Biz «Báıterekti» kapıtaldandyrýǵa 1 trln teńge baǵyttap otyrmyz — Jumanǵarın
ASTANA. KAZINFORM — Almatyda Kazakhstan Growth Forum K25 sharasy ótti. Oǵan 500-den astam kásipker, top-menedjerler men elimizdiń iri kompanııalarynyń basshylary jınaldy. Bul týraly QR Ulttyq ekonomıka mınıstrligi málimdedi.
Onlaın rejımde QR Premer-mınıstriniń orynbasary — Ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarın qatysýshylarǵa arnap sóz sóıledi.
Forýmnyń basty taqyryby — Customer-Centric Kazakhstan: klıentke baǵdarlanǵan jańa ındýstrııalandyrý tujyrymdamasy boldy.
Serik Jumanǵarın bıyl el ekonomıkasy úshin betburys jyl bolǵanyn atap ótti.
JІÓ-degi munaı sektorynyń úlesi turaqty túrde tómendep, al óńdeý ónerkásibiniń ekonomıkaǵa qosqan úlesi artyp keledi. 2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha munaı salasynyń úlesi JІÓ-niń 8,1%-yn qurady. Al óńdeý ónerkásibiniń úlesi 12,4%-ǵa jetti.
Vıtse-premer 2025 jyl ekonomıkalyq ósý kózderin qaıta qarastyrý turǵysynan mańyzdy ekenin atap ótti. Úkimettiń baqylaýynda munaı-hımııa, aýyl sharýashylyǵy ónimin qaıta óńdeý jáne mashına jasaýdy qosqanda, jalpy quny shamamen $27 mlrd dollar 17 iri joba bar. Olardyń qatarynda jaqyn arada Qostanaı men Almatyda jumysyn bastaıtyn avtozaýyttar bar. Sonymen qatar $80 mlrd kóleminde 2029 jylǵa deıingi Ulttyq ınfraqurylymdyq jospar iske asyrylyp jatyr.
Serik Jumanǵarın 2025 jyly bastalǵan «Báıterek» damý qarjy ınstıtýtyn kapıtaldandyrý baǵdarlamasyna erekshe nazar aýdardy.
— Qazirgi kúrdeli qarjylyq jaǵdaı men syrtqy ekonomıkalyq syn-qaterlerge qaramastan, biz «Báıterekti» kapıtaldandyrýǵa 1 trln teńge baǵyttap otyrmyz. 1-den 7-ge deıingi araqatynaspen «Báıterek» tetikteri arqyly qosymsha 7 trln teńge tartamyz. Onyń ishinde 4 trln teńge — eksportqa baǵdarlanǵan óndiristerdi qoldaýǵa arnalǵan valıýtalyq resýrs. Nátıjesinde 8 trln teńge, ıaǵnı shamamen $15 mlrd kóleminde osy jyldyń ózinde ekonomıkanyń naqty sektoryndaǵy jobalardy qarjylandyramyz. Bul ekonomıkaǵa qosymsha serpin berip, JІÓ ósiminiń shamamen 1,3%-yn qamtamasyz etedi. Bul negizinen munaıdyń laıyqty balamasy, — dedi vıtse-premer.
Serik Jumanǵarınniń aıtýynsha, kólik ınfraqurylymyn damytý ekonomıkalyq ósýdiń negizgi faktorlarynyń biri bolyp qala beredi. 2025 jyly 13,1 myń shaqyrym avtojol jáne 4 myń shaqyrym temirjol salynyp, jóndeledi. «Dostyq — Moıynty» ýchaskesiniń qurylysy aıaqtalyp, kelesi jyly «Moıynty — Qyzyljar» jobasy bastalady. Al «Beıneý — Sekseýil» jobasy EQDB men HQDB tarapynan qoldaý taýyp, 800 mlrd teńgeden astam qarjy bólýge daıyn ekeni rastaldy. Bul orta dálizdiń múmkindikterin arttyrýǵa múmkindik beredi.
Sonymen qatar vıtse-premer avtojoldardy kútip ustaý erekshe tásildi qajet etetinine nazar aýdardy. Óıtkeni kóptegen avtojol ekonomıkalyq turǵydan ótelmeıdi. Mundaǵy memlekettik kepildik kóbinese naqty mindettemege aınalady. Osyǵan baılanysty, ınfraqurylymdyq damýdy jedeldetetin, temir joldarǵa qyzmet kórsetý standarty qoldanylatyn kúrejoldardy kútip ustaýǵa arnalǵan usynystar paketi ázirlenýde.
Sondaı-aq Serik Jumanǵarın halyqaralyq tranzıttik marshrýttardy damytý perspektıvasyna toqtaldy. 2025 jyly Transkaspıı halyqaralyq kólik dálizi boıynsha temirjol tasymalynyń kólemi 4,5 mln tonnadan asady, al bolashaqta bul kórsetkish 7–10 mln tonnaǵa deıin jetedi. Bul ónimdi ótkizý úshin álemdik porttarǵa shyǵaratyn senimdi joldardy damytýdyń mańyzdylyǵyn aıqyndaıdy. Osyǵan baılanysty Aýǵanstanmen «Týrgýndı — Gerat» temirjolyn salý týraly memorandýmǵa qol qoıyldy. Joba CASA (Ortalyq Azııa — Ońtústik Azııa) dáliziniń bóligi retinde Qazaqstandy Túrkimenstan, Aýǵanstan jáne Pákistan arqyly ótetin marshrýttarmen baılanystyrýǵa múmkindik beredi.
Vıtse-premerdiń pikirinshe, bul jobalardy aldaǵy 5-10 jylda iske asyrý Qazaqstannyń jańa eksporttyq naryqtarǵa nyq shyǵýyna jáne ártaraptandyrý jaǵdaıynda ekonomıkanyń ornyqty damýyn qamtamasyz etýde asa mańyzdy.
Aıta keteıik, Premer-mınıstrdiń orynbasary jańa Salyq kodeksin túsindirý jónindegi semınarda 70% bıznes jeńildetilgen rejımdi qoldana beretinin aıtqan bolatyn.