Elbasynyń AQSh-qa sapary: saıası hám ekonomıkalyq serpilis
Aq úıdiń aldyna kelip toqtaǵan kólikten túsken Elbasyn ol iltıpatpen qarsy alyp, esik aldynda uzaq ýaqyt sóılesti. 
Dál osyndaı izetti Qazaqstan Prezıdentin Aq úıden shyǵaryp salý barysynda da jasady. Osy jaıttardan-aq Amerıkanyń Qazaqstandy Ortalyq Azııadaǵy kóshbasshy el retinde qarastyratyndyǵy, óńirlik jáne halyqaralyq protsesterdegi atqaryp otyrǵan róline joǵary baǵa beretindigi baıqalyp turdy.
Jalpy N.Nazarbaev pen D.Tramptyń ekeýara kelissózderinde Sırııadaǵy shıelenis, Aýǵanstandaǵy ahýal, Soltústik Koreıa men Irannyń ıadrolyq baǵdarlamasy, AQSh pen Reseı arasyndaǵy baılanystardyń nasharlaýy syndy halyqaralyq jáne óńirlik problemalarmen qatar, Azııadaǵy 5 memlekettiń Amerıkamen yntymaqtastyǵyna negizdelgen S5+1 jobasy da tyńǵylyqty talqyǵa tústi. Bul rette Donald Tramp Qazaqstan tarabynyń joǵaryda atalǵan máselelerge qatysty atqarǵan jumystaryna oń baǵa bergendigin atap ótken jón.
Kezdesý barysynda Nursultan Nazarbaev Qazaqstan AQSh-ty senimdi seriktes, áleýetti áriptes sanaıtyndyǵyn, aldaǵy ýaqytta da ekijaqty qarym-qatynasty nyǵaıtý qajettigin atap ótse, Donald Tramp AQSh tarapy Qazaqstandy Ortalyq Azııa óńirindegi bolashaǵy zor, strategııalyq áriptes dep esepteıtindigin, sonymen birge óńirlik beıbitshilik pen qaýipsizdiktiń sheshýshi faktory retinde baǵalaıtynyn jetkizdi.
Tet-a-tet formatynda ótken jyly júzdesýden keıin eki eldiń basshylary qazaqstandyq jáne amerıkalyq jýrnalısterdiń aldyna shyǵyp, birlesken málimdeme jasady.
Mártebeli meımandy qarsy alýshy tarap retinde aldymen sóz sóılegen AQSh Prezıdenti: «Qurmetti Prezıdent! Siz el tizginin ustaǵaly mańyzdy jumystar atqardyńyz. Aq úıde Sizdi qabyldaý - men úshin abyroı. Meniń shaqyrtýymdy qabyldap, osynda kelgenińiz úshin alǵys aıtamyn. Shırek ǵasyrǵa jýyq ýaqyttan beri AQSh tarapy Qazaqstandy Ortalyq Azııadaǵy táýelsiz, egemen, áleýetti strategııalyq áriptes retinde qarastyryp keledi. 1991 jyly Rojdestvo merekesiniń aldynda Qazaqstannyń táýelsizdigin alǵashqylardyń biri bolyp moıyndaýymyzdy maqtanyshpen aıtamyz», - dedi.
Donald Tramp Qazaqstannyń Koreı túbegindegi ıadrolyq qarýǵa qatysty máselede senimdi áripteske aınalǵanyn jáne eki memleket birigip, Soltústik Koreıa rejiminiń álemge ıadrolyq qarý qaýpin tóndirýinen qorǵaı alatyndyǵyn basa aıtty.
Nursultan Nazarbaev ta kelissózder nátıjelerine oń baǵa berip, Qazaqstan men AQSh-tyń ózara qarym-qatynastaryn odan ári nyǵaıtý máselelerine toqtaldy.
