El Prezıdenti ustanǵan baǵyt ekonomıkanyń turaqty ósimin qamtamasyz etedi — Qoshanov
ASTANA. KAZINFORM — Halyqaralyq rezervter 25%-ǵa ósip, 57 mlrd AQSh dollaryna jetti. Ulttyq qordyń kólemi 62 mlrd AQSh dollaryn qurady. Qol jetkizgen barlyq jetistik — Memleket basshysynyń tapsyrmalaryn júıeli túrde júzege asyrýdyń naqty nátıjesi, dep habarlaıdy «AMANAT» partııasynyń baspasóz qyzmeti.
Búgin Májilistegi «AMANAT» partııasy fraktsııasynyń keńeıtilgen jıyny barysynda halyq qalaýlylary «2026-2028 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjet týraly» jáne «2026-2028 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq jáne oblystyq bıýdjetter, respýblıkalyq mańyzy bar qalalar, astana bıýdjetteri arasyndaǵy jalpy sıpattaǵy transfertterdiń kólemi týraly» zań jobalaryn qarady.
Depýtattar Prezıdenttiń saılaýaldy baǵdarlamasynyń, Joldaýlarynyń, sondaı-aq «AMANAT» partııasynyń saılaýshylarǵa bergen ýádeleriniń oryndalýyn qarjylandyrý jóninde memlekettik organdardyń josparyn tyńdady.
Májilis Spıkeri, «AMANAT» partııasynyń Tóraǵasy Erlan Qoshanov qaralǵan zań jobalary elimizdiń aldaǵy úsh jyldaǵy damý baǵytyn aıqyndaıtynyn erekshe atap ótti. Infraqurylymdyq jobalarǵa, óńirlerdi damytýǵa, bıznesti qoldaýǵa jáne ózge de baǵyttarǵa qomaqty qarajat bólinýde. Úsh jyldyq bıýdjet aıqyn áleýmettik baǵytty saqtap otyr. Depýtattyq korpýs pen quzyretti memlekettik organdar bıýdjet qarajatynyń tıimdi ári ýaqtyly ıgerilýin muqııat qadaǵalaýǵa tıis, ár teńge halyqtyń ıgiligi men elimizdiń damýy jolynda jumsalýy kerek.
— Ekonomıkada naqty ósimi bar, jańa jobalar júzege asyrylyp jatyr. Memleket azamattar aldyndaǵy óz áleýmettik mindetterin tolyq oryndap otyr. Ekonomıkany ártaraptandyrý boıynsha josparly jumys júrgizilýde. Sondyqtan respýblıkalyq bıýdjet jobasyn qoldaǵanymyz jón dep bilemin. Prezıdent Joldaýy, onyń saılaýaldy baǵdarlamasy jáne «AMANAT» partııasynyń saılaýaldy baǵdarlamasy qarjymen qamtylyp, tolyq júzege asyrylýǵa tıis. Bul — «AMANAT» partııasy men Úkimettiń halyq aldyndaǵy ortaq jaýapkershiligi, — dedi Erlan Qoshanov.
Partııa Tóraǵasy bıýdjet jobasy aıtarlyqtaı turaqty ekenin atap ótti. Jyl basynan beri halyqaralyq rezervter (altyn-valıýta rezervi jáne baǵaly qaǵazdar) 25%-ǵa ósip, 57 mlrd AQSh dollaryna jetti. Ulttyq qordyń kólemi 62 mlrd AQSh dollaryn qurady. Bıyl 9 aıda JІÓ ósimi 6,3%-dy qurady. Qol jetkizgen barlyq jetistik — Memleket basshysynyń fıskaldyq saıasatty jetildirý salasyndaǵy tapsyrmalaryn júıeli túrde júzege asyrýdyń naqty nátıjesi. Endi ár otbasy, ár adam óń ózgeristi sezinýi kerek.
Sonymen qatar Májilis Spıkeri bıýdjet qalyptastyrýǵa qatysty ózekti máselelerge jáne Úkimet bolashaqta jumysty jandandyrýy qajet baǵyttarǵa toqtaldy. Atap aıtqanda, kóleńkeli ekonomıkamen kúresti kúsheıtý, bıýdjet tártibin qatańdatý, jobalaý-smetalyq qujattamany ýaqtyly daıyndaý, sondaı-aq «Aýyl — el besigi» jáne «Keleshek mektebi» jobalaryn qarjylandyrýdyń jetkiliksiz kólemi máselelerine nazar aýdaryldy. Sondaı-aq ol jergilikti bıýdjetterdiń rezervin durys paıdalanýdyń mańyzyna nazar aýdardy. Olar jyl qorytyndysy boıynsha kiris josparyn aıtarlyqtaı asyra oryndaıdy.
