Depýtat: Ótirik ajyrasqandardyń kózdegeni — ońaı jolmen paıda tabý

ASTANA. KAZINFORM — Májilis depýtaty Jarqynbek Amantaıuly elimizdegi zańsyz neke jáne jalǵan ajyrasýdyń problemalaryn kóterdi.

— Birikken Ulttar Uıymynyń málimeti boıynsha 2024 jyly álemde ajyrasý deńgeıi eń joǵary 5 eldiń biri — Qazaqstan. Derekterge súıensek, ajyrasý kórsetkishi 1000 adamǵa shaqqanda 2,3 adamdy quraıdy. 2023 jylǵy Ulttyq statıstıka bıýrosynyń málimetinshe, elimizde 120,8 myń neke tirkelse, onyń 40,2 myńy ajyrasty. Tipti keı jyldary Qazaqstanda árbir úshinshi neke ajyrasýmen aıaqtaldy. Ajyrasqan otbasylardyń kóp bóligi qala turǵyndary. Paıyzdyq ólshemmen alǵanda 73,1 paıyzdy quraıdy, — dedi Jarqynbek Amantaıuly Úkimet basshysynyń orynbasary Tamara Dúısenovanyń atyna depýtattyq saýal joldaı otyryp.

Sondaı-aq halyq qalaýlysy Prezıdenttiń ataýly áleýmettik kómek alý maqsatynda otbasylardyń arasynda jalǵan ajyrasý deregi jıilep ketkenine alańdaýshylyq bildirip, Úkimetke máseleni sheshýdi tapsyrǵanyn eske saldy. 

— Jyl basynda óńirlerdi aralap, saılaýshylarmen kezdesip, olardyń qoǵamdy ilgeriletýge baılanysty pikirin tyńdap, biraz amanatty arqalap keldik. Sonda jergilikti jerdiń ákimderi jalǵan ajyrasý faktisi kóbeıgenin qaperimizge taǵy saldy. Shyny kerek, ótirik ajyrasqandardyń kózdegeni — ońaı jolmen paıda tabý. Máselen, 2015 jyly resmı ajyrasyp, memleketten kómek alyp, áleýmettik osal toptyń qataryna enip, turǵyn úı kezeginde turǵan otbasylarda 2017, 2020 jyly ortaq balalary dúnıege kelip, ákesiniń tegin alǵan. Tipti, aǵaıyn-týysy da kórshi-qolańy da olardyń eshqashan ajyraspaǵanyn aıtady. ıAǵnı, keıbir otbasylar sanaly túrde qujat negizinde ajyrasqanymen bir úıde turyp, bala tárbıesimen birge aınalysyp, tirshilik etýde. Mundaı qadamǵa barǵan januıalar memleketten sýbsıdııa men jeńildik alý úshin baryn salady, — deıdi ol.

Osy oraıda Májilis depýtaty ońaı paıda tapqysy keletin jandardyń taýqymet tartqan talaı otbasynyń aldyn orap, obalyna qalyp jatqanyn aıtty. 

— Olardyń arasynda memlekettik qyzmette jáne bızneste júrgen jaǵdaıly otbasylar kezdesedi. ıAǵnı, tegin keletin úıdiń kezegine tetigin taýyp turyp alǵan. Tipti, záýlim úılerde turyp, ataýly áleýmettik kómekti alýdan da bas tartpaı otyrǵandar qanshama?! Ótirikke qurylǵan neke otbasylyq qundylyqty da quldyratyp jiberetini anyq. Bul da úlken másele. Sońǵy ýaqytta sot tájirıbesinde de «jalǵan ajyrasý» degen tirkes jıi aıtyla bastady. Bul jaǵdaı erli-zaıyptylardyń ótirik ajyrasýyn aldyn alý mańyzy ekenin taǵy da kórsetedi, — dep tolyqtyrdy J. Amantaıuly.

Osylaısha halyq qalaýlysy «jalǵan neke men ádeıi ajyrasý áreketin alaıaqtyqqa teńedi. 

— Otbasy qundylyqtaryn dáripteıtin «Neke jáne otbasy týraly» zańynda jalǵan ajyrasýdy retteıtin bap ta, norma da joq. Mine, osy zańdy jetildiretin kez keldi. Nekeni saqtaý men jalǵan nekeni aldyn alýda halyqaralyq tájirıbeni saralap, tıimdi tustaryn, sonymen qatar, memlekettik tirkeýsiz jasalatyn dinı neke jáne azamattyq nekeni retteýdiń de tetigin qarastyratyn ýaqyt jetti. Osy rette, jaýapsyz tulǵalardan alıment óndirý isin de jetildirý asa mańyzdy, — dep túıindedi Májilis depýtaty.

Buǵan deıin Májilis depýtaty Nartaı Sársenǵalıev mıllıardtar alyp úırengen sporttyq klýbtardyń tábetin tejeý kerektigin aıtty.