«Eń aldymen Aq úıge, AQSh-qa shaqyryp, delegatsııama jyly qonaqjaılylyq tanytqanyńyz úshin shyn júrekten rızashylyǵymdy bildirgim keledi. Sizben telefon arqyly sóılesýimiz, Er-Rııadtaǵy kezdesýimiz jáne búgingi kelissózder senim, dostyq jáne ózara túsinistik týy aıasynda ótýde. Bul saparym qazaqstandyq-amerıkalyq qarym-qatynasty eki halyq pen eldiń ıgiligi úshin keńeıtilgen strategııalyq seriktestik deńgeıine kóteretindigine senimim mol. Sondyqtan da biz búgin Astana men Vashıngtonnyń ózara qarym-qatynasyndaǵy jańa dáýirge bastamashy bolatyn birlesken saıası málimdeme qabyldaımyz», - dedi Qazaqstan kóshbasshysy.
AQSh-tan ınvestıtsııa artady
Búginde Amerıka Qurama Shtattary Qazaqstannyń ekonomıkasyna tikeleı ınvestıtsııa salýda Nıderlandydan keıingi ekinshi oryndy ıelenip otyrǵany belgili. Aldaǵy ýaqytta birinshi orynǵa shyǵýǵa da áleýeti jetip artylatyndyǵy aıdan anyq. Máselen, Nursultan Nazarbaev Vashıngtonǵa resmı sapary aıasynda amerıkalyq isker top ókilderimen dóńgelek ústel basynda kezdesip, birneshe mıllıardtaǵan dollarlyq kelisimsharttarǵa qol qoıýǵa uıytqy boldy.
«Amerıka Qazaqstan ekonomıkasyna salynǵan tikeleı ınvestıtsııalardyń kólemi boıynsha ekinshi orynda. Táýelsizdik jyldary sizderdiń kompanııalaryńyz tarapynan Qazaqstanǵa 50 mıllıard dollardan astam ınvestıtsııa quıyldy. Ótken jyly eki el arasyndaǵy taýar aınalymy 2 mıllıard dollarǵa jetti. Bizdiń elde energetıka, kólik, ınnovatsııa, medıtsına jáne basqa da salalarda Amerıka kapıtalynyń qatysýymen 500-den asa kompanııa tabysty jumys istep keledi. Іri seriktesterimizdiń qatarynda «Shevron», «Ekson Mobıl», «Djeneral Elektrık», «Hellıberton» jáne basqa da kompanııalar bar», - dedi Nursultan Nazarbaev amerıkalyq isker top ókilderimen kezdesý barysynda.
Sonymen qatar Elbasy Qazaqstannyń kólik-tranzıttik áleýetin damytý úderisine, bıznes júrgizý úshin memleket tarapynan jaǵdaı jasaýǵa baǵyttalǵan sharalarǵa, elimizdegi jekeshelendirý baǵdarlamasynyń iske asyrylý barysyna, «jasyl» ekonomıka salasyndaǵy jobalardy damytýdyń keleshegine, «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵy jumysynyń aldaǵy josparlaryna keńinen toqtaldy. Nátıjesinde avıatsııa jáne ǵaryshtyq zertteýler, munaı hımııasy jáne aýyl sharýashylyǵy, sondaı-aq ınfraqurylymdy damytý salasyndaǵy jobalardy júzege asyrýǵa baǵyttalǵan 7 mıllıard dollarǵa jýyq qarjy kólemindegi ınvestıtsııa jáne saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyq týraly 20-dan astam kommertsııalyq qujatqa qol qoıylyp, 3 úkimetaralyq kelisim jasaldy.
Aıta keterligi, AQSh aýyl sharýashylyǵy joǵary deńgeıde damyǵan el bolǵanymen, bul saladaǵy gendik modıfıkatsııalanǵan ónimderi basym. Sondyqtan bolar, olardyń Qazaqstannyń tabıǵı taza ónimderine degen qyzyǵýshylyǵy arta túsýde. Ony Nursultan Nazarbaevtyń Vashıngtonǵa resmı saparyna oraı eline kelgen AQSh-tyń Qazaqstandaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Djordj Krol da jasyrmady. Tipti, qazaqtyń qazysy men qartasyna, qymyzy men shubatyna úırengenin, Amerıkaǵa kelgennen beri qarny ashyp júrgendigin ashyq aıtty.