— Eń aldymen, bul qarajatty bastaý alǵan jobalardy aıaqtaýǵa jumsaý kerek. Odan ózge maqsattarǵa jumsaýǵa bolmaıdy. Jergilikti bıýdjetter óz derbestigin túsinýge tıis jáne ortalyqtan únemi kómek suraı bermeýi kerek. Taǵy bir rezerv — buryn bastalǵan jobalardy qaıta qarap shyǵý. Olardyń arasynda keıinge qaldyra turýǵa bolatyn maqsattar bolýy múmkin. Qarajatty qaı tusta únemdep, ózge salalarǵa baǵyttaýǵa bolatynyn turǵyndardyń ózderi-aq kórip, aıtyp otyr, — dedi Májilis Spıkeri.
Depýtattar aldynda sóılegen Premer-Mınıstrdiń orynbasary — Ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarın 2026-2028 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjetke Ulttyq qordan kepildendirilgen transfert mólsheri jyl saıyn 2,77 trln teńge kóleminde aıqyndalǵanyn atap ótti. Vıtse-premer «AMANAT» partııasynyń saılaýaldy baǵdarlamasyn júzege asyrý boıynsha qol jetkizilgen nátıjelerge de toqtaldy. Máselen, bıyl 32 aýdandyq aýrýhanany materıaldyq-tehnıkalyq turǵyda jabdyqtaýǵa 35,1 mlrd teńge qarastyrylǵan, JOO stýdentteriniń shákirtaqysy 100%-ǵa ósti, 2,8 myń jas mamanǵa jeńildikpen ıpoteka berýge 25 mlrd teńge qarastyrylǵan, azamattyq qyzmetshilerdiń jekelegen sanattarynyń jalaqysy 2 ese ósti jáne taǵy basqa.
Óz kezeginde Qarjy mınıstri Mádı Tákıev 2026 jylǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjet kirisi 23,1 trln teńge deńgeıinde boljanatynyn aıtty. Al kelesi jyly bıýdjet shyǵyny osy jylmen salystyrǵanda 2 trln teńgege ulǵaıyp, 27,8 trln teńgeni quraıdy dep josparlanýda. Solaı bola tura, 2026 jyly áleýmettik salaǵa 10,7 trln teńge qarajat baǵyttaý josparlanýda, onyń 6,8 trln teńgesi — áleýmettik tólemder, al 3,6 trln teńge — bilim berý jáne densaýlyq saqtaý salalaryna qatysty shyǵyndar.
Májilistegi Qarjy jáne bıýdjet komıtetiniń tóraǵasy Tatıana Saveleva bul bıýdjettiń basty ereksheligi — turaqtylyq pen qabyldanǵan mindettemelerdi oryndaý qajettiligi arasyndaǵy qatań tepe-teńdik ekenin atap ótti. Jalǵasy joq nemese jobalyq ázirligi rastalmaǵan barlyq bastama bıýdjetten alynyp tastaldy. Buǵa qosa, Ulttyq qordan nysanaly transfertter tartylmaıdy. Endi bıýdjet kóbine óz kiristeri esebinen qalyptasady. Bul qadam onyń makroturaqtylyǵyn kúsheıtedi.
Fraktsııa otyrysy barysynda Úkimet músheleri depýtattardyń birqatar suraǵyna jaýap berdi. Atap aıtqanda, ınflıatsııany tejeý, syrtqy qaryzdy azaıtý, ekonomıkany ártaraptandyrý aıasyn keńeıtý, jalpy ishki ónimdi ulǵaıtý, Ulttyq qor qarajatyn tıimdi paıdalaný, ınvestıtsııalyq ahýaldy jaqsartý jáne ózge máseleler qozǵaldy.
Jıyn qorytyndysynda «AMANAT» partııasy fraktsııasynyń músheleri usynylǵan bıýdjettik zań jobalaryn maquldaý jáne olarǵa Májilistiń aldaǵy jalpy otyrysynda qoldaý kórsetý týraly sheshim qabyldady.
Budan buryn habarlanǵandaı, Oljas Bektenov AMANAT partııasy fraktsııasynyń keńeıtilgen jıynyna qatysty.