COVID-19-ǵa qarsy vaktsına: Álemdegi jaǵdaı qandaı
QR DSM Ulttyq densaýlyq saqtaý ortalyǵy «Sanıtarııalyq- epıdemıologııalyq saraptama jáne monıtorıng ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵynyń epıdemıolog dárigeri Lena Qasabekova jaýap berdi.
«Búgingi tańda álem boıynsha koronavırýs ınfektsııasyna qarsy 237 vaktsına jasalǵan. Onyń ishinde 64 vaktsına klınıkalyq synaqtan, al 173 vaktsına klınıka aldyndaǵy synaqtan ótip jatyr. Klınıkalyq synaqtan ótip jatqan vaktsınalar ishinde 8 vaktsına qoldanysqa enip qoıdy. (Moderna, BioNTech / Pfizer, Oxford Biomedica jáne AstraZeneca, N.F.Gamaleıa atyndaǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýty (Spýtnık V), CanSino Biologics, Sinopharm (2), Sinovac / Instituto Butantan / Bio Farma). Bul vaktsınalar AQSh-ta, Reseıde, Qytaıda jasalǵan jáne óz elderinde qoldanylyp jatyr», - deıdi epıdemıolog dáriger Lena Qasabekova.
Sarapshy qazirgi tańda qazaqstandyq vaktsına da synaqtan ótip jatqanyn aıtty.
«Bul vaktsına da aldyńǵy qatarly, damyǵan memleketterdiń vaktsınalary sııaqty synaqtyń úshinshi kezeńinen ótip jatyr. QazCovid-in vaktsınasy birinshi jáne ekinshi synaqtan sátti ótkeni týraly barlyq buqaralyq aqparat quralynda jarııalandy», - deıdi ol.
Onyń aıtýynsha, búgingi tańda álem boıynsha 42 memleket koronavırýsqa qarsy vaktsınany qoldanyp otyr.
«42 memlekettiń qatarynda AQSh, Izraıl, EýroOdaqqa múshe elderdiń barlyǵy kirip otyr. TMD memleketteri arasynan Reseı, Belarýs kirdi. Endi Qazaqstan da osy memleketterdiń qataryna qosylady», - deıdi sarapshy.
Ol atalǵan 8 vaktsına qaı memleketterde qoldanylyp jatqanyna toqtalyp ótti.
«Moderna kompanııasynyń vaktsınasy Kanada, AQSh, Japonııa jáne Ońtústik Koreıada qoldanylýda. Pfizer kompanııasynyń vaktsınasy Eýroodaqqa múshe elderdiń bárinde, Izraıl, Argentına, Meksıka, Saýd Arabııasy, AQSh jáne Ulybrıtanııada qoldanylyp otyr. Brıtandyqtar men amerıkandyqtardyń birlesip shyǵarǵan Oxford Biomedica jáne AstraZeneca kompanııalarynyń vaktsınasy Ulybrıtanııa, Úndistan jáne Argentınada qoldanylyp otyr. Reseıdiń «Spýtnık V» vaktsınasy Reseıdiń ózinde, Belarýs, Bolıvııa, Argentına, Aljır jáne Serbııada qoldanylyp jatyr. Qytaıdyń 4 vaktsınasy, atap aıtqanda CanSino Biologics kompanııasy shyǵarǵan vaktsına Qytaıdyń ózinde, Birikken Arab Ámirlikterinde qoldanylady. Ýhan ınstıtýty Sinopharm kompanııasymen birlesip shyǵarǵan vaktsına Birikken Arab Ámirlikterinde, al Sinovac kompanııasynyń vaktsınasy Qytaıdyń ózinde jáne Beıjiń ınstıtýtynyń Sinopharm kompanııasymen birlesip shyǵarǵan vaktsınasy Birikken Arab Ámirdikteri men Bahreın memleketinde qoldanylady», - deıdi ol.
Sonymen qatar, ol búgingi tańda álem boıynsha qansha adamǵa koronavırýsqa qarsy vaktsına egilgenin aıtty.
«2021 jyl 20 qańtar kúngi málimet boıynsha, álemde koronavırýsqa qarsy 46,89 mln doza vaktsına egilgen. Onyń ishinde AQSh-ta 15 700 000 adamǵa, Qytaıda 15 000 000 adamǵa jáne Ulybrıtanııa Birikken Koroldiginde 5 000 000 adamǵa, Izraılde 3 000 000-ǵa jýyq adamǵa jáne Birikken Arab Ámirlikterinde 2 100 000 adamǵa koronavırýsqa qarsy vaktsına egilgen. Eýroodaqqa múshe memleketterde 1 000 000-ǵa jýyq adamǵa, Italııa, Túrkııa, Ispanııa jáne Reseı memleketetrinde 1 000 000-ǵa jýyq adamǵa vaktsına egilgen», - deıdi Lena Qasabekova.
Ol koronavırýsqa qarsy vaktsına aldymen halyqtyń qandaı tobyna egiletinine toqtalyp ótti.
«Eń aldymen medıtsına salasynyq qyzmetkerleri, muǵalimder, polıtsııa qyzmetkerleri sııaqty ómirdik mańyzdy salada qyzmet etetin mamandarǵa egiledi. Olar qaýip-qater tobyna kiredi. Ózderińiz kórgendeı, koronavırýs indeti órship turǵan kezde dál osy saladaǵy mamandar alǵy shepte júrdi. Osy salada qyzmet etetinder ishinde koronavırýspen aýyrǵandary da, ómirmen qoshtasqandary da kóp boldy. Qaýip-qater tobyna densaýlyǵynda aqaýy bar adamdar da kiredi. Olardyń qataryna júrek-qan tamyrlary aýrýlary, qant dıabeti sııaqty sozylmaly aýrýlary bar adamdar kiredi. 60 jastan asqan egde jastaǵy adamdar da qaýip-qater tobyna kiredi, sol sebepti eń aldymen solarǵa egiledi. Vaktsına egýge qatysty álemdegi barlyq memleket osy qaǵıdany ustanady», - deıdi ol.
Onyń aıtýynsha, qaısy top vaktsınamen aldymen qamtylatyny ár memlekettiń óz múmkindigine, vaktsınanyń qanshalyqty jetkilikti ekenine baılanysty. Qaýip-qater tobyndaǵy adamdardyń bárin vaktsınamen qamtamasyz ete alatyn memleketter bar, biraq eldegi búkil halyqty vaktsınamen tolyq qamtyǵan memleket áli joq.
«Koronavırýsqa qarsy vaktsınaǵa qatysty birqatar memlekettiń turǵyndaryna saýalnama júrgizilgeni týraly aqparat bar. Bul aqparat senimdi derekkózden alyndy. Saýalnamada «Osy aptada koronavırýsqa qarsy vaktsına egetini týraly aıtsa – siz keliser me edińiz?» degen suraq qoıylǵan. Ulybrıtanııada saýalnamaǵa qatysqan turǵyndardyń 70%-dan astamy koronavırýsqa qarsy vaktsınany qabyldaýǵa daıyn ekenin aıtsa, Eýroodaqqa múshe elder turǵyndarynyń 50%-dan astamy vaktsına egýge qarsy emes ekenin bildirgen. ıAǵnı, turǵyndardyń kóbiniń vaktsınaǵa degen kózqarasy túzý», - deıdi sarapshy.
