Dıhan Qamzabekuly: Latyn qarpindegi álipbıdiń sońǵy jobasy - aldyńǵysynan kósh ilgeri

ASTANA. QazAqparat - Latyn qarpindegi álipbıdiń jańa jobasyna ǵalymdar, bilim salasynyń azamattary oń kózben qaraı otyryp, tyń nusqa áli de óziniń damý barysynda taǵy bir naqtylanady degen senimde. Lev Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń prorektory, alashtanýshy ǵalym Dıhan Qamzabekuly latyn qarpindegi álipbıdiń sońǵy jobasyna osyndaı pikir bildirdi, dep habarlaıdy «QazAqparat» HAA tilshisi.

Dıqan Qamzabekuly óz sózinde latyn qarpine nemese qazaq qarpiniń latyn nusqasyna kóshý týraly ıdeıa 1992 jyldan beri kóterilgenin tilge tıek etedi. Ideıa qoǵamda zııalylardyń arasynda keń aýqymda saraptalyp, baıyptalyp, búginge deıin jetip otyr.

«Elbasynyń «Qazaqstan-2050» strategııasynda naqty belgilenip, qaı jyldarda kóshetinimiz aıtylǵan kezde zııalylardyń bir serpilgeni ras. Parlamentte usynylǵan alǵashqy nusqa halyqtyń arasynda kóp talqylandy. Ol nusqada álipbı klavıatýradan shyqpaı qalǵan. Sheteldiń tájirıbesi negizge alǵanǵanymen, bizdiń qazaqtyń myńdaǵan jylǵy qalyptasqan dástúri, sózder men dybystarynyń baılanysy, olardyń baılanysynan týyndaıtyn ereksheligi bar», - deıdi Dıhan Qamzabekuly.

Ǵalymnyń aıtýynsha, bizdiń sanamyzda qazirgi tańda úsh qariptiń taıtalasy júrip jatyr.

«Birinshisi - latyn qarpi, ekinshisi - kırıll qarpi, úshinshisi - kırılldiń negizinde jasalǵan qazirgi qoldanystaǵy qazaq qarpi. Jańadan usynylyp jatqan nusqa aldyńǵysymen salystyrǵanda kósh ilgeri. Buny qoǵam qaı turǵydan qabyldaıdy? Árıne, qazaqtyń óziniń dybystyq erekshelikke ıe qaripteri bar. Soǵan laıyqtap jazýǵa myna qarip yńǵaıly eken. Biraq, bul da áli óziniń qoldanysyna deıin, óziniń praktıkalyq barysynda naqtylyǵyn tabar degen oıdamyz. Mysaly, «ý» árpiniń jańa nusqada jazylýyn jas býyn qalaı qabyldaıdy degendeı suraq týyp qalýy múmkin. Al tutastaı alǵanda bul úlken ilgerileýshilik», - deıdi ol.

Sonymen qatar, Dıhan Qamzabekuly kez kelgen qarip óziniń paıda bolýynda birneshe kezeńderden ótkenin, álipbıdiń birden 100 paıyz qabyldanyp, tájirıbege enip ketý jaǵdaıy óte sırek kezdesetin qubylys ekenin aıtady.

«Bizdiń tutynyp júrgen kırıll qarpine birneshe ózgerister jasalǵan. ıAǵnı, bunyń barlyǵy da tabıǵı protsess. Álipbıdiń qalyptasý jolynda eshqandaı kereǵarlyq izdeýge bolmaıdy. Bul halyqtyń qabyldaýymen tańbanyń damýyndaǵy ózindik bir úderis. Biz qazir jańa yqpaldastyq dáýirinde otyrmyz. Osy turǵyda kóz zerdemiz, aqyl zerdemiz, oı-túsinigimiz, parasatymyz bizdi ornyqty ári ortaq sheshimge jeteler degen pikirdemin. Kúni keshe Elbasynyń aldynda talqylanǵan joba halyqtyń kóńilinen shyǵyp, óziniń damý barysynda taǵy da bir naqtylanady degen oıdamyz. Al endi buny qabyldaý, júrgizý árıne, qoǵamnyń óziniń biligine, tájirıbesine baılanysty. Sondyqtan, biz ǵylymı jurtshylyq, bilim salasynyń azamattary bul nusqaǵa oń kózben qarap otyrmyz», - dep túıdi Dıhan Qamzabekuly.