı qonaq» dep otyratyn», - dep eske aldy Joshyhan Asylbekuly.
Dıplomatııalyq salada júrgen maman Mońǵolııanyń resmı ókilderimen tanysqan ýaqytta olardyń Joshyhan degen esimge eleń etip, jaqyn tartatynyn aıtady.
«Mońǵolııalyq áriptestermen áńgimelesken ýaqytta olar meni «týysqan» kórip, Joshy hanǵa bas ıetinderin aıtyp qalady. Men bolsam: «Joshy han – qazaq, qazaq taıpalarynyń basyn qosqan, olar aq kıizge han kótergen, Táńirge syıynǵan. Sol zamanda esiminde «han» degen sózdiń bolýy qazaq tarıhyna qatystyǵyn ańǵartyp turǵan joq pa?» dep tarıhty qazbalap, taıtalasyp qalatynymyz bar. Qytaı baǵytynda eńbek etip júrgenime 20 jyl bolypty. Tarıhty biletin qytaılyq dıplomattar da esimime nazar aýdaryp jatady», - deıdi ol.
Áńgime barysynda dıplomat keıingi jyldary Qazaqstanda tarıhty zerdeleýge erekshe kóńil bólinip otyrǵanyna toqtaldy. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasymen tarıhty túgendeý jumystary myqtap qolǵa alynǵan. Sonyń bir aıǵaǵy – Joshy hannyń esimin ulyqtap, qazaq halqynyń qalyptasýyn tereńnen zerdeleý. Jas urpaqtyń ulylardy ulyqtaýy hám ótkendi umytpaýy – memleketimizdiń baıandy bolashaǵynyń kepili.
Esterińizge salsaq, buǵan deıin elimizde Joshy esimdi 31 adam tirkelgenin jazǵan edik.
