Demalys, mereke kúnderi eńbekaqy tóleý qaıta qarastyrylady

ASTANA. QazAqparat - Bul týraly jańa Eńbek kodeksiniń Májilistegi tusaýkeserinde Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstri Tamara Dúısenova habarlady. Onyń aıtýynsha, jańa zań jobasynda jumys berýshilerge eńbek qatynastaryn retteýdiń ıkemdi mehanızmderi bekitilgen. Atap aıtqanda, qyzmetkerlerdi jaldaý, aýystyrý, jumystan bosatý jáne olarǵa eńbekaqy tóleý men eńbekke qolaıly jaǵdaı týǵyzý rásimderi jeńildetilgen. Máselen, eńbekaqy tóleý salasyndaǵy memlekettik kepildikter qatarynan «Eń tómengi eńbekaqy tóleý standarty» (zııandy eńbek jaǵdaılarynda jumys isteıtin qyzmetkerler úshin) alynyp tastalǵan, ony retteý quqyǵy ujymdyq-sharttyq qatynastarǵa berilgen.

Buǵan qosa, ústeme jumysqa aqy tóleýdi tómendetý tártibi usynylyp otyr. - Qazirgi kezde árbir qyzmetkerge ústeme jumys ýaqytyna - keminde bir jarym ese mólsherde; mereke jáne demalys kúnderi - keminde eki ese mólsherde; túngi mezgildegi árbir jumys ýaqytyna - keminde bir jarym ese jáne bos turyp qalý kezinde - qyzmetkerdiń ortasha jalaqysynyń keminde 50 paıyzy mólsherinde eńbekaqy tólenedi. Jańa kodekste mundaı jaǵdaılarda ujymdyq sharttarǵa sáıkes, ulǵaıtý quqyǵymen qyzmetkerdiń tarıftik mólsherlemesine baılanysty 1,25-ten tómen emes mólsherde; bos turyp qalý kezinde - jalaqynyń eń tómengi deńgeıinen tómen emes mólsherde; eger jumys berýshiniń kinásinen bolǵan jaǵdaıda - qyzmetkerdiń ortasha jalaqysynyń 50 paıyzynan kem bolmaıtyn mólsherde eńbekaqy tóleý belgilengen. Mundaı sharalar, bir jaǵynan jumys berýshiniń shyǵyndaryn azaıtady, ol qyzmetkerdi tek óziniń kelisimimen jumysqa shaqyra alady. Ekinshi jaǵynan, eger jumysshy mundaı talaptan bas tartatyn bolsa, onda jumys berýshi eńbekaqy kólemin ulǵaıtýǵa jáne eńbek jaǵdaılaryn jaqsartýǵa umtylady,- dep túsindirdi Tamara Dúısenova.

Aıta keterligi, jańa Eńbek kodeksinde jumys berýshiniń eńbek shartyn buzýǵa qatysty negizdemelerdiń kóbeıýi depýtattardy da, qoǵamdy da alańdatty. Osy saýalǵa jaýap bergen Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstriniń orynbasary Birjan Nurymbetov jumys berýshiniń bastamasymen eńbek shartyn buzý tarmaǵynda jańa bes negizdemeniń paıda bolǵanyn aıtty. Máselen, kásiporynnyń ekonomıkalyq jaı-kúıiniń nasharlaýyna ákelgen óndiris kóleminiń, oryndalatyn jumystardyń jáne kórsetiletin qyzmetterdiń tómendeý jaǵdaıy. «Bul rette qoldanystaǵy Eńbek kodeksine sáıkes, qyzmetkerlerdi qysqartý «qyzmetkerlerdiń sany nemese shtatyn qysqartý» negizdemesi boıynsha iske asyrylyp keledi (54 baptyń 1 tarmaǵynyń 2 tarmaqshasy). Mundaı jaǵdaıda qyzmetkerge bir aı buryn eshqandaı sebebi kórsetilmegen habarlama joldanyp, ony jumystan qysqartqanda bir aılyq jalaqysy kóleminde ótemaqy tólenedi. Qazirgi daǵdarys kezeńin, soǵan baılanysty qyzmetkerlerdiń qysqarý táýekeliniń joǵarylyǵyn eskere otyryp, jańa negizdeme bólek shyǵarylyp otyr. Bul negizdemeni jumys berýshi mynadaı jaǵdaıda qoldanylýy múmkin: eger bir mezgilde: qurylymdyq bólimsheniń jabylýy (ýchaske, tseh); eger qyzmetkerdi basqa jumys ornyna aýystyrý múmkindigi bolmasa; bir aı buryn hat arqyly (mekemeniń ekonomıkalyq jaǵdaıymen eńbek shartyn buzý qajettiliginiń tikeleı baılanysyn dáleldep) qyzmetkerdiń ókiline habarlap, jumys berýshi eńbek shartyn buzýǵa quqyǵy bar. Sondaı-aq, qyzmetkerdi jumystan bosatqan jaǵdaıda - eki aılyq jalaqy mólsherinde ótemaqy tólenedi»,- dep túsindirdi B. Nurymbetov. Onyń pikirinshe, eger de bul jańa negizdemeni engizbesek, búgingi jaǵdaıda jumys berýshiler burynǵysha qyzmetkerlerdi sebepterin túsindirmeı, bir aılyq ótemaqy tóleı otyryp, jumystan bosatady. Demek bir jaǵynan, jumys berýshige ekonomıkalyq jaǵdaı negizinde eńbek shartyn buzý quqyǵy berilse, al ekinshi jaǵynan qyzmetker de jumys berýshiniń zańsyz is áreketterinen saqtanady.