Ekibastuzda 70 zeınetker kásiporynnan tıesili tólemderin ala almaı otyr
PAVLODAR. KAZINFORM — Ekibastuzdaǵy «Bogatyr» kómir kenishi men onyń burynǵy 70 qyzmetkeri arasynda kásiptik áleýmettik tólemge qatysty daý týyndap otyr. Kásiporynda eńbek jaǵdaılary zııandy ortada uzaq jyldar eńbek etip, QR Eńbek kodeksiniń 127-babyna sáıkes bıyl 55 jastan zeınetke shyqqan kenshilerge ujymdyq shartta kórsetilgen kásiptik tólem uzaq ýaqyttan beri tólenbeı kelgen. Kazinform tilshisi máseleni zerdelep kórdi.
Bıyl birinshi qańtardan Qazaqstannyń keıbir zańnamalaryna engizilgen birqatar jańashyldyqtar kúshine engeni málim. Soǵan sáıkes zııandy óndiristerde jumys isteıtin eńbekkerler, atap aıtqanda QR azamattary men el aýmaǵynda turaqty turatyn sheteldikter men azamattyǵy joq adamdar 55 jasqa tolǵan kezde áleýmettik tólemderge qol jetkize alady.
QR Eńbek kodeksiniń 127-3-babynda: «Eńbek jaǵdaılary zııandy jumystarda isteıtin jumyskerlerge elý bes jasqa tolǵan jáne olar úshin jıyntyǵynda keminde seksen tórt aı mindetti kásiptik zeınetaqy jarnalary tólengen kezde olar eńbek jaǵdaılary zııandy jumystardaǵy eńbek qyzmetin toqtatqan nemese zııandy óndiristik faktorlardyń áserin bolǵyzbaıtyn basqa jumysqa aýysqan jaǵdaıda jumys berýshiniń qarajaty esebinen kásiptik tólem júzege asyrylady», -dep kórsetilgen.
Zańǵa sáıkes, aýyr eńbek jaǵdaıynda eńbek etip júrgender qalasa elý bes jastan qurmet demalysyna shyǵyp kete alady.
Bul múmkindikti paıdalanbaq nıetpen bıyl Ekibastuzdaǵy «Bogatyr Kómir» JShS-nan kóptegen azamat óz erkimen jumystan shyqqan. Bul qyzmetkerlerdiń barlyǵy «Bogatyrda» uzaq jyl aýyr eńbek jaǵdaıynda, kásiporynnyń gúldenýi úshin jumys istegen, salalyq túrli marapattarǵa ıe bolǵan, eńbekteri adal jandar.
Ókinishke qaraı, olar jumystan bosap shyqqan sátte seriktestik basshysy qur esep aıyrysýmen ǵana tynǵan. Kompanııanyń ujymdyq eńbek shartynyń 6.2.2-tarmaǵynda zeınetke shyqqan jumyskerge eki aılyq tarıftik mólsherlemeden kem emes kólemde syıaqy beriletini kórsetilgen. Alaıda «Bogatyr» basshylyǵy tıesili tólemdi júrgizýden bas tartqan.
Al zańnyń artyqshylyǵyn paıdalanyp, 55 jastan zeınetke shyqqan ózge kásiporyndardyń, atap aıtqanda «Aqsý ferroqorytpa zaýytynyń», Ekibastuzdaǵy «Shyǵys» kenishiniń, Pavlodardaǵy alıýmınıı zaýytynyń qyzmetkerleri álgindeı tólemge qol jetkizip, kenelip qalǵan.
Saıyp kelgende, jalpy sany 70 adam kásiptik tólemnen qaǵylyp otyr. Olardyń kompanııadaǵy eńbekaqylary ortasha alǵanda 450 myń teńge bolǵanyn eskersek, «Bogatyr Kómir» olarǵa jalpy somasy 63 mln teńge áleýmettik tólemdi bermeı otyr.
— «Bogatyrge» 59 jyl ǵumyrymnyń 29 jylyn arnadym. Eńbegim adal, kásiporyndaǵy temirjol salasynyń eń aýyr, kúrdeli tarmaǵynda jumys istedim, sońǵy alty jylda brıgadır boldym. Densaýlyǵym nasharlaı túskeni sebepti, bıyl aqpan aıynan zeınetke shyqtym. «Bogatyr Kómir» JShS ádette jasy jetip zeınetke shyqqan jumysshylarǵa eki aılyq eńbekaqy kóleminde járdemaqy tóleıtin. Alaıda basshylyq «sender eńbek shartyń óz betterińmen buzdyńdar, ári naqty zeınet jasyna jetken joqsyńdar» degen jeleýmen bizge tólemeı otyr. Mynaý «Aqsý ferroqorytpa zaýytynda», «TNK „Kazhrom“, „Shyǵys“ kenishinde eńbek etken burynǵy áriptesterimizge ujymdyq kelisimshartqa tolyqtyrý engize otyryp bul tólemder tolyqtaı berilgen. Bul ne sonda, adamdardy alalaý ma, álde kemsitý me? Biz, jalpy sany 70 adam „Bogatyr Kómir“ JShS-na ómirimizdiń kóptegen jyldaryn jumsadyq, kúsh-jigerimizdi, densaýlyǵymyzdy sarp ettik. Eńbegimiz úshin alǵan vedomstvolyq nagradalarymyz bar. Bizdiń suraıtynymyz — ujymdyq eńbek shartyna áleýmettik tólem resimdegen azamattarǵa eki aılyq jalaqy mólsherlemesin tóleý týraly qosymsha tarmaq engizilip, tıesili tólemder bizge de berilsin. Men ózim aýǵan soǵysynyń ardagerimin. Jyl saıyn eńbek demalysyna shyqqanymda qosymsha jeti kún beriletin. Zeınetke shyqqanda kásiporynnyń kadlar qyzmeti osy kúnderdiń aqshasyn esep aıyrysý tóleminen kemitip tastady. Bul da ádiletsizdik dep oılaımyn, — deıdi seriktestiktiń burynǵy qyzmetkeri, zeınetker Tólegen Qanyshev.
Bul másele boıynsha kompanııanyń bas dırektory Nıkolaı Korsakovtyń atyna 26 adamnyń atynan ujymdyq hat túsirip, kómir ónerkásibindegi salalyq kásipodaqtarǵa talaı márte júgingen. Tipti bolmaǵan soń «Amanat» partııasynyń jergilikti fılıalyna, Memlekettik eńbek ınspektsııasy komıtetiniń Pavlodar oblysy boıynsha departamentine, prokýratýra organdaryna shaǵym túsirgen. Alaıda osy ýaqytqa deıin durys jaýap joq.
— Kenishtiń temirjol salasynda 30 jyldaı eńbek ettim. Bizdiń óz quqyǵymyzdy qorǵap jazǵan hattarymyzǵa deni durys jaýap bolmaı tur. Memlekettik organdar men partııa ókilderi bul iske salǵyrt qarap otyrǵandaı. Eńbek qorǵaý ınspektsııasyna habarlasqaly jarty jyl ótti, olar da áreketsiz. Ujymdyq shart degen 4-5 jylda ózgerip otyratyn dúnıe. Osyǵan basshylyq ruqsat etse, kásipodaq birden ózgerister engizetinine shúbámiz joq. Aýyr ári zııandy eńbek jaǵdaıyndaǵy talaı jylǵy jumysymyz eskerilýi kerek. Mynaý 70 adamnyń barlyǵynyń basynda nesıeleri bar, olar zeınetke shyǵý týraly sheshimderin densaýlyqtary úshin ótemaqy, ıaǵnı kásiptik tólemaqy alamyz degen úmitpen qabyldaǵandary anyq. Ózim de 59 jasymda zeınetke shyǵyp otyrmyn, — deıdi kásiporynnan zeınetke shyqqan Amangeldi Ermekbaev.
Atap óterlik jaıt, aryz ıeleri jasy jetken zeınetkerlerge, sonyń ishinde vedomstvolyq nagrada — «Shahter dańqy» qurmet belgisin ıelengen adamdarǵa beriletin arnaýly áleýmettik paketti qarastyrýdy da surap otyr. Hatqa qol qoıǵan azamattardyń birnesheýi ken óndirý salasynda ter tókken maıtalmandarǵa beriletin «Shahter dańqy» tósbelgisiniń ıegerleri eken.
Anyqtaǵanymyzdaı, bir «Bogatyrdyń» ózinde tórt birdeı kásipodaq uıymy bar. Olar — «Bogatyr Kómir» jergilikti kásipodaǵy» QB, «Bogatyr Kómir» JShS qyzmetkerleriniń «Biryńǵaı kásipodaǵy» BPU, «Qazkómirkásipodaq» kómir óndirýshiler salalyq kásiptik odaǵynyń» «Jergilikti Ekibastuz kómir kásiptik odaǵy» QB jáne Kómir ónerkásibi qyzmetkerleriniń salalyq kásipodaǵy Ekibastuz aýmaqtyq keńesiniń «Bogatyr Kómir» BPU. Kásiporyndaǵy 6 myńnan astam qyzmetkerdi olar ózara bólisip otyr.
Kómir ónerkásibi qyzmetkerleriniń salalyq kásipodaǵy Ekibastuz aýmaqtyq keńesiniń «Bogatyr Kómir» BPU tóraǵasy Nıkolaı Popovtyń oıynsha, qaýipti jáne zııandy eńbek jaǵdaıynda jumys isteıtinderge arnalǵan joǵarydaǵydaı tólem respýblıka tarapynan bekitilip, eldegi álgindeı óndiris oryndarynyń barlyǵyna birdeı qoldanylýy kerek. Ol úshin Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń kelisimi kerek.
— Bul máseleden habardarmyz, eńbek uıymynyń basshysy da jaqsy biledi. Alaıda kásiporynnyń ujymdyq shartynda kásiptik tólem týraly anyq jazylmaǵandyqtan bul jaǵdaıda olar tartynyp otyr. Máseleni Kómir ónerkásibi qyzmetkerleriniń salalyq kásipodaǵy men jaýapty mınıstrlik birlese talqylaı otyryp, sheshýi kerek degen pikirdemin. Jalpy aýyr eńbek jaǵdaıynda 55 jastan zeınetke shyqqanda eki aılyq eńbekaqy mólsherindegi kásiptik tólem barlyǵyna birdeı tólenýi tıistigi týraly norma kerek sııaqty. Bul týraly usynystarymyzdy Astanaǵa jetkizdik. Aldaǵy kúnderi másele sheshiledi dep kútip otyrmyz, — deıdi ol.
Al Memlekettik eńbek ınspektsııasy komıtetiniń Pavlodar oblysy boıynsha departamenti basshysynyń mindetin atqarýshy Abylaı Sabyrov azamattardyń talap-tilekteri oryndy ekenin aıtady.
«Elý bes jastan zeınetke shyqqan adamdardyń bárine kásiporyn naqty zeınet jasyna jetkenshe belgili kólemde arnaıy tólem tólep otyrady. Bul tólem olar aýyr jumys oryndaryna tursa toqtatylýy múmkin. Kompanııanyń ujymdyq shartynda arnaıy tólemmen zeınetke shyqqandarǵa birjolǵy áleýmettik tólem júrgizý týraly tarmaq qarastyrylmaǵan. Bul — kásipodaqtyń qatesi. Ony áý basta eskerip, zańǵa ózgerister engizilip jatqanda óz músheleriniń quqyǵyn qorǵasa bolar edi. Saldarynan osyndaı másele týyndap otyr. Bizdiń departament seriktestiktegi barlyq tórt kásipodaqpen baılanysyp, olarǵa jumys berýshige usynyspen shyǵyp, sóılesý kerektigin túsindirdik. Ázirshe nátıje baıqalmaıdy. Atqarýshy organ bolǵandyqtan, qalyptasyp otyrǵan jaǵdaıǵa bizdiń mekeme aralasa almaıdy. Toqeteri bul túıtkildi salalyq kásipodaqtar ǵana tarqata alady», -degen jaýap aldyq departament basshysynan.
Qazirgi ýaqytta narazy top eńbek ınspektsııasyna tıisti qujattaryn ázirlep, qaıta júginýge daıyndalyp jatyr. Degenmen bizdi ataǵynan at úrketin kásiporynnyń úrkerdeı topty osynshama sarsańǵa salyp, tipti hattaryna jaýap berýge nemquraıly qarap otyrǵany tańǵaldyrady.
