COVID-19: Epıdahýal ýshyqqanda ne isteý kerek – dáriger keńesi
Mamannyń aıtýynsha, keıbir elderde ınfektsııanyń qaıtalaný jaǵdaılary, aýrýdy juqtyrýdyń ósýi baıqalady.
Máselen, Túrkııa prezıdenti Rejep Taıyp Erdoǵan koronavırýs pandemııasyna baılanysty karantındik shekteýlerdiń kúsheıtilgenin habarlady. Elde jalpyǵa mindetti maska rejımi, sondaı-aq áleýmettik qashyqtyq saqtaý jáne gıgıena sharalary engizildi.
Italııada sársenbige qaraǵan túni premer-mınıstr qoǵamdyq ómirdegi jańa shekteýler týraly dekretke qol qoıdy. Atap aıtqanda, beısenbiden bastap respýblıkada komendanttyq saǵat jumys isteı bastaıdy. Keshki onnan keıin azamattar úılerinen tek qatty qajet jaǵdaılarda ǵana shyǵa alady.
Shvetsııa koronavırýs ınfektsııasyn juqtyrýshylar sanynyń kóbeıýine baılanysty dámhanalar men meıramhanalarda dastarhan basynda birge otyra alatyn adamdardyń sanyn 8 adamǵa deıin shektedi.
Álemdegi epıdemııalyq ahýaldyń qaıta ýshyǵýyna baılanysty jáne aldyńǵy tájirıbeni eskere otyryp Almaty qalasynyń barlyq emhanalary koronavırýstyń yqtımal jańa tolqynyna daıyndyqty qamtamasyz etti.
Emhanalardyń jumysynda COVID-19 boıynsha aqparattyq jumystarǵa, koronavırýs ınfektsııasyn juqtyrýdyń saqtyq sharalaryna erekshe nazar aýdarylady. Óıtkeni qart adamdar, jas balalar, júkti áıelder jáne sozylmaly aýrýlarmen (astma, qant dıabeti, júrek-qan tamyrlary aýrýlary) aýyratyn jáne ımmýnıteti álsiregen adamdar aýrýǵa beıim jáne qaýip tobyna jatady.
Álııa Mazbaeva koronavırýsqa qarsy aldyn alý sharalaryn eske saldy.
Atap aıtqanda, respıratorlyq ınfektsııanyń aıqyn belgileri bar adamdarmen baılanysqa túspeý, sondaı-aq adamdar kóp jınalatyn oryndarǵa barmaý, tynys alý organdaryn qorǵaý quraldaryn paıdalaný, túshkirý nemese jótelý kezinde tynys alý etıketin saqtaý keretigin aıtty.
Sondaı-aq, mádenı-jappaı is-sharalarǵa qatyspaý, qol gıgıenasyn saqtaý, onyń ishinde adamdar kóp jınalatyn oryndarǵa barǵannan keıin jedel respıratorlyq vırýstyq aýrýdyń belgileri bolǵan jaǵdaıda dereý medıtsınalyq kómekke júginý qajettigin eskertti.
«Aldyn alý sharalary árbir adamǵa qatysty. COVID-19 jaǵdaıy ýshyǵa tústi, almatylyqtardy aldyn alý sharalaryn ustanýǵa shaqyramyn. Tynys alý aýrýynyń belgileri bolǵan kezde tek dárigerlerdiń kómegine júginý kerek. Óz betimen emhanaǵa baryp, aınalasyndaǵylarǵa juqtyrýdyń qajeti joq, dárigerdi úıge shaqyrý qajet», - dedi bas dáriger.
Halyqty koronavırýstyń jeke jáne qoǵamdyq aldyn alý sharalary týraly habardar etý emhanalardyń saıttarynda, áleýmettik jelilerde aqparat ornalastyrý arqyly júrgiziledi. Sonymen qatar, MÁMS boıynsha aqparattyq–túsindirý jumystaryn júrgizý úshin býkletter ázirlendi.
Munymen qatar ol qala ákimi Baqytjan Saǵyntaevtyń qarttar men balalarǵa úıde profılaktıkalyq medıtsınalyq tekserý júrgizý týraly tapsyrmasynyń oryndalýy týraly aıtty.
Profılaktıkalyq tekserý júrgizý kezinde halyqtyń eń álsiz toptary - 65 jastan asqan adamdar men 16 jasqa deıingi balalarǵa erekshe nazar aýdarylady. Halyqty medıtsınalyq uıymdarmen tolyq qamtý maqsatynda bıyl jeltoqsan aıynyń sońyna deıin kásibı tekserý júrgizý kestesi jasaldy.
Turǵyndarǵa aldyn ala Damumed medıtsınalyq aqparattyq júıesi, uıaly telefondar arqyly ýchaskelik qyzmet, sondaı-aq medıtsınalyq uıymdardyń saıttary arqyly habarlandy.
Alataý aýdanynda bul jumysqa 7 uıym jumyldyrylǵan, onyń ishinde 5-ýi memlekettik jáne 2-ýi jekemenshik. Olarda 231 845 adamǵa qyzmet kórsetiledi. Onyń ishinde 16 jasqa deıingi balalar - 90 677, al 65 jastan asqan adamdar sany 10 918 bolyp otyr. Dıspanserlik esepte 6 437 adam, eresekter tobynda 7 871 bala tur.
«Profılaktıkalyq tekserý júrgizý kezinde áleýmettik jaǵdaıy osal otbasylardyń balalaryna erekshe kóńil bólinedi, olar: kóp balaly otbasylar, bir ǵana ata-ana tárbıelep otyrǵan balalar, múmkindigi shekteýli balalar. Birinshi kezekte maqsatty toptardyń tizimi, úıge qabyldaý jáne shyǵý kestesi jáne úıde profılaktıkalyq tekserýler júrgizý úshin brıgadalar quryldy», - dedi Á.Mazbaeva. Osylaısha, bir emhana bazasynda 15 100 balany jáne 65 jastan asqan 7 260 adamdy tekserý josparlanǵan.
Emhanalarda osy maqsatta arnaıy brıgadalar quryldy:
- jalpy tájirıbelik dáriger, medbıke, nevropatolog, kardıolog, 65 jastan asqan adamdar úshin qant, holesterın deńgeıin anyqtaı otyryp, EKG júrgizetin otolarıngolog;
- kórsetkishteri boıynsha zerthanalyq zertteýler júrgize otyryp, pedıatr, nevropatolog, okýlıst, otolarıngolog dáriger, balalar hırýrgi.
Naýryzdan tamyzǵa deıin karantındik sharalar engizilgenin eskere otyryp, kóptegen dıspanserlik naýqastar merzimdi dıspanserlik tekserýden ýaqtyly óte almady.
Sondyqtan bir ýaqytta tolyq tekserý, ıaǵnı flıýorografııalyq tekserý, ish qýysy men búırektiń ýltradybystyq zertteýi, jalpy qan men zár analızi, bıohımııalyq qan analızi, qan qysymy men kóz qysymyn ólsheý josparlanyp otyr.
«Muqtaj qart adamdarǵa kúndizgi statsıonarda, úıdegi statsıonarlarda emdeý, sondaı-aq tegin dári-dármek jetkizýdi qamtamasyz etý uıymdastyrylady», - dedi bas dáriger.
