Dúnıejúzilik bank Qazaqstandaǵy jemqorlyqty baqylaý kórsetkishiniń jaqsarǵanyn atap ótti
25 qyrkúıekte Dúnıejúzilik bank «Memlekettik basqarý ındıkatorlary» (the Worldwide Governance Indicators, WGI) jyl saıynǵy zertteýin jarııalady. Onyń aıasynda álemniń 214 elinde onyń sapasy men tıimdiligi baǵalanady.
«Qazaqstan ekinshi jyl qatarynan «Sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındıkatory (SBI) boıynsha qarqyndy ósimdi kórsetip otyr. Aǵymdaǵy ındekste elimiz paıyzdyq dárejeni 36-dan 43,8%-ǵa deıin jaqsartty. Eki jylda eki esege (19,7%-dan bastap) artty.
Osylaısha, qazirgi serpilistiń arqasynda Qazaqstan ındekstiń tómengi úshinshi bóliginen onyń ortasyna edáýir jaqyndady. Bul kóp jaǵdaıda eldegi jemqorlyq deńgeıin tómendetý, eń aldymen aldyn alý jáne aǵartý, sonymen qosa, bıznesti júrgizý jaǵdaılaryn jaqsartý boıynsha qabyldanyp jatqan júıeli ári keshendi sharalarǵa baılanysty», delingen agenttiktiń Telegram -daǵy paraqshasynda.
Derekter 12 derekkóz negizinde esepteldi, olardyń ishinde Bertelsmann Stiftung, Freedom House, Economist Intelligence Unit, PRS Group, World Justice Project, IHS Markit, IMD, World Economic Forum, V-Dem, Gallup Organization jáne t. b. kompanııalardyń zertteý nátıjeleri bar.
Zrtteýleri negizinde SBI qurylatyn uıymdardyń kópshiligi Qazaqstannyń sońǵy jyldaǵy jemqorlyqqa qarsy kúrestegi kúsh-jigerin oń baǵalady. Mysaly, PRS Group jelisi boıynsha Qazaqstanda jemqorlyqqa qarsy is-qımyl kórsetkishi 1,5 ese ósti, IMD jahandyq básekege qabilettilik reıtıngisinde Qazaqstan uqsas ındıkator boıynsha ózi úshin rekordtyq 27-orynǵa ıe boldy, World Justice Project jáne Gallup Organization reıtıngilerinde aıtarlyqtaı progreske qol jetti.
«TMD elderi arasynda Qazaqstan tek Belarýs (53,8) pen Armenııaǵa (50) ǵana jol bere otyra, Moldova (29,8), Ýkraına (26,4), Reseı (21,6), Ázirbaıjan (19,7), Qyrǵyzstan (17,3), Ózbekstan (14,4), Tájikstan (9,1) men Túrikmenstan (3,8) elderine qaraǵanda aıtarlyqtaı joǵary ornalasqan.
Qytaı (43,3), Brazılııa (42,3), Taıland (39,4), Indonezııa (38), Mońǵolııa (37,5), Egıpet (27,9) jáne buryn Transparensı Interneshnl (SQI) sybaılas jemqorlyqty túısiný ındeksinde birshama joǵary pozıtsııaǵa ıe bolǵan basqa da memleketter bizdiń elden tómenirek ornalasqan», delingen habarlamada.
Sybaılas jemqorlyqty baqylaý jónindegi sharalar tıimdiligi jaǵynan sózsiz álemdik kóshbasshysyna keletin bolsaq, reıtıngini 100% kórsetkishpen Jańa Zelandııa bastap tur. Budan basqa, kóshbasshy ondyǵyna Sıngapýr, Fınlıandııa, Shvetsııa, Lıýksembýrg, Danııa, Norvegııa, Nıderlandy, Shveıtsarııa jáne Lıhtenshteın kiredi.
Dúnıejúzilik banktiń áSybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındıkatory – zertteletin elderde iske asyrylyp jatqan jemqorlyqqa qarsy saıasattyń tıimdiligin baǵalaýǵa baǵdarlanǵan álemdegi jemqorlyqty ólsheýdiń biriktirilgen bedeldi kórsetkishi.
WGI alty ındeksti qamtıdy: «Sybaılas jemqorlyqty baqylaý», «Úkimettiń tıimdiligi», «Zańnyń ústemdigi», «Retteýshi ortanyń sapasy», «Saıası turaqtylyq» jáne «Memlekettiń eseptiligi».
Barlyq kórsetilgen baǵyttardy jınaqtaıtyn biryńǵaı jıyntyq reıtıng joq. Ár baǵyt jeke baǵalanady. Nátıjelerdi kórsetýdiń bir tásili – paıyzdyq dáreje shkalasy. Bul tómen kórsetkishteri bar elderdiń paıyzyn anyqtaý arqyly ózge memleketter arasyndaǵy jekelegen memlekettiń jaǵdaıyn kórsetedi.