Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń buıryqtary ózgerip jatyr - Aqmaral Álnazarova
ASTANA. KAZINFORM – Densaýlyq saqtaý mınıstri Aqmaral Álnazarova «Jibek Joly» telearnasynyń «Ýáde» baǵdarlamasyna suhbat berip, mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesi, ana men bala ólimin azaıtý, densaýlyq saqtaý salasynda buıryqtardy ózgertý jáne basqa da mańyzdy máselelerge qatysty pikirin aıtty.
Medıtsınaǵa bólingen qarajat
- Densaýlyq saqtaý salasynda biraz reıtıngter bar. Mınıstrlik olardy qarap otyrady. Ár reıtıngtiń kórsetkishteri bólek bolady. Sondyqtan kez kelgen reıtıngini joqqa shyǵarýǵa bolmaıdy. Osy oraıda olarǵa nazar aýdaramyz. Reıtıngtiń negizgi kórsetkishi – ol qarjylandyrý. ıAǵnı memleket tarapynan beriletin qarjy máselesi eskeriledi. Ekinshiden, kadr máselesine mán beriledi. Qarjy az bolsa, bul jaǵdaı medıtsınalyq qyzmettiń sapasyna tikeleı áser etedi. Osyǵan baılanysty Densaýlyq saqtaý mınıstrligi 2024 jyly jańa zańdy ázirleý aıasynda bul máseleniń sheshimin qarastyrdy. Qazirgi kezde Prezıdenttiń tapsyrmalaryn oryndaý turǵysynda MÁMS júıesin jetildirý, jergilikti atqarýshy organdardyń halyqtyń densaýlyǵyna qatysty jaýapkershiligin kóterý máselesi zań jobasynda qamtylǵan. Bul qujatta halyqqa medıtsınalyq qyzmettiń qoljetimdigin arttyrý máselesi qarastyrylǵan. Osy kórsetkishterdiń aıasynda reıtıngilerdegi máseleler eskerilgen, - dedi A.Álnazarova.
Onyń aıtýynsha, Prezdenttiń saılaýaldy baǵdarlamasynda medıtsına salasyna bólinetin qarajattyń kólemin arttyrý qarastyryldy. Bul rette ınfraqurylymdy, jańa ǵımarattardy salýǵa, medıtsınalyq qyzmetterdiń sapasyn arttyrý úshin jańa tehnologııalardy engizýge qomaqty qarajat kerek.
- Atalǵan zań aıasynda salaǵa bólinetin qarajatty kóbeıtý josparlanǵan. Ekinshiden, bólingen qarajatty tıimdi ıgerýge erekshe nazar aýdarý qajet. Qazirgi kezde memleket jaǵynan bólingen qarajatty jáne jumys berýshilerdiń jarnasyn esepke alsaq, 2,8 trln teńgege jetip otyr. Bul da az aqsha emes. Osy qarajattyń belgili bir bóligi tıimsiz jumsalyp otyrǵanyn kórip otyrmyz. ıAǵnı halyq «MÁMS júıesine tólemder aýdarylǵanymen, medıtsınalyq uıymdarda kezek máselesi áli de bar» ekenin aıtyp jatady. Biz 2024 jyly bólingen qarajattyń tıimdiligin arttyrýǵa baǵytynda jumystardy atqardyq, - dedi vedomstvo basshysy.
Sonymen qatar ol birneshe jyldan beri saladaǵy tarıf máselesi aıtylyp kele jatqanyn eske saldy. 2020 jyldan bastap kredıtorlyq qaryz degen másele paıda boldy. Bul turǵyda medıtsınalyq mekemeler kredıtorlyq qaryzdy kóbeıtip aldy. Osynyń saldarynan bul bereshek jyldan jylǵa kóship jatady.
- Negizgi sebebi – ol tarıfterdiń tómendigi. ıAǵnı, tarıfter naqty medıtsınalyq qyzmetke jumsalyp jatqan qarajatty ótemeýi saldarynan osyndaı qaryzdar ósip jatyr. Joǵaryda aıtqandaı, bólingen qarjyny tıimsiz ıgerý máselesi bar. Sondyqtan osy eki baǵytta 2024 jyly Densaýlyq saqtaý mınıstrligi óziniń jumysyn uıymdastyrdy. 10 jyldan beri tarıfter kóterilmegen. Ana men balaǵa medıtsınalyq qyzmetterdiń tarıfterin kóbeıtýge alǵashqy qadam jasadyq. Jarty jyldyń ishinde bastapqy nátıjelerin kórip otyrmyz. Atap aıtqanda, qarjylyq jaǵdaımen qatar, medıtsınalyq qyzmettiń sapasy jaqsarǵany baıqaldy. Perzenthanalarda nárestelerdiń shetineýi azaıǵany tirkeldi. Sondyqtan bıyl bul baǵyttaǵy nátıjeler taǵy jaqsara túsedi dep úmittenip otyrmyz, - dedi mınıstr.
