Danııa Premer-mınıstri: Grenlandııa — satylmaıtyn jer
ASTANA. KAZINFORM — Danııa Premer-mınıstri Mette Frederıksen 2 sáýir kúni Grenlandııaǵa resmı saparmen bardy, dep habarlaıdy CNS agenttigi.
El astanasy Nýýk qalasynda ótken baspasóz máslıhatynda ol Grenlandııa qazirgi tańda qıyn kezeńderdi bastan ótkerip jatqanyn aıtyp, barlyq tarapty birlikke shaqyrdy jáne Grenlandııanyń AQSh tarapynan baqylaýǵa alynýyna Danııa úkimetiniń jol bermeıtinin qadap aıtty.
Frederıksen Grenlandııanyń astanasy Nýýk qalasyna kelip, úsh kúndik resmı saparyn bastady. Ol bul sapardyń basty maqsaty — Grenlandııanyń avtonomııalyq úkimetimen syrtqy saıasat pen qaýipsizdik máselelerin talqylaý jáne osy «asa kúrdeli mindetti» sheshýdiń joldaryn izdeý ekenin málimdedi.
— Eger Grenlandııa qıyn jaǵdaıǵa tap bolsa, onda bul búkil Danııa Koroldigi men Eýropa úshin de kúrdeli másele degen sóz. Grenlandııa — satylmaıtyn jer. Bul — grenlandııalyqtardyń jeri. AQSh bul araldy óz baqylaýyna almaýy tıis. Aldaǵy kúnderi biz osy ustanymdy birlesip halyqaralyq qaýymdastyqqa jetkizetin bolamyz. Sebebi, AQSh tarapynan Grenlandııaǵa egemendik, shekara jáne bolashaqqa qatysty qysym kórsetilip otyr. Biz birlik tanytýymyz qajet, — dedi Danııa Premer-mınıstri.
Eske salsaq, bıyl 28 naýryzda Grenlandııada jańa avtonomııalyq úkimet quryldy. Sol kúni AQSh vıtse-prezıdenti Djeı Dı Vens bastaǵan delegatsııa Grenlandııanyń soltústigindegi Pıtýfık ǵarysh bazasyna sapar jasap, onda málimdeme jasady. Onyń aıtýynsha, Grenlandııa — AQSh úshin strategııalyq turǵydan asa mańyzdy aımaq, sondyqtan Vashıngton Arktıkadaǵy kóshbasshylyǵyn nyǵaıtýy kerek. Vens Grenlandııany AQSh-pen yntymaqtastyq ornatýǵa shaqyryp, aral «Danııanyń qorǵaýynda emes, AQSh-tyń qaýipsizdik qolshatyry astynda áldeqaıda senimdi bolady» degen pikir bildirdi.
Grenlandııa — Soltústik Amerıka qurlyǵynyń soltústik-shyǵysynda ornalasqan álemdegi eń úlken aral. Ol Danııa Koroldigine qaraıtyn avtonomııalyq aýmaq sanalady jáne ishki ister men jergilikti basqarý júıesinde joǵary derbestikke ıe. Alaıda qorǵanys pen syrtqy saıasat máseleleri Danııa úkimetiniń quzyrynda.
Aıta ketý kerek, AQSh prezıdenti Donald Tramp bılikke kelgennen keıin birneshe ret Grenlandııany ıemdengisi keletinin ashyq málimdep, tipti qajet bolsa, kúsh qoldaný múmkindigin de joqqa shyǵarmaıtynyn aıtqan.
Osyǵan deıin Danııa Syrtqy ister mınıstri Lars Lekke Rasmýssen AQSh ákimshiligin el men Grenlandııany synaǵany úshin renishin bildirip, Kopengagen Arktıka qaýipsizdigine kóbirek ınvestıtsııa salyp jatqanyn jáne AQSh-pen tyǵyz yntymaqtastyq úshin ashyq ekenin málimdedi.