Depýtat buralqy ıtterdi evtanazııa ádisimen uıyqtatý normasyn usyndy

ASTANA. KAZINFORM – Elimizde jyl saıyn 38 myńnan astam adamdy ıt qabady. Bul týraly Májilis depýtaty Edil Jańbyrshın málim etti.

- Ótkende ǵana Mańǵystaý óńirinde bolǵan oqıǵa barsha ata-analardyń ýaıymyn kúsheıtti. Ózderińiz de estip-bilip otyrsyzdar, 16 jastaǵy bala ıtke talanyp, aýyr jaǵdaıda aýrýhanaǵa tústi. Bireýler «qazir eshteńege tań qalýǵa bolmaıdy, onda turǵan ne bar?» deýi múmkin, biraq mánisine tereń úńilsek, bul oqıǵa birneshe qoǵamdyq problemanyń betin ashyp berdi... Sońǵy kezde balalardy qoıyp, buralqy ıtter eresekterge shabýyl jasaǵan oqıǵalar da kóbeıip ketti. Sonda buralqy, ash ıtterdi tyıa almasaq, jas bala men qorǵansyz kárilerdi olardan qorǵaı almasaq, biz kimbiz?! Buralqy ıtter týraly sóz bolsa, janýarlar quqyǵyn qorǵaýshy keıbir uıymdar óre turady. Túsinemiz, olar ıÝSAID sııaqty batystyq uıymdardan alǵan granttarynyń aqshasyn aqtaýy kerek bolar. Biraq, janýarlar quqyǵy Adam quqyǵynan joǵary bolǵany ma?! Adamnyń qaýipsizdigi birinshi orynda turýy tıis, - dedi E. Jańbyrshın Úkimet basshysynyń atyna joldaǵan saýalynda.

Onyń aıtýynsha, qoldanystaǵy zańnama aıasynda buralqy ıtterdi ustap, olarǵa sterılızatsııa, ekpe jasap, qaıtadan bos jiberý qarastyrylǵan. Biraq mundaı praktıka qoǵamdy alańdatyp otyrǵan problemanyń sheshimin tabýǵa kómektespedi.

- Resmı statıstıkaǵa súıensek, elimizde jyl saıyn 38 myńnan astam adamdy ıt qabady. Oılanyp qarańyzdarshy, sonda kúnine 104 adamdy ıt talaıdy. Al onyń keminde jartysy – 14 jasqa deıingi balalar. Bul – resmı tsıfrlar, qorqynyshty ári sumdyq statıstıka. Birneshe Májilis depýtattary bolyp, osy máseleni retteý úshin zań jobasyn ázirlep, Parlamentte talqylap jatyrmyz. Óıtkeni bosatyp jibergen buralqy ıt qoǵamǵa qaýipti jáne ekonomıkalyq jaǵynanda tıimsiz bolyp tur, - dedi depýtat.

Onyń sózine qaraǵanda, qala men aýylda buralqy ıtter sanynyń azaımaı otyrǵanynyń bir sebebi – olardy asyrap alǵan adamdardyń jaýapsyzdyǵy.

- Buralqy ıtterdi arnaıy úı-jaılarda ustap, olardy kútip-baǵýǵa memlekettik bıýdjetten qyrýar aqsha bólinedi. Eseptep kórińizder, mektepte bir balany tamaqtandyrýǵa memlekettik bıýdjetten kúnine 840 teńge bólinedi, al bir ıtti sterılızatsııa, vaktsınatsııa, chıppen jáne operatsııadan keıin kútip ustaýǵa 20 myńnan 40 myńǵa deıin qarjy kerek eken. Ádilet qaıda? Adamǵa degen janashyrlyq qaıda?

Sondyqtan, «Janýarlarǵa jaýapkershilikpen qaraý týraly» QR zańyna bizder usynǵan ıesiz, buralqy ıtterdi 15 kúnnen soń evtanazııa ádisimen uıyqtatý normasy – gýmanıstik sheshim dep bilemin. Bul AQSh, Japonııa, Izraıl, Frantsııa, Ulybrıtanııa, Lıtva sııaqty álemniń kóptegen elderinde qoldanylatyn ádis. Osyǵan oraı, qoǵamda qajetsiz daý kóterip júrgen keıbir «janýar quqyǵyn» qorǵaýshylar eń aldymen adam quqyǵy men adam qaýipsizdigi degen máseleni eske alsyn. Tipti, olar aqbókender men Kaspııdiń ıt balyǵy myńdap qyrylǵanda nege bastaryn buǵyp úndemeı qaldy? Álde batysta otyrǵan «dırıjerleri» granttaryn tek ıtter men mysyqtardy qorǵaý úshin berdi me?, - dedi Edil Jańbyrshın.

Onyń paıymynsha, buralqy ıtterdiń máselesin qoǵamda júıeli túrde sheshý úshin Úkimet tıisti máselelerdi qolǵa alýy kerek:

- Birinshiden, ózderin «zooqorǵaýshylarmyz» dep tirkelgen barlyq uıymdardyń qandaı kózderden jáne qandaı maqsatta qarjy alǵanyn tekserý qajet;

- Ekinshiden, azamattardy, Parlament depýtattary men memlekettik qyzmetkerlerdi áleýmettik jeliler men BAQ-da balaǵattap, qaralaý, jala jabý faktilerin zerttep jáne zerdelep, olardy uıymdastyryp otyrǵan tulǵalardy anyqtap, olardyń is-qımylyna quqyqtyq baǵa berilýi tıis.

- Qoldanystaǵy zańnyń aıasynda kóshedegi buralqy ıtterdi jappaı ustap, qamaý sharalaryn alsyn, agressııa kórsetkenderin jáne juqpaly aýrýmen aýratyndaryna evtanazııa jasaý múmkindikterin qarastyrsyn, - dedi depýtat

Eske salsaq, bıyl qańtar aıynda Mańǵystaý oblysynda jasóspirimdi ıt talap tastady.