«Bizge sizderdiń ekologııalyq taza aýyl sharýashylyǵy ónimderińiz ben tehnologııalaryńyz óte qajet. Vashıngtonǵa kelgeli esh jerden qymyz, shubat taba almadym. Men bul jerde ash júrmin. Jylqynyń eti de joq», - dedi Djordj Krol Qazaqstan Prezıdenti AQSh-tyń iskerlik top ókilderimen kezdesýinen keıin qazaqstandyq BAQ ókilderine bergen suhbaty barysynda.
Qazaqstan-AQSh yntymaqtastyǵyn tereńdeter kezdesýler
Elbasy sapar aıasynda Amerıka Qurama Shtattarynyń Vıtse-Prezıdenti Maıkl Penspen kezdesti. Áńgimelesý barysynda Nursultan Nazarbaev pen Maıkl Pens Qazaqstan men AQSh arasyndaǵy saıası jáne ekonomıkalyq qarym-qatynastardy nyǵaıtyp, odan ári keńeıte túsýdiń mańyzdylyǵyn atap ótti. 
Al «Sheteldik jeke ınvestıtsııalar jónindegi korporatsııa» (OPIC) memlekettik agenttiginiń prezıdenti Reı Ýoshbernmen kezdesý barysynda Memleket basshysy qazirgi ýaqytta Qazaqstanda júzege asyrylyp jatqan ekonomıkalyq jobalar jóninde aıtty. 
AQSh-tyń Energetıka mınıstri Rık Perrımen júzdesý barysynda Memleket basshysy Qazaqstan men AQSh-tyń munaı-gaz salasyndaǵy yntymaqtastyǵyna oń baǵa berip, Teńiz jáne Qashaǵan ken oryndarynda júzege asyrylyp jatqan jobalar jóninde sóz qozǵady.
Qazaqstan - álem nazarynda
Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń Amerıka Qurama Shtattaryna resmı sapary Nıý-Iork shaharynda jalǵasty. Onda Memleket basshysy Qazaqstannyń Birikken Ulttar uıymy Qaýipsizdik Keńesine tóraǵalyǵy aıasynda atalǵan keńestiń «Jappaı qyryp-joıatyn qarýdy taratpaý: sharalar men senim» otyrysynyń tizginin ustap, ıadrolyq qarýdy taratpaý salasyndaǵy senimdi nyǵaıta túsý úshin álem jurtshylyǵy ustanýy tıis keleli sharalardy usyndy. Elbasy eń birinshi ıadrolyq qarýdy taratpaý týraly sharttan shyǵý protsesin qıyndatý qajet dep sanaıtyndyǵyn jetkizdi. Ekinshiden, jappaı qyryp-joıatyn qarýdy ıemdenýge jáne taratýǵa qatysty qatań shara qoldanýdyń naqty jumys isteıtin mehanızmin ázirleý kerektigin, mundaı kópjaqty kelisimderdi Birikken Ulttar Uıymy Qaýipsizdik Keńesiniń jekelegen qararlarymen bekitý qajettigin basa aıtty. Úshinshiden, jahandyq qaýipsizdik júıesin jańǵyrtý protsesiniń sátti nemese sátsiz bolýy álemdik qoǵamdastyqtyń mılıtarıstik anahronızmdi eńserý qabiletine tikeleı baılanysty ekendigine nazar aýdartty. Tórtinshiden, halyqaralyq qarym-qatynasqa saıası senim men júıeli dıalogty mindetti túrde qaıtarý kerektigine toqtaldy. Besinshiden, jappaı qyryp-joıatyn qarýdyń taralýymen kúres júrgizýdegi birden-bir tıimdi qural - ıadrolyq qarýdan azat aımaqtar qurý ekendigin nazarǵa saldy. Altynshydan, búginde ǵylymı jetistikterdi paıdalanyp, jantalasa qarýlanýdyń jańa tolqynynyń týyndaý qaýpi bar ekendigin aıta kele, halyqaralyq qoǵamdastyq jańa áskerı jáne aqparattyq tehnologııalardyń jasalýy men taralýyna baqylaýdy kúsheıtýge tıisti ekendigin atap ótti.
Aıta keterligi, Qazaqstan Prezıdenti Qaýipsizdik Keńesi otyrysyn ótkizgennen keıin BUU Bas hatshysy Antonıý Gýterrıshpen kezdesip, elimizdiń jahandyq uıymǵa tóraǵalyǵyna qatysty barlyq ózekti máselelerdi egjeı-tegjeıli talqyǵa saldy.
Amerıkalyq iskerlerdiń Qazaqstanǵa ańsary aýdy
Nursultan Nazarbaev Nıý-Iork qalasynda da Qazaqstan men AQSh-tyń saýda-ekonomıkalyq baılanystaryna tyń serpin berýge qaýqarly iri amerıkalyq kompanııa basshylarymen, BUU Bas hatshysymen kezdesý ótkizdi. Máselen, Nursultan Nazarbaev «Nasdaq» kompanııasynyń prezıdenti Adına Frıdmanmen kezdesý barysynda olardyń Qazaqstanda jumys júrgizýge nıet tanytyp otyrǵandyǵyna rızashylyq bildirdi. «Sizderdiń Qazaqstanda, «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵynda jumys isteý sheshimderińizdi qoldaımyz. Biz Konstıtýtsııaǵa jáne elimizdiń birqatar zańyna ózgerister engizdik. Onda aǵylshyn quqyǵy engizilgen jáne qatysýshylardyń barlyǵyna jeńildikter qarastyrylǵan. Jumys isteıtinder úshin barlyq qolaıly jaǵdaıdy jasaımyz», - dep sendirdi Elbasy.
Al A.Frıdman «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵymen yntymaqtastastyqty bastaýǵa jáne Qazaqstan bırjasynyń jumysyna qajetti ozyq tehnologııalarmen qamtamasyz etýge ázir ekenin atap ótti.
Sonymen qatar Memleket basshysy «Goldman Sachs» kompanııasynyń prezıdenti Harvı Shvartspen kezdesti. Kezdesýde taraptar «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵy men «Goldman Sachs» kompanııasynyń odan ári yntymaqtasý máselelerin talqylady. Al «ExxonMobil» kompanııasynyń bas atqarýshy dırektory Darren Výdspen kezdesý barysynda Qazaqstannyń «ExxonMobil» kompanııasymen munaı-gaz salasynda qalyptasqan ekonomıkalyq seriktestikti aıryqsha atap ótti.
AQSh saparynyń qorytyndysy
Elbasy Nursultan Nazarbaev Nıý-Iorkte otandyq jáne sheteldik buqaralyq aqparat quraldarynyń basyn qosyp, arnaıy baspasóz máslıhatyn ótkizý barysynda Donald Tramppen ekeýara kezdesýinen bastap bıznes ókilderimen kezdesýi, BUU Qaýipsizdik keńesiniń «Jappaı qyryp-joıatyn qarýdy taratpaý: senim sharalary» atty otyrysyna tóraǵalyǵy jaıyna toqtalyp, BAQ ókilderiniń saýaldaryna jan-jaqty jaýap berdi. Qazaqstan-Amerıka qarym-qatynastaryn damytýdyń basym baǵyttary men keleshegin sóz etken Elbasy, halyqaralyq jáne óńirlik qaýipsizdikti qamtamasyz etý salasynda qol jetkizilgen ýaǵdalastyqtar jóninde aıtty. Qazaqstan Prezıdenti qazaqstandyq tilshilerdiń saýalyna oraı Vashıngtondaǵy Donald Tramppen kezdesýine jan-jaqty toqtaldy. «Ol jumysyna kirisken ýaqyttan beri syrttaı baılanystar bolyp, eki ret telefon arqyly sóılesip, Er-Rııadta kezdestik. Jáne de bizderde qandaı da bir ózara túsinistik qalyptasty. Men onyń basqa prezıdentterge múldem uqsamaıtyndyǵyn bildim. Men Úlken Býshtan bastap, Klınton, Kishi Býsh, Obamamen kezdestim. Onyń kelissózder júrgizý máneri de eshkimge múldem uqsamaıdy. Bıznesmen, naqtylyqtyń adamy, bos sózdi jaqsy kórmeıdi. Bul maǵan da unaıdy. Biz bir-birimizben birden túsinistik. Jaıly jumys jasadyq, eshqandaı másele týyndaǵan joq. Qaıta talqylaǵan máseleler boıynsha tikeleı baılanysyp otyrýǵa ýaǵdalastyq. Amerıkalyq kompanııalarǵa Qazaqstanda jumys isteýge belgili múmkindik beriletindigine, Qazaqstan Ortalyq Azııadaǵy mańyzdy el ekendigine kelistik», - dedi Nursultan Nazarbaev.