Aqmaral Álnazarovanyń sózine qaraǵanda, byltyr ana ólim-jitimi ortasha eseppen 13 paıyzǵa tómendegen. Buǵan saladaǵy baqylaýdyń kúsheıtilýi, aýrýhanalardaǵy em-dom hattamasyn jetildirý qadamdary, tarıfterdiń ósýi, kadrlardyń bilimin shyńdaý jumystary, medıtsınalyq uıymdardyń materıaldyq-tehnıkalyq jabdyqtalýyn kóterý yqpal etti.
- Júktilikke daıyndalyp kelý máselesi, sanaly túrde ana bolý qadamy – úlken sheshim. Statıstıka boıynsha áıelderdiń 30 paıyzy júktilikke daıyndalyp keledi. Bul kórsetkish tómen. Osy oraıda 2025 jyldan bastap júktilikti josparlap otyrǵan áıelderge qatysty skrınıng ótkizýge qarajat qarastyryp, tıisti buıryqqa ózgeris engizip jatyrmyz. Áıelderdiń densaýlyǵyna erekshe nazar aýdarylady, - dedi ol.
Emhanalardaǵy problema
Vedomstvo basshysynyń aıtýynsha, «medıtsınalyq qyzmettiń sapasyna qanaǵattaný deńgeıi» kórsetkishine mınıstrlik nazar aýdaryp otyr. Osy kórsetkishterge Joǵary aýdıtorlyq palata jylyna bir ret tıisti taldaý jasaıdy. Ulttyq statıstıka bıýrosy da osy jaǵdaıǵa qarap otyr. Ár oblysta osy kórsetkish ártúrli.
- Máseleler áli de bar. Onyń ishinde negizgisi bastapqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómekke, ıaǵnı emhananyń qyzmetine turǵyndardyń kóńili tolmaı jatady. Sonyń arasynda tegin dári-dármekke, kezek máselesine, dárigerlerdiń bilimine qatysty suraqtar bar. Sondyqtan osyǵan júıeli túrde qaraý kerek. Mınıstr retindegi qyzmetimde emhanalardyń jumysyn jetildirýge kóńil bólip jatyrmyn. Halyqtyń 80 paıyzy alǵashqy kómek alý úshin emhanalarǵa barady. Jumystyń durys júrýine Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń buıryqtary da eleýli túrde áser etedi. Ár óńirden kelgen aryzdardy qarasaq, negizinen 5-6 baǵyttaǵy problemalar aıtylǵan. Bul turǵyda normatıvtik-quqyqtyq aktilerdiń sapasyna qatysty revızııa jasadyq. Mınıstrlik buıryqtarynyń 11-ine qol qoıyldy, sondaı-aq taǵy 15-i bekitiledi. Atap aıtqanda, júıeni patsıentke baǵdarlap, onyń barlyq jaǵdaıyn jasaýǵa baılanysty buıryqtardy ózgerttik, - dep túsindirdi A.Álnazarova.
Osy oraıda 2025 jyldan bastap buıryqtardyń kóbisi kúshine enedi.
MÁMS-ke qatysty ózgeris
Mınıstr mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesi qazir álemde óziniń qajet ekenin dáleldegen tetikterdiń biri ekenin atap ótti.
- Damyǵan elderde MÁMS júıesi bar. Biz 2020 jyly ǵana engizdik. Sondyqtan bul júıe engizilgen kezeńde, oǵan koronavırýs pandemııasy problemasy qosyldy. Pandemııa kezinde tıisti qarajattyń qajet bolýyna baılanysty zańdarǵa birneshe ózgeris engizildi. Jalpy, MÁMS júıesin saqtap qalýymyz kerek. Biraq ony jetildire túsemiz, - dedi vedomstvo basshysy.
Onyń atap ótýinshe, qazir Parlament densaýlyq saqtaý salasyn, MÁMS júıesin tolyqtaı baqylap otyr. Depýtattarmen birlese tıisti usynystar pysyqtalyp jatyr.
- Daıyndaǵan zań jobasyna qatysty ózgeristerdi ázirlep, kóktemge deıin Parlamentke engizemiz. Depýtattardyń da qosymsha usynystaryna baılanysty zańnamalyq ózgerister paketi daıyndalady dep oılaımyn, - dedi vedomstvo basshysy.
Aıta keteıik, Aqmaral Álnazarova óńir ákimderin aýyl dárigerlerin ustap qalýǵa kóbirek aqsha bólýge shaqyrdy.