Dúısenbaı Turǵanov Jaıyq ózeni máselesin taǵy kóterdi
ASTANA. KAZINFORM — Jaıyq ózenin erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri tizbesine engizý qajet.
Bul týraly Úkimet basshysyna saýal joldaǵan Májilis depýtaty Dúısenbaı Turǵanov aıtty.
— Bul meniń bir másele boıynsha osymen úshinshi Premer-mınıstrdiń atyna joldanyp otyrǵan tórtinshi depýtattyq saýalym. ıAǵnı birneshe jyl boıy sheshilmeı kele jatqan másele — strategııalyq jáne ekologııalyq mańyzy zor Jaıyq ózenin erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri tizbesine engizý jóninde taǵy da saýal joldaýǵa májbúr bolyp otyrmyn. Jaıyq ózeni — Eýropadaǵy uzyndyǵy boıynsha úshinshi oryn alatyn, elimizdiń mańyzdy sý arterııasy ekeni bárimizge málim. Ókinishke qaraı, ol sońǵy jyldary óziniń ekologııalyq turaqtylyǵyn kún sanap joǵaltyp keledi. Májilis depýtattarynyń, aldyńǵy saýaldaryna qaramastan, búgingi kúnge deıin atalǵan ózenge erekshe mártebe berý boıynsha naqty qadamdar jasalǵan joq. Máselen, Sý kodeksiniń baptaryna jáne Úkimettiń 2004 jylǵy qaýlysyna sáıkes, erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri tizimine Kaspıı teńizi, Balqash, Zaısan, Alakól kólderi men Ertis ózeni engizilgen. Alaıda, Jaıyq ózeni óziniń asa zor mańyzdylyǵyna qaramastan, bul tizimge áli kúnge deıin engizilmegen. Bul mamandar men óńir halqy tarapynan úlken alańdaýshylyq pen túsinbeýshilik týǵyzyp otyr, — dedi ol Májilistiń jalpy otyrysynda.
Onyń atap ótýinshe, qazirgi tańda ózen sýyn baqylaýsyz alý, ónerkásipte sýdy qaıtalama aınalymǵa engizý júıesiniń bolmaýy, sý qoımalarynyń kelisilmeı salynýy, lastaný deńgeıiniń artýy jáne ekojúıeniń buzylýy sekildi problemalar etek alyp, jurtshylyqty alańdatyp otyr.
Osyǵan baılanysty depýtat kelesi sharalardy qamtamasyz etýdi usyndy:
— Jaıyq ózenin erekshe memlekettik mańyzy bar sý obektileri tizbesine engizý týraly máseleni shuǵyl túrde qaıta qarap, tıisti sheshim qabyldaý. Bul elimizdiń batys óńiriniń ekologııasy men ekonomıkasy úshin óte mańyzdy.
— Jaıyq ekojúıesin qalpyna keltirý jónindegi jańa keshendi Qazaqstan-Reseı baǵdarlamasyn ázirlep, bekitý. Onda naqty sharalar, iske asyrý merzimi men qarjylandyrý kózderi qamtylýy tıis.
— Jaıyq ózeni boıyndaǵy iri ónerkásiktik kásiporyndardyń sý paıdalanýyna memlekettik baqylaýdy kúsheıtý kerek. Olarǵa sýdy qaıtalama paıdalaný tehnologııasyn endirýdi mindettegen jón.
— Jaıyq ózeni alabynda kelisilmegen jasandy sý qoımasyn salýǵa qatań tyıym salý kerek. Sonymen birge ózendegi qazirgi qoldanystaǵy obektilerge tekserý júrgizý qajet.
Osyǵan deıin Jaıyq ózenindegi sý deńgeıi tómendeı bastaǵany málim boldy.