Elderimizdiń dostyǵyn Qazaqstanda turatyn jáne elge kóshken nemister qoldaıdy — Anke Relınger
ASTANA. KAZINFORM — Germanııa Býndesratynyń Prezıdenti Anke Relınger Kazinform agenttigi tilshisine bergen eksklıýzıv suhbatynda ekonomıkalyq yntymaqtastyqty tereńdetý, Ortalyq Azııadaǵy reformalar men «jasyl» energetıkany damytýdy qoldaýǵa baǵyttalǵan ekijaqty qarym-qatynastyń jańa kezeńiniń bastalýy neni bildiretinin aıtty.
— Taıaý jyldary Qazaqstan men Germanııa yntymaqtastyǵyn damytý úshin qandaı basymdyqtardy atap óter edińiz?
— Qazaqstan — Germanııanyń Ortalyq Azııadaǵy basty seriktesi. Elderimizdi yntymaqtastyqtyń uzaq jylǵy yntymaqtastyǵy baılanystyrady. Alaıda, Germanııa Býndestraty Prezıdentiniń Qazaqstanǵa sońǵy saparynan beri 22 jyl ótip ketti. Elderimiz arasyndaǵy qarym-qatynasty nyǵaıtýǵa septigimdi tıgizerime qýanyshtymyn.
Qazaqstan men Germanııa arasyndaǵy dostyq baılanysty kóp jaǵdaıda Qazaqstanda turyp jatqan 200 myńnan astam etnıkalyq nemis jáne Qazaqstannan Germanııaǵa qonys aýdarǵan 800 myńnan astam nemis qoldap otyr. Biz mádenı alys-beris, nemis tilin ilgeriletý, Almatydaǵy nemis-qazaq ýnıversıteti men eldegi nemis seriktestik mektepteri syndy mekemelerdiń jumysy arqyly yntymaqtastyqty damytýǵa umtylamyz. Munan bólek, Qazaqstanmen ekonomıkalyq qarym-qatynasty keńeıtý de qatty qyzyqtyrady.
— Ortalyq Azııa — geosaıası jáne ekonomıkalyq mańyzy artyp kele jatqan óńir. Germanııa óziniń syrtqy saıasatynda bul óńirge qandaı ról beredi?
— Germanııanyń federaldy jer múddesin bildiretin Býndesrat Prezıdenti retinde Qazaqstandy óńirdegi basty seriktes sanaımyn. Qazaqstan óńirdegi turaqtylyq pen saıası senimdilikti qamtamasyz etýde mańyzdy ról atqarady. Munan bólek, ol — Ortalyq Azııanyń ekonomıkalyq damýynyń qozǵaýshy kúshi jáne de Germanııa energetıkalyq qaýipsizdik pen sýtegi, sonymen qatar ónerkásip pen taý-ken óndirý sektory syndy salalarda yntymaqtastyqqa daıyn.
Germanııa úshin turaqty saıası jáne ekonomıkalyq qarym-qatynas, eń aldymen Eýropa úshin mańyzdy sanalatyn zań ústemdigi men irgeli qundylyqtardy qurmetteýge negizdeledi. Qazaqstan ólim jazasyn joıý, Konstıtýtsııalyq sot qurý jáne jemqorlyqpen kúres boıynsha sharalar syndy reformalardy júzege asyrýda oń ilgerileýshilikti pash etip otyr.
— Qazaqstan «jasyl» energetıkany belsendi damytyp keledi. Nemis bıznesi úshin sýtegi men jańaratyn energııa kózderi salalaryndaǵy eldiń áleýeti qanshalyqty tartymdy?
— Sýtegi men jańaratyn energııa kózderi — bolashaǵy bar baǵyttar jáne de klımatty qorǵaýda óte mańyzdy bolýymen qatar ekonomıkalyq turǵyda tıimdi de. Qazaqstan men Eýropa saladaǵy yntymaqtastyqty tereńdetýde, ásirese eýropalyq energetıkalyq saıasattyń qazirgi transformatsııasy jaǵdaıynda aıtarlyqtaı áleýetke ıe dep sanaımyn.
Ásirese, sýtegi salasynda «Hyrasia One» sııaqty jobalar Qazaqstannyń klımattyq beıtarap energetıkalyq bolashaǵy úshin strategııalyq mańyzdylyǵyn kórsetedi. Qazaqstannyń geografııalyq ornalasýy men Germanııanyń tehnologııalyq múmkindikterine negizdelgen seriktestik halyqaralyq deńgeıde turaqty energııamen jabdyqtaýdyń jańa baǵdarlaryn qalyptastyrýǵa qabiletti. Nemis kompanııalarynyń osy áleýetke degen zor qyzyǵýshylyǵyn Qazaqstanǵa osy saparymda ertip kelgen bıznesmender delegatsııasy da rastaıdy. Biz sondaı-aq bıznes ókilderimen jáne Ortalyq Azııa syrtqy saýda palatasy sııaqty uıymdarmen kelissózder júrgizip jatyrmyz.
— EO-nyń Ortalyq Azııa boıynsha jańa strategııasyn eskere otyryp, Eýropa men óńir arasyndaǵy kólik jáne energetıkalyq ózara baılanysty nyǵaıtý áleýetine qandaı baǵa berer edińiz?
— EO Ortalyq Azııa boıynsha jańa strategııa qabyldady jáne biz Eýropa men óńir arasyndaǵy kólik pen energetıkalyq ózara baılanysty nyǵaıtý múmkindikterin zor qyzyǵýshylyqpen baqylap otyrmyz.
Óziniń geografııalyq jaǵdaıy men Eýropanyń energetıkalyq qaýipsizdigin qamtamasyz etýdegi róliniń arqasynda Qazaqstan osy áleýetti iske asyrýdaǵy negizgi áriptes sanalady. Energetıkalyq ózara árekettesý osy turǵyda basym baǵytty bildiredi. Biz birlesip damytqymyz keletin sýtegi jobalary — mundaı baılanystardyń is júzinde qalaı júzege asyrylatyndyǵynyń aıqyn mysaly.
Energetıkalyq sektordan basqa, saýda-ekonomıkalyq ózara is-qımyldy nyǵaıtý maqsatynda kólik ınfraqurylymyn damytýdyń mańyzy artyp keledi.
Meniń saparym dıalogti nyǵaıtýǵa jáne ózara is-qımyldyń jańa kezeńin yntalandyrýǵa baǵyttalǵan. Shyndyǵynda, kóptegen nemis kompanııasy Qazaqstandy, ásirese álemdegi geosaıası ózgerister jaǵdaıynda turaqty jáne senimdi alań dep sanaıdy. Mundaǵy basty másele — senimdi sharttardy talap etetin ınvestıtsııalyq qaýipsizdik: quqyqtyq turaqtylyq, bılik tarapynan qoldaý jáne jaýapkershilikti naqty bólý.
Buǵan deıin Memleket basshysy Germanııa Býndesratynyń Prezıdenti Anke Relıngermen kezdeskenin jazǵan edik.