Qazaqstan Prezıdenti BUU Qaýipsizdik Keńesiniń tóraǵasy retinde «Jappaı qyryp-joıatyn qarýdy taratpaý: senim sharalary» atty otyrysyna basshylyq jasaǵanda tolqyǵanyn da jasyrmady.
«Árıne, jańaǵy jerde otyrǵanda tolqısyń. Qaı kezde qazaqtyń balasy búkil álemge osy jerden aqyl aıtyp edi?! Búkil álemde, dúnıejúzinde 200 memleket bar. 200 memlekettiń ishinde osy Qaýipsizdik Keńesin basqarǵandar kóp emes, 70-80-ge jaqyndaǵan da joq. Biz óńirden eń birinshi bolyp osyndaı dárejege jettik. Ózimizdiń kóńilimizdi aıtyp qana qoımaı, sózimizdi ótkizip kelemiz. Senim máselesin aıttym, úlken elderdiń arasynda senim joq», - dedi Elbasy.
Qazaqstan-Polsha ustanymy saı
Qazaqstan 2017 jyldan bastap BUU Qaýipsizdik Keńesiniń turaqty emes múshesi retinde qyzmetine kirisip, 2018 jyldyń qańtar aıy boıy halyqaralyq mártebeli uıymǵa tóraǵalyq etken bolsa, bizden bir jyl keıin ǵana uıymnyń turaqty emes músheligine ótken Polsha qazaq eliniń osy ýaqyt aralyǵynda atqarǵan isine qyzyǵýshylyq tanytýymen qatar úlgi alýǵa da tyrysyp otyr. Muny Polsha Prezıdenti Andjeı Dýdanyń Elbasynyń tóraǵalyǵymen ótken keńestiń «Jappaı qyryp-joıatyn qarýdy taratpaý: senim sharalary» atty otyrysyna arnaıy qatysýynan-aq baıqaýǵa bolady. Sondyqtan da bolar Polsha Respýblıkasynyń Prezıdenti Andjeı Dýda Qazaqstan Prezıdentimen kezdeskenine jáne ekijaqty yntymaqtastyqtyń ózekti máselelerin talqylaý múmkindigi bolǵanyna rızashylyǵyn bildirgen edi.
Qazaqstan Prezıdenti óz kezeginde A.Dýdany Polshanyń BUU Qaýipsizdik Keńesiniń turaqty emes múshesi retindegi qyzmetiniń bastalýymen quttyqtady.
«Búgingi kezdesý qarym-qatynastarymyzdy talqylaý úshin bizge zor múmkindik beredi. Polshanyń Birikken Ulttar Uıymy Qaýipsizdik Keńesiniń 2018-2019 jyldardaǵy turaqty emes múshesi retindegi qyzmetiniń bastalýymen quttyqtaımyn», - dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Nursultan Nazarbaev AQSh-qa sapary aıasynda Lınkoln ortalyǵynda ótken «Astana Balet» teatrynyń kontsertin tamashalady.
