Dinı ekstremızmge qazaq salt- dástúri qarsy tura alady - maman

ALMATY. QazAqparat- Dinı ekstremızm - qoǵam úshin dástúrli dinı qundylyqtar men dogmatıkalyq ustanymdar júıesin teriske shyǵarý, sondaı-aq olarǵa qaıshy keletin «ıdeıalardy» agressıvti nasıhattaý bolyp tabylady. Dinı ekstremızmdi memlekettik jáne halyqaralyq quqyqty elemeıtin zorlyq-zombylyq ádisterimen saıası múddelerdi iske asyrý úshin dinı urandy paıdalaný dep túsindirýge bolady.

Ol kóbinese saıası maqsatta, dinı uıymdardyń zaıyrly memleketke qarsy kúreste nemese konfessııalardyń biriniń bıligin bekitýde qoldanylady. Kez kelgen másileniń sheshimi bolady degen senimge súıener bolsaq, demek, joǵarydaǵy keleńsizdiktiń boldyrmaýyna qarsy tura alatyn alyp qorǵanystyń da bolary sózsiz. Qazaq halqynyń mádenı-etıkalyq dástúrinen mura bolǵan rýhanı saladaǵy tózimdilik qazirgi jáne bolashaqta azamattyq beıbitshilikti saqtaý úshin jaqsy negiz bolyp sanalady.

Táýelsizdik alǵaly Qazaqstan barlyq musylmandarǵa, pravoslavıelik, katolıkterge, protestanttarǵa, ıýdalyqqa dinı senimniń absolıýttik erkindigin qamtamasyz etip kelýde. Tipti dinı ınstıtýttardyń aıtarlyqtaı sandyq jáne sapalyq ósýi de oryn aldy. Dinı meıram retinde - Qurban aıt pen «Rojdestvo Hrıstovo» merekeleri Qazaqstanda demalys kúnderi retinde jarııalandy. ıAǵnı, dinı talaptardyń, qysymnyń joqtyǵy, dinı senimge degen tańdaýdyń bolýy jeke azamattyq quqyqtyń qorǵalýymen para par bolyp otyrǵandyǵyna kóz jetkize alamyz.

Qazaq halqynyń salt-dástúrleri baı tarıhı muradan qalyptasty. Qazaq halqynyń salt-dástúrleri men ádet-ǵuryptary Qazaq jerinde ıslam paıda bolǵanǵa deıin qalyptasqan ejelgi dástúrli dinı senimdermen tyǵyz baılanysty. Islamnyń dinı joralary, qazaq halqynyń salt-dástúrleri óziniń jarqyn jáne sulýlyǵymen, maǵynalyq tolyqtyrylý baılyǵymen tań qaldyrady jáne qorshaǵan ortamen úılesimde ómir súrýge umtylatyn qazaq halqynyń ulttyq sıpatynyń mánin tolyq kólemde kórsetedi.

Ekstremızm taqyryby búgingi tańda álemdik qoǵamdastyqtaǵy árbir memleketti tolǵandyratyn kesel. Qazaqstan kóptegen antıekstremıstik jáne antıterrorlyq uıymdardyń (BUU, EQYU, AÓSShK, IYU, ShYU) múshesi bola otyryp, eldegi ekstremızmniń aldyn alý men boldyrmaýdyń belgili bir sharalaryn únemi jetildirýde. Soǵan sáıkes, «Ekstremızmge qarsy is-qımyl týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń 2005 jylǵy 18 aqpandaǵy Zańynyń 4 jáne 5-baptarynda ekstremızmge qarsy is-qımyldyń negizgi baǵyttary, mindetteri men qaǵıdattary kórsetilgen.

Elimizdiń Tuńǵysh Prezıdenti N.Á. Nazarbaev Qazaqstanda qoǵam dinnen bólinbegenin, sondyqtan memleket osy saladaǵy qoǵamdyq qatynastardy retteýdi shettete almaıtynyn atap ótti. Bul rette dinı senim adamgershilik bastaýlarǵa negizdelip, qoǵamnyń rýhanı qundylyqtaryn damytý, qazaqstandyq patrıotızmdi nyǵaıtý, ultaralyq jáne konfessııaaralyq kelisimdi nyǵaıtý jáne dinı ekstremızmniń aldyn alý úshin paıdalaný qajet úlken gýmanıstik áleýetke ıe ekenin eskerý mańyzdy.

Sondyqtan dinı baǵyttar týraly aıtatyn bolsaq, ekstremızmniń aldyn alýǵa, sonyń ishinde ony júzege asyrýǵa yqpal etetin sebepter men jaǵdaılardy anyqtaýǵa jáne ony joıýǵa baǵyttalǵan aldyn alý sharalaryn qabyldaýdy únemi esten shyǵarmaý qajettigine baza nazar aýdarýymyz qajet.

Qyrmyzy Baqytqalıqyzy, Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ pedadogıka jáne bilim berý menedjmenti kafedrasynyń aǵa oqytýshysy, PhD doktoranty.