Danııa Espaeva taýarlardy tańbalaýdan bolatyn keıbir problemany atady
«Memleket basshysynyń 2022 jylǵy 11 qańtarda Parlament Májilisiniń otyrysynda sóılegen sózinde «ROP» operatory kompanııasynyń qyzmeti synǵa ushyraǵan bolatyn. Osy jekemenshik kompanııanyń qyzmetin toqtatý týraly tikeleı tapsyrma berildi ári eń bastysy, kádege jaratý jáne kádege jaratý alymyn jınaý jónindegi fýnktsııalardy memleket oryndaýǵa tıis ekeni atap kórsetildi. «Aq jol» QDP fraktsııasy bul sheshimdi túbegeıli qoldaıdy», - dep toqtaldy D. Espaeva QR Premer-Mınıstriniń orynbasary - Saýda jáne ıntegratsııa mınıstri Baqyt Sultanovtyń atyna joldaǵan saýalynda.
Budan bólek ol taýarlardy mindetti tańbalaý máselesin kóterdi. «Aq jol» fraktsııasynyń depýtattary 2018 jyly Taýarlardy tańbalaý týraly kelisimniń ratıfıkatsııalanýyn qoldamady.
«Sonymen qatar, biz Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq komıssııasynyń alańynda tańbalaýǵa jatatyn taýarlar tizbesin negizsiz keńeıtýdi qaıta qaraý talabymen Úkimettiń atyna eki ret hat joldadyq. Taýarlardy tańbalaýdy, shyn máninde, halyqaralyq praktıkada qoldanylatyndaı, kóleńkeli, zańsyz taýarlarmen kúresý tetigi retinde aktsızdeletin taýarlar toby úshin ǵana qoldaný kerek ekenin atap óttik. «Aq jol» fraktsııasy Úkimettiń nazaryn mindetti tańbalaýdy engizý tutyný taýarlary men tamaq ónimderiniń qymbattaýyna alyp keletinine, bıznes úshin eseptilikte eleýli problemalar týǵyzatynyna aýdarǵan bolatyn. Sheneýnikter bizdi bul bolmaıdy dep sendirgen, biraq ótken jyly pılottyq joba tańbalaýdyń engizilýi sút ónimderiniń 35%-ǵa qymbattaýyna alyp kelgenin kórsetti. Sonyń nátıjesinde olar odan bas tartty», - dedi depýtat.
Onyń aıtýynsha, aıaq kıim úshin tańbalaýdy engizdi, sodan kóptegen aıaq kıim dúkenderine jumysynyń toqtap qalý qaýpi tónip tur. Kásipkerler baǵanyń 20-25%-ǵa óskenin aıtýda, bul jalpy ınflıatsııaǵa úlesin qosyp jatyr.
Basqa taýarlar úshin de tańbalaýdy engizý kezekte tur: máselen, Úkimettiń 2020 jylǵy 10 qyrkúıektegi 568 qaýlysyna sáıkes, toqyma ónimine, sý men sýsyndarǵa, dárilik zattarǵa tańbalaýdy engizý merzimderi belgilengen. Kezekte basqa da ónimder bar.
«Esterińizge sala keteıik, 2020 jylǵy 19 mamyrda Prezıdent Q. Toqaev Joǵary Eýrazııalyq ekonomıkalyq keńestiń otyrysynda taýarlardy mindetti tańbalaýdy engizýdi keıinge qaldyrýdy jáne bul máseleni anaǵurlym muqııat zerdeleýdi usynǵan bolatyn. Alaıda, Úkimet ony engizýdi jalǵastyrýda. Sonymen birge, memleket engizetin kez kelgen mindetti tólemder óziniń tabıǵaty boıynsha salyq dep eseptelýge tıis. Mysaly, alkogol men temeki ónimderine arnalǵan dál sol aktsızdik markalar, olar da naryqtyń ashyqtyǵyn qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. Osyǵan baılanysty, «Aq jol» fraktsııasy memleket atynan engiziletin mindetti tólemder – al bul tólemder, shyn máninde, salyqtar – nelikten jekemenshik kompanııaǵa, ıaǵnı tańbalaý operatoryna kelip túsedi degen suraqty qaıtadan kóterýge májbúr. Máselen, taýarlardy tańbalaý men qadaǵalaýdyń biryńǵaı operatory bolyp 49% jekemenshik qurylymdarǵa tıesili «Qazaqtelekom» aktsıonerlik qoǵamy aıqyndalǵan. Bul jerde Memleket basshysy tólemderge qatysty máselesiniń basyn ashyp, olardyń jeke tulǵalarǵa emes, memleketke túsýin qamtamasyz etýdi tapsyrǵan kádege jaratý alymymen jáne ROP-men eriksiz salystyrýǵa týra keledi», - dedi D. Espaeva.
Joǵaryda aıtylǵandardyń negizinde, «Aq jol» QDP fraktsııasy:
1) Ulttyq ekonomıkalyq múddelerdi qorǵaý maqsatynda Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııaǵa tańbalaýǵa jatatyn taýarlar tizbesin keńeıtýdi toqtata turý týraly usynys engizýdi.
2) Taýarlardy tańbalaýdy engizý tutyný naryǵyndaǵy baǵanyń ósýimen qatar júretin jerde odan bas tartýdy.
3) Tańbalaý operatorynyń fýnktsııalaryn memleketke berýdi jáne taýarlardy tańbalaýdan qarajattyń el bıýdjetine túsýin qamtamasyz etýdi suraıdy